Vize krizi büyüyor… ‘Karaborsa’ detayı dikkat çekti: Milyonlarca kişinin verileri kimlerin elinde?

Avrupa ülkelerinin vize randevu sisteminde yaşanan kriz, hem ferdî müracaatları hem de stratejik projeleri olumsuz etkilemeye devam ediyor. Aracı kurumların büyük ölçüde yabancı şirketlerden oluşması ise data güvenliği konusunda önemli soru işaretlerini gündeme getiriyor.

VERİ GÜVENLİĞİ TARTIŞMASI

T24’ün haberine nazaran, Schengen vizesi müracaatlarında yaşanan randevu krizi giderek büyüyor. Türkiye’de müracaatlar çoğunlukla yabancı menşeli aracı kurumlar üzerinden yürütülüyor. En yaygın kullanılan kurumlardan biri olan VFS Küresel, Hindistan kökenli bir teşebbüsçü tarafından kuruldu ve 2021’de ABD merkezli Blackstone tarafından satın alındı. VFS Global’in Türkiye’de yerli bir ortakla çalışmayı bırakacağı argümanları, yüzbinlerce müracaat sahibinin ferdî bilgilerinin büsbütün yabancı şirketlerin eline geçeceği manasına geliyor.

Uzmanlar, sürecin şeffaf olmamasını eleştirirken, devlet kontrolünün yetersizliği nedeniyle banka dökümleri, aile bireylerinin adresleri ve malvarlığı üzere hassas bilgilerin risk altında olduğuna dikkat çekiyor.

RANDEVULAR KARABORSADA MI?

Pandemi sonrası devirde vize randevusu almak düzgünce zorlaştı. Konsoloslukların açtığı kontenjanlar saniyeler içinde tükenirken, yazılımlar aracılığıyla randevuların topluca alındığı ve karaborsaya düştüğü tez ediliyor. Müracaat sahiplerinin vize fiyatına ek olarak 500 ila 3 bin dolar ortasında fiyat teklif ettiği öne sürülüyor. Dal kaynakları, sistemdeki birtakım kişi ve kurumların bundan çıkar sağladığı için tahlile yönelik adım atılmadığını savunuyor.

STRATEJİK PROJELER DE ETKİLENİYOR

Vize krizi sadece bireyleri değil, büyük projeleri de sekteye uğratıyor. Akkuyu Nükleer Santrali için Avrupa’dan getirilecek uzman çalışanın vize randevusu alamadığı, fakat üst seviye müdahalelerle süreçlerin hızlandırıldığı belirtiliyor. Roketsan Genel Müdürü’nün, “Uluslararası piyasadan vida bile alamıyoruz” sözleri de krizin savunma sanayiine kadar yansıdığını ortaya koyuyor.

YERLİ ŞİRKETLERİN HİSSESİ NEDEN DÜŞÜK?

Türkiye’de vize süreçlerinde yerli şirketlerin hissesi epeyce sonlu. IDATA’nın Hindistan merkezli BLS tarafından satın alınmasıyla kesimdeki Türk oyuncu sayısı daha da azaldı. Kosmos (Yunanistan) ve AS Vize (Macaristan, Portekiz, Slovenya) üzere birkaç firma dışında sürecin neredeyse büsbütün yabancı şirketlerin denetiminde olduğu görülüyor. Bu durum, yerli şirketlerin devreye sokulmamasını ve “yerli-milli” telaffuzuyla çelişen tabloyu tartışmaya açıyor.

UZMANLARDAN TAHLİL ÖNERİLERİ

Avrupa’daki kimi ülkelerde aracı kurumlara, müracaata en geç 2-3 gün içinde randevu verilmesi zarurî tutuluyor. Bu uygulamanın karaborsayı engellediği belirtilirken, Türkiye’de de emsal düzenlemelerin yapılması gerektiği vurgulanıyor. Uzmanlara nazaran, aksi halde hem kayıt dışı ticaret hem de data güvenliği riski giderek büyüyecek.