Uzmanlar uyardı: Otizmde tanısızlık sosyal izolasyonu artırıyor
King’s College London tarafından Annual Review of Developmental Psychology mecmuasında yayımlanan kapsamlı inceleme, 40 yaş üstü otistik bireylerin yüzde 89’unun resmi teşhis almadığını ortaya koydu. Bu durum, toplumsal izolasyon, sıhhat meseleleri ve takviye hizmetlerine erişimde önemli eşitsizlikler yaratıyor.
TANISIZLIK ORANI ÇARPICI BOYUTLARDA
Araştırmaya nazaran 60 yaş üstü otistik erkeklerin yüzde 96, bayanların ise yüzde 97’si hiçbir vakit teşhis almamış. 40-59 yaş kümesinde erkeklerin yüzde 91’i, bayanların ise yüzde 79’u tanısız. 20-39 yaş kümesinde tanısızlık oranı yarıya inse de tablo hala düşündürücü. Çocukluk periyodunda ise otizmli bireylerin yaklaşık dörtte biri tanısız kalıyor.
Çalışmanın başyazarı Dr. Gavin Stewart, “Bu kadar yüksek oranlar, birçok otistik yetişkinin hiç tanınmadığını ve yanlışsız dayanağa ulaşamadığını gösteriyor. Bu şahıslar yaşlandıkça toplumsal izolasyona ve makûs sıhhat şartlarına daha açık hale geliyor” dedi.
SAĞLIK MESELELERİ VE HAYAT KALİTESİNDE EŞİTSİZLİK
Araştırma, orta yaşlı ve yaşlı otistik bireylerde hem fizikî hem de ruhsal sıhhat problemlerinin yaygın olduğunu ortaya koyuyor. Bu kümede; bağışıklık sistemi hastalıkları, kalp-damar problemleri, nörolojik rahatsızlıklar, sindirim sistemi hastalıkları, telaş ve depresyon sıkça görülüyor.
Yaşla birlikte Parkinson, bunama, osteoporoz ve artrit üzere hastalıklarda da risk artıyor. Çalışmaya nazaran, otistik yetişkinler intihar fikri yahut kendine ziyan verme davranışlarını altı kat daha fazla yaşıyor. Ayrıyeten bu bireylerin erken başlangıçlı demans tanısı alma ihtimali de dört kat fazla.
SAĞLIK HİZMETLERİNE ERİŞİMDE ENGELLER
Otistik bireyler sırf hastalık risklerinde değil, sıhhat hizmetlerine erişimde de önemli pürüzlerle karşılaşıyor. İrtibat farklılıkları, duyusal hassasiyetler, hizmetlere nasıl ulaşacaklarına dair belirsizlikler ve sıhhat profesyonellerinin yetişkinlikte otizm konusundaki bilgi eksiklikleri teşhis ve tedavi süreçlerini zorlaştırıyor.
Araştırmanın muharrirlerinden Prof. Francesca Happé, “Otistik insanların yaşlanırken gereksinimlerini anlamak global bir halk sıhhati sıkıntısı haline gelmiştir. Hayat uzunluğu araştırmaların fonlanması, sıhhat hizmetlerinin uyarlanması ve toplumsal takviyelerin artırılması gerekiyor” tabirlerini kullandı.
UZMANLARDAN TEKLİF: HAYAT UZUNLUĞU YAKLAŞIM
Araştırmacılar, otistik bireylerin orta yaş ve yaşlılık tecrübelerini anlamaya dönük daha fazla çalışma yapılması gerektiğini vurguluyor. Erken teşhis, uygun takviye sistemleri ve toplumsal siyasetlerle bu şahısların hayat kalitesinin artırılabileceğini belirtiyorlar.
