İshal, kusma ve halsizlik: Yaz aylarının gizli hastalığına dikkat!
Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nuriye Taşdelen Fışgın, yaz aylarında görülen bağırsak enfeksiyonları hakkında açıklamalarda bulundu.
‘BULANTI, KUSMA VE İSHAL BELİRTİLER ARASINDADIR’
Bağırsak enfeksiyonlarının belirtilerinden bahseden Prof. Dr. Fışgın, “Bağırsak enfeksiyonları, gastrointestinal sistem kısımlarından olan mide, ince bağırsaklar ve kalın bağırsakların virüs, bakteri ve parazit tarafından oluşturulan enfeksiyonları için kullanılan durumdur.
Bağırsak enfeksiyonlarında ortaya çıkan belirtiler alınan mikroorganizmanın özelliğine nazaran farklılık gösterebilir. En sık karşımıza çıkan şikayetler; bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısıdır. Bunun yanı sıra ateş, karında şişkinlik, gaz belirtileri de ortaya çıkabilir. Ayrıyeten sıvı ve elektrolit kaybına bağlı olarak hastalarda kramplar, halsizlik, idrar çıkışında azalma, kalp ritim bozuklukları görülebilmektedir” diye konuştu.
‘EN SIK GÖRÜLEN ENFEKSİYONLAR’
En sık görülen bağırsak enfeksiyonlarına değinen Prof. Dr. Fışgın, “Gıdalar ve su ile alınan mikroorganizmaların neden olduğu ve ekseriyetle kusma ve ishalle ortaya çıkan enfeksiyonlar en sık gördüğümüz enfeksiyonlardır. Bunlar içinde bakterinin besin içinde oluşturduğu toksinin alınması ile saatler içinde ortaya çıkan kusma ya da besin ve su ile mikrobun direk alınması ile ortaya çıkan ishalin ön planda olduğu klinik durumlar sayılabilir. Bağırsak enfeksiyonlarına birçok mikroorganizma neden olmaktadır. Bunların içinde virüsler (Rotavirus, Norovirus gibi), bakteriler (Salmonella, Shigella, E.coli gibi) ve parazitler (Entamoeba histolytica-Amipli dizanteri, Giardia gibi) sayılabilir. Virüsler bilhassa çocuk yaş kümesinde ishal etkeni olarak karşımıza çıkmaktadır” dedi.
‘UYGUN FORMDA YIKANMAMIŞ MEYVE VE SEBZELERDEN BULAŞ OLABİLİR’
Bağırsak enfeksiyonlarının en çok uygun koşullarda tutulmayan besinler ile bulaştığını söyleyen Prof. Dr. Fışgın, şu bilgileri paylaştı:
“Yaz aylarında sıcaklık yüksek olduğu için besinlerin saklanmasında problemler oluşabilmekte ve yiyeceklerde çarçabuk mikroorganizmalar üreyebilmektedir. Bu besinler ortasında dondurma, kaymak, mayonez, yaş pasta, kremalı yiyecekler, sık sık ısıtılan pirinç, yumurta ve et-et eserleri sayılabilir. Ayrıyeten uygun halde yıkanmamış meyve ve sebzelerden bulaş olabilmektedir. Bunun yanı sıra yiyeceklere kirli ellerle dokunmak eldeki mikropların besinlere geçmesine neden olmaktadır. Su ve içeceklere konulan buzlarla da kimi mikroorganizmalar bulaşmakta ve enfeksiyona neden olmaktadır.”
‘ÇOCUKLAR VE YAŞLILAR RİSK ALTINDADIR’
Bağırsak enfeksiyonlarının hangi bireylerde daha ağır seyrettiğini belirten Prof. Dr. Fışgın, “Çocuklarda ve yaşlılarda sıvı ve elektrolit kaybına bağlı külfetli durumlar ortaya çıkabilir. Bilhassa yaşlı hastalarda böbrek yetmezliği, kalpte ritim bozuklukları ve ağrılı kas krampları oluşabilmektedir. Bunun yanı sıra kanser hastaları ve bilhassa kemoterapi alan hastalarda da immün sistemleri zayıf olduğundan ishal yapan mikroorganizma kana karışarak ağır klinik tablolara neden olabilir. Küçük çocuklarda, yaşlılarda ve kanser hastalarında ishallerin ölümcül hale gelebildiği akılda tutulmalıdır” dedi.
‘NADİREN BAĞIRSAKLARDA KANAMA GÖRÜLEBİLİR’
Bu çeşit enfeksiyonların nadiren de olsa kalıcı bir bağırsak hasarına yol açabileceğini lisana getiren Prof. Dr. Fışgın, “İshaller ekseriyetle akut enfeksiyonlardır. İki haftadan uzun vadeli ishali olan şahıslarda paraziter hastalıklar, farklı sistemik enfeksiyonlar, ülseratif kolit gibisi bağırsak ülseri hastalıkları düşünülmelidir. Akut ishallerde; bağırsaklarda kanama, bağırsağın hareketinin durması ve bağırsak delinmesi nadiren karşımıza çıkabilmektedir” ifadelerini kullandı.
‘EVDE YAPILABİLECEK BİRİNCİ MÜDAHALELER’
Bu tıp hastalıklarda konutta yapılabilecek birinci müdahalelerden bahseden Prof. Dr. Fışgın, “Akut ishalde iki değerli nokta vardır. Bunlardan birincisi sıvı kaybı, başkası de elektrolit dediğimiz sodyum, potasyum ve klor kaybıdır. Bu nedenle bu kayıpların yerine konması değerlidir. Şayet hastanın ağızdan alımı bozulmadı ve kusması yok ise; bol su, tuzlu ayran (hastanın altta yatan yüksek tansiyon ve kalp rahatsızlığı, ileri yaşı varsa kesinlikle tabip denetiminde alınmalı), muz, haşlanmış patates, yoğurt çorbası üzere besinler ile kayıplar yerine konulabilir. Fakat hastanın ağızdan alımı kısıtlı ise yahut bulantı-kusması varsa kesinlikle bir sıhhat kuruluşuna başvurması gerekmektedir. İshalin artmasına neden olabilecek yüksek lifli besinler tüketilmemelidir. İshallerde doktor tarafından önerilmediği sürece antibiyotik kullanılmamalıdır. Antibiyotiklerin de ishal yapabileceği unutulmamalıdır” dedi.
‘AÇIK BESİNLERİN TÜKETİMİNE DİKKAT EDİLMELİDİR’
Yaz aylarında bağırsak enfeksiyonlarından korunmak için tekliflerde bulunan Prof. Dr. Fışgın, “Öncelikle enfeksiyonların birçoklarından korunmak için el yıkamak çok kıymetlidir. Yaz aylarında besinlerin çabuk bozulma mümkünlüğü olduğundan açık besinlerin tüketiminde dikkat edilmelidir. Bilhassa kolay bozulan dondurma, mayonez, yaş pasta, kremalı yiyecekler üzere besinleri tüketirken dikkatli olunmalıdır. Bu tip besinlerin kesinlikle buzdolabında koruma edildiğinden emin olunmalı ve vaktinde tüketilmelidir. Besinlerin buzdolabında saklanması, tarihi geçen besinlerin tüketilmemesi, meyve ve sebzelerin düzgün yıkanması değerlidir. Kaymak, yaş pasta üzere besinlerin buzdolabında da saklansa 1-2 günde tüketilmesi gerekmektedir” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.
