YKS ve LGS’den önce mutlaka okuyun! Sınav stresi ile nasıl başa çıkılır? Uzmandan 3 aşamalı rehber

Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mansur Beyazyürek, imtihan tasasının sırf ruhsal bir durum değil, tıpkı vakitte akademik performansı direkt etkileyen önemli bir bahis olduğuna dikkat çekti. “Sınav telaşı, bilgi ve maharetin imtihan sırasında tesirli bir halde kullanılmasını engelleyebilir. Bu nedenle korkuyu tanımak, anlamak ve yönetmek son derece önemlidir” diyen Prof. Dr. Mansur Beyazyürek imtihan telaşı ve dert idaresi ile ilgili öğrencilere ve ailelere tavsiyelerde bulundu.

Kaygının, bedensel, duygusal ve zihinsel olarak yaşanan ağır bir uyarılma hâli olduğunu belirten Prof. Dr. Beyazyürek, sınav derdi bu uyarılmanın imtihan sürecinde ağır formda hissedilmesiyle ortaya çıktığını söyledi. Dr. Beyazyürek, “Kaygı kimi vakit imtihana sıkı hazırlanmayı, motive olmayı, muvaffakiyet konusunda istekli olmayı sağlarken, ağırlaştıkça olumsuz belirtiler ve sonuçlar ortaya çıkarıyor. İmtihan korkusunun belirtileri ortasında öğrenilen bilgiyi aktaramama, okuduğunu anlayamama, kanıyı organize etmede zahmet, dikkat azalması, odaklanma zahmeti, kalp çarpıntısı, kas gerginliği, mide bulantısı, süratli teneffüs, ağız kuruluğu, sık idrara çıkma üzere fizikî belirtiler; sonluluk, karamsarlık, çaresizlik, kaygı üzere duygusal bozulmalar ve ders çalışmayı bırakma ya da erteleme, imtihandan kaçınma üzere kaçıngan davranışlar yer almaktadır” dedi.

SINAV TELAŞIYLA BAŞA ÇIKMANIN YOLLARI

Sınav tasasıyla uğraşta ferdi tavırların yanı sıra çevresel faktörlerin de tesirli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Beyazyürek, şu açıklamalarda bulundu:

“Öncelikle olumsuz niyet kalıplarını tanımak ve değiştirmek gerekir. İmtihan, hayatın tek belirleyicisi değildir. ‘Hayatta başarılı ve mutlu olmak için sınavı kazanmaktan diğer dermanım yok’, ‘Mutlaka kazanmalıyım’, ‘Kazanamazsam utanır, kimsenin yüzüne bakamam, alay konusu olurum’ üzere katı kanılar tasayı tetikler. Bunun yerine gerçekçi amaçlar koymak ve süreci yanlışsız yönetmek gerekir. Korkuyu direktörün temel yolları ortasında vakti verimli kullanmak, planlı çalışmak, olumlu düşünme alışkanlığı geliştirmek ve gevşeme tekniklerinden faydalanmak yer alır. Ayrıyeten sistemli uyku, istikrarlı beslenme ve keyif veren etkinliklere vakit ayırmak da korku düzeyini düşürür.”

AİLELERE TAVSİYELER

Ailelerin tavırları, imtihan korkusunun artmasında ya da azalmasında belirleyici rol oynar. Prof. Dr. Beyazyürek ailelere şu tavsiyelerde bulundu:

“Aileler çocuklarına destekleyici bir tavırla yaklaşmalı; yüksek ve daima muvaffakiyet beklentisinden kaçınmalıdır. Olumsuz tenkitlerden uzak durmak, suçlamamak, diğerleriyle kıyaslamamak, çok mükemmeliyetçilikten ve rekabet baskısından uzak bir ortam oluşturmak son derece değerlidir. Korku ile başa çıkmak için yakın etraftan ve uzmanlardan takviye almak da epeyce yararlıdır.”

Prof. Dr. Beyazyürek, 3 Aşamada İmtihan Derdini Yönetme sistemlerini şu biçimde açıkladı:

“Sınav öncesi;

• Çalışmayı son ana bırakmamak
• Konuları önceliklendirmek
• Bilgi tekrarları yapmak
• Yazarak çalışmak
• Dengeli beslenmek
• Olumlu bakış açısı geliştirmek
• Gerçekçi amaçlar belirlemek
• Sınav yapılacak yeri evvelce görmek
• “Sınav anı
• Nefes idmanları yapmak
• Soruları dikkatli okumak
• Zaman daraldığında emin olunan sorulara odaklanmak
• Gerginliği azaltacak fikir kalıpları kullanmak
• “Sınav sonrası

“Yeterince çalıştım, elimden geleni yaptım. Sonuç ne olursa olsun hayat devam ediyor ve geleceğim için hazır hissediyorum” biçimindeki fikirler, öğrencinin özgüven ve özsaygısını müdafaasına yardımcı olur.”

Prof. Dr. Beyazyürek sözlerini şöyle tamamladı: “Unutulmamalı ki çocukların en çok muhtaçlık duyduğu şey, başarısız olduklarında da sevileceklerini bilmektir. Sınavı hayatın merkezinden uzaklaştırmak hem ruh sıhhati hem de akademik muvaffakiyet açısından daha sağlıklı bir yaklaşımdır.”