Çocukken yaylalarda topluyordu, şimdi yetiştiricisi oldu! 800 bin lira gelir elde ediyor
Tıbbi ve aromatik bitkiler sınıfında yer alan ve endemik çeşit olması sebebiyle tabiattan toplanması yasak olan salebin Kastamonu’da yetiştiriciliği her geçen gün artıyor. Bilhassa ilaç endüstrisinde, yapıştırıcı ve dondurma imalinde kullanılan salebin yetiştiriciliğinin arttırılması için Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından üreticilere destek veriliyor. Bakanlık tarafından 2023 yılında hayata geçirilen “Doğan Toplama Değil, Tarlada Salep Yetiştiriciliği” projesi çerçevesinde, Kastamonu’da Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü nezaretinde salep alanları kuruldu. Kastamonu’da vilayet genelinde 12 dekar alanda kurulan salep alanlarında dikim sürerken, bunun gelecek yıl 30 dekar alana çıkartılması hedefleniyor.
Öte yandan, çocukken annesi ile birlikte gittikleri yaylalarda saleple tanışan Ziraat Mühendisi Ferdi Gerçek, üniversiteden mezun olduktan sonra Kastamonu’nun vilayet merkezine bağlı Kayı köyüne dönüş yaparak salep yetiştiriciliğine başladı. Birinci etapta 1 dönüm alanda salep ekimine başlayan Yanlışsız, vakitle ekim alanını genişleterek 500 metrekarenin üzerine çıkarttı. Hakikat, önümüzdeki yıl ekim alanını daha da genişleterek salepten elde ettiği geliri de arttırmayı hedefliyor.
“ŞU ANDA 500 METREKARENİN ÜZERİNDE BİR DİKİM ALANIMIZ MEVCUT”
Kastamonu’nun merkez ilçesine bağlı Kayı köyünde salep yetiştiriciliği yapan Ziraat Mühendisi Ferdi Doğdu, “Köyü sevdiğimiz için imkanlarım dahilinde her vakit kentten köye dönüş planım vardı. Bu yüzden Ziraat Mühendisliğini okudum. Okurken istiyordum ki köyde yapmak istediklerimi nizami yapayım. Köy için planlamalarımı yaparken kenara köşeye sıkıştırdığım notlar ortasında salep her vakit vardı. Doğal olarak ilgimi çekiyordu. Zira Kastamonu’da 25 ila 30 ortasında tipi mevcut. Şu anda 500 metrekarenin üzerinde bir alanımız mevcut. Bunu önümüzdeki yıl daha da arttırmayı planlıyoruz. Şimdilik bitkiyi daha da geliştirme etabına yanlışsız ilerliyoruz. Herkesin iki aldığından biz üç ya da dört nasıl alırız bunun hesabındayız” dedi.
Salebe olan merakının hem profesyonel hem de ailesinden geldiğini belirten Hakikat, “” diye konuştu.
“BİR DÖNÜM YERE 200 KİLOGRAM SALEP EKTİĞİNİZDE 800 BİN LİRA GELİR ELDE EDERSİNİZ”
Nüfus arttıkça salebe olan talebinde arttığını söyleyen Gerçek, “Doğada sökümler yasak lakin kaçak sökümler ne yazık ki mevcut. Buna karşın yetiştiriciliğinin az olmasından dolayı kıt bir eser. İç piyasayı bile karşılamıyor, bundan ötürü ithal ediliyor. Bunları birleştirdiğinizde her yıl kesinlikle eserin fiyatı artıyor. En son salebin yaş kilosu 2 bin liraydı. Kültüre ettiğiniz tarla parselinde ektiğiniz ölçüde kar marjınız hasat edeceğiniz esere bağlı olarak sayılar değişebiliyor. En az bir dönüm yere 200 kilogram eser diktiğiniz vakit sürdürülebilirlik açısından aslında 1’e 2 eser almanız gerekiyor. Yani üretimin iki katına çıkması gerekiyor. Yani dönüş başına 400 kilogram üzere bir eser almanız gerekiyor. Bunu da 2 bin lira ile çarptığınız vakit 800 bin lira üzere bir sayı ediyor. Doğal ki masraflarınızı da düşmeniz gerekiyor. Personelliği güç bir eser lakin öbür ziraî eserlerle kıyasladığınız vakit kar marjı hayli yüksek bir eser. Bu ayrıyeten kişinin tarlasına bakmasına, esere yaptığı bakıma nazaran de değişecektir” halinde konuştu.
Osmanlı kayıtlarında salebin mevcut olduğunu ve padişah içeceği olarak tüketildiğini söyleyen Hakikat, “Bu yüzden salebin tarih bedeli de yüksek bir eserdir. Salep, tarihler boyunca tüketilen bir eserdir. Bu yüzden salep, günümüze kadar beşerler tarafından tüketilerek günümüze kadar geldi. Salep, tabiattan toplanarak tüketiliyordu. Salebin yetiştiriciliği kelam konusu değildi. Lakin tüketilen bir eserin üretilmemesi de kelam konusu olamaz. Bu noktada Kastamonu florasına baktığımızda da 25-30 çeşit tabiatıyla oluşan salep orkidesi mevcuttur. Salep, bir orkidedir aslında. Bu yüzden salebin üretilmemesi mümkün değil. Baktığımız vakit farklı vilayetlerde salebin üretilmesi için çalışmaların başlatıldığını gördüm, Farklı vilayetlerde üretimine geçildiğini haberlerde okudum fakat bir türlü Kastamonu’da üretim bazında salebin duyurulabilirliğinin olmadığını öğrendim. Bu gözüme çok çarptı. Kastamonu, salep açısından çok güçlü bir memleket.” tabirlerini kullandı.
