Yerli üretim zayıflıyor: Ekonomide 500 milyar TL’lik tehdit!
Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) ile Dogma Alares’in hazırladığı “Yurtdışında Yerleşik Pazaryerlerinin (YYP) Lokal E-Perakende Ekosistemine Etkileri” raporu, yurtdışında yerleşik pazaryerlerinin Türkiye iktisadına yönelik yarattığı önemli tehditleri ortaya koydu. Rapora nazaran bu platformların Türkiye’deki yıllık süreç hacmi 2024 sonunda 43 milyar TL’ye ulaştı. 2025 sonunda ise 75 milyar TL’yi aşması ve buna bağlı katma kıymet kaybının 500 milyar TL’ye çıkması bekleniyor.
ETİD Başkanı Hakan Çevikoğlu, yalnızca 2024 yılında bu platformların 280 milyar TL’lik katma kıymet kaybına yol açtığını belirterek, “YYP iş modeli istihdamı, vergi gelirlerini ve üretimi dışlayarak yarar sağlıyor. Düzenlemeler yapılmazsa Türkiye, orta ve uzun vadede üretim gücünü ve dijital egemenliğini kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacak” dedi.
CARİ AÇIĞIN YÜZDE 14’ÜNÜ OLUŞTURUYOR
Raporda, 2024’te YYP’nin Türkiye’deki süreç hacminin 1,3 milyar dolara ulaştığı, bu sayının Türkiye’nin cari süreçler açığının yüzde 14’üne denk geldiği vurgulandı. Bu platformlar, yerli üretimin yerine ithalatı koyarak hem cari açığı büyütüyor hem de yerli üreticinin rekabet gücünü zayıflatıyor.
KOBİ’LER BASKI ALTINDA
Türkiye’deki işletmelerin yüzde 99,7’sini oluşturan KOBİ’ler, ihracatın yüzde 55’ini, istihdamın ise yüzde 70’ini sağlıyor. Lakin YYP, yerli üreticilerden dokuma kesimine kadar pek çok alanı olumsuz etkiliyor. Üretim, pazarlama ve data sürece süreçlerini yurtdışında gerçekleştiren bu platformlar, çıkarın büyük kısmını yurtdışına transfer ediyor.
DENETİMSİZ ESER VE DATA RİSKİ
YYP’lerin sattığı eserler TAREKS üzere güvenlik sistemlerine tabi tutulmuyor. Çocuk oyuncaklarında çok fitalat üzere sıhhate ziyanlı hususlar kontrolsüz biçimde tüketiciye ulaşıyor. Ayrıyeten aldatıcı reklam ve fiyat bilgileriyle tüketici aldatılıyor, alışveriş bilgileri ve stratejik pazar bilgileri yurtdışına aktarılıyor.
ETİD’DEN DÜZENLEME ÇAĞRISI
Çevikoğlu, yurtdışında yerleşik pazaryerlerinin Türkiye’de faaliyet gösterebilmesi için vergi, kontrol ve data işlemede yurtiçindeki pazaryerleri ile tıpkı şartlara tabi olması gerektiğini vurguladı. Gümrük süreçlerinin sıkılaştırılması, bilgi işlemenin Türkiye’de yapılması, yerli platform ve KOBİ’lerin desteklenmesi gerektiğini söz etti.
RAKAMLARLA TEHLİKENİN BOYUTU
- 43 milyar TL: YYP’nin 2024 Türkiye satış hacmi (yaklaşık 1,3 milyar USD)
- 280 milyar TL: 2024’te yerli perakende ekosistemindeki katma kıymet kaybı
- 20 milyon: Türkiye’deki taşınabilir indirme sayısı – 2024’ün en çok indirilen uygulaması
- 9,3 milyon: Türkiye’deki faal kullanıcı sayısı
- 2,08 milyon ton CO₂: Hava nakliyeciliği kaynaklı karbon salınımı (450 bin aracın yıllık salınımına eşdeğer)
