‘Yeşil Vatan’a can verenler haklarını alamıyor: 24 saat çalışmaya 53,39 TL yangın primi!

Yalnızca Temmuz 2025’te yaşanan yangınlarda, İzmir Ödemiş’te iki, Eskişehir Seyitgazi’de ise beşi orman çalışanı 5’i AKUT vazifelisi olmak üzere toplam 12 kişi hayatını kaybetti.

Orman İşçileri Platformu Başkanı Enver Yavuz, orman yangınlarında hayatlarını tehlikeye atarak uğraş eden orman çalışanlarının yaşadığı ağır çalışma şartlarına ve yasal hak ihlallerine dikkat çekti. Yavuz, “Yangın döneminde orman yangın personelleri, kanunlara alışılmamış biçimde 24 saat aslına nazaran çalıştırılıyor. Ne yazık ki sendika da patronun yanında saf tutmuş durumda” dedi. “Orman yangını karada söner. Pekala, kim söndürecek?” diyen Yavuz, “Tabii ki orman işçileri! Fakat kimse onların ne kaidelerde çalıştığını sormuyor” sözlerini kullandı.

‘’KANUNA MUHALİF TOPLU SÖZLEŞME’’

Yangın dönemi boyunca orman çalışanlarının 24 saat temeline nazaran, yani gece-gündüz daima misyon başında tutulduğunu belirten Yavuz, bunun hem yasaya hem insan haklarına alışılmamış olduğunu söyledi. Üstelik bu durumun, sendika ve patronun imzaladığı toplu iş mukavelesine yazıldığını vurguladı.

Yavuz, orman yangın emekçilerinin çalışma saatlerini düzenleyen toplu iş kontratındaki hususların personellerin değil, patronun çıkarlarını gözettiğini belirterek şunları söyledi:

“Toplu iş mukavelesinde, 24 saat aslına dayalı çalışma sistemi legalleştiriliyor. Bu unsurlar, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 27. hususuna açıkça terstir. Ahlaka, kamu sistemine ve kişilik haklarına karşıt mukavele kararları geçersizdir.”

Yavuz ağır çalışma şartlarını şöyle özetliyor: “Yangın personellerinin çalışma mühleti aşikâr değil. ‘Günün farklı vakitlerinde, gerektiğinde 24 saat misyonda kalırlar’ deniyor. Haftalık müsaadeleri haftada 1.5 gün olarak belirlenmiş, lakin bu müsaadeler ekseriyetle kullandırılmıyor. 24 saat vazifede bekleyen çalışana yalnızca günde 3 saat fazla mesai fiyatı veriliyor. Geri kalan saatler fiyatsız çalıştırılıyor.”

İŞÇİLER FERDÎ UĞRAŞA ZORLANDI

Yavuz, haklarını sendika (Öz Orman-İş) aracılığıyla alamayan emekçilerin, ferdî olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerine başvurmaya başladığını, müfettişlerin yaptığı kontrollerde birçok personele fazla mesai fiyatı ödenmesi gerektiği raporlarla belgelediğini belirtiyor fakat, “Bazı vilayetlerde fazla mesai fiyatları ödenmeye başlandı, lakin bu bilgi personellerden saklanıyor. Öteki vilayetlerde ise personellerin yargı yoluna gitmeleri isteniyor. Gayret eden birçok emekçi hakkını lakin mahkemeler aracılığıyla alabildi” dedi.

24 SAAT MESAİ

Müfettiş raporları ve mahkeme kararları çalışanların lehine hayli, patronun baskıyı artırdığını söyleyen Yavuz, Orman Kanunu’nun 72. hususundaki değişikliğin personellerin 24 saat boyunca çalışma alanında tutulmasının mazereti haline getirildiğini tabir etti.

2018’de Orman Kanunu’nun 72. Unsurundaki değişiklikle orman personelinin çalışma saatleri dışında orman grup binasında geçirdiği vakit “çalışma süresi” sayılmamaya başlandı.

Yavuz’un tabirine nazaran; “Yani bir personel, meskenine gitmeyip takım binasında kalmak zorunda kalıyor lakin bu müddet için hiçbir fiyat alamıyor. Dahası, emekçilere baskı yapılarak şu sözleri içeren dokümanlar imzalatılıyor: “Çalışma saatim dışında meskene dönemeyeceğim günlerde, hiçbir hak talep etmeksizin grup binasında kalmak istiyorum.”

Yavuz buna sert reaksiyon gösteriyor:

“İşçi neden ailesinin yanında kalamasın? Neden yalnızca orman personelleri 24 saat aslına nazaran çalışmak zorunda?”

YANGIN PRİMİ BİR SİMİT KAHVALTISI PARASI KADAR

Yavuz, orman yangın çalışanlarına verilen yangın priminin ise yalnızca günlük net 53,39 TL. Olduğuna dikkat çekerken, “Yani hayatını riske atan bir personele verilen ödül, bir simit kahvaltısı parası kadar!” diye reaksiyon gösterdi.

ORMAN ÇALIŞANLARININ FERYADI…

Enver Yavuz, son olarak şunları söyledi:

“Yangınlara müdahale eden bu kahramanlar, ailelerinden uzakta, ağır kaideler altında, birçok vakit hak ettikleri fiyatı alamadan çalışıyor. Ne sendika ne patron gerekeni yapıyor. Orman personellerin feryadını duyurmak üzere düşüncelerin bir kısmını lisana getirmeye çalıştım. Ümit ederim duyması gerekenler duyar ve gerekli düzenlemeler yapılır. Umuyorum ki yangınlara acil müdahale edilmesi için 24 saat ailesinden ve ikametinden uzakta tuttuğunuz orman yangın çalışanlarına; ön safta olmayı vazife namusu sayan ve cansiperane gayret eden orman yangın çalışanlarına gereken saygıyı duyup, hem çalışma kurallarını ve hem de fiyatlarını hakkaniyetli bir biçimde belirlerler!”