Uzmanlar uyardı: Çocuklar toksik ürünlerle eğitim görüyor
Ankara Tabip Odası, kırtasiye gereçlerinin imalinde giderek yayınlaşan fitalat, benzen, azo boyalar ve birtakım ağır metallerin kullanımının, bu hususların yer aldığı araç ve gereçlere uzun periyodik maruziyetin pek çok hastalığa ve sıhhat meselesine davetiye çıkardığına işaret etti, ilgili kurumların bu eserlerin mevzuata uygun olup olmadığını nizamlı denetim etmesi gerektiğini belirtti.
Odadan yapılan açıklamada, OECD’nin “Bir Bakışta Eğitim 2024” raporuna nazaran Türkiye’nin tüm eğitim kademelerinde öğrenci başına en düşük harcama yapan OECD ülkeleri ortasında bulunduğuna, Türkiye’de GSYH’nin yüzde 4,2’si eğitim kurumlarına harcanırken, OECD ülkeleri ortalamasının yüzde 4,9 olduğuna dikkat çekildi.
Açıklamada, “Eğitimdeki özelleştirmeci anlayış, gelir adaletsizliğine bağlı olarak dar gelirli haneler ile ekonomik durumu yeterli haneler ortasındaki makası açmakta, öğrenciler ortasındaki eşitsizliği derinleştirmektedir. Üniforma, eşofman kadrosu, ayakkabı, ders kitapları, kırtasiye gereçleri, öbür eğitim araç ve gereçlerinin yer aldığı ortalama okul alışverişi sepetinin fiyatı minimum fiyata yaklaşmış durumdadır. Ne var ki, okul araç ve gereçleri ile kırtasiye eserleri açısından tek sorun yüksek fiyatlar değildir” tabirlerine yer verildi.
Öğrencilerin eğitim ve öğretim hayatında kullandığı kırtasiye materyallerinin mevzuata uygun formda, gerekli kalite standartlarına nazaran üretiminin, kontrolünün ve denetiminin yapılmasının halk ve çocuk sıhhati açısından değerli olduğu vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Ülkemizdeki ekonomik kriz ve yüksek enflasyon ortamı çocukların eğitim ve öğretim hayatını olumsuz etkilemektedir. İktisat siyasetleri ve eğitim siyasetlerindeki piyasacı anlayış nedeniyle kamunun eğitime ayırdığı kaynak yetersiz kalırken, eğitimin finansmanında özel harcamaların hissesi artmaktadır. Kırtasiye materyallerinin imalinde giderek yayınlaşan fitalat, benzen, azo boyalar ve birtakım ağır metallerin kullanımı, bu hususların yer aldığı araç ve gereçlere uzun periyodik maruziyet pek çok hastalığa ve sıhhat sıkıntısına davetiye çıkarmaktadır.”
“VÜCUDA GEÇEN FİTALATLAR ENDOKRİN SİSTEMİNE VE KARACİĞERE ZİYAN VERİR”
Toksik kimyasalların, ağır metallerin, kanserojen ve alerjen boyar unsurların kullanıldığı eserlerin çocuk sıhhatini olumsuz etkilediği vurgulanan açıklamada, şu tabirler yer aldı:
“Fitalatlar, kimi gereçlerdeki boya ve kokuların uzun periyodik korumasını sağlamak hedefiyle kullanılan toksik kimyasallardır. El teması, tükürük ve ter yoluyla bedene geçen fitalatlar endokrin sistemine ve karaciğere ziyan verir. Sentetik elyafların renklendirilmesinde kullanılan azo boyar hususlarına uzun müddetli temas birtakım kanser cinslerine ve karaciğer hastalıklarına yol açabileceği üzere mutajenik tesirlere sebebiyet verebilir. Kırtasiye ve okul eserlerinin bileşiminde sıkça kullanılan nikel, krom, kurşun, cıva, arsenik üzere ağır metallere uzun müddetli maruziyet durumlarında bunların bedendeki birikimi artar ve kimi kanser tiplerinin görülmesine yol açabileceği üzere çeşitli nörolojik meselelere da neden olabilir. Makas, pergel, zımba üzere eşyalarda korozyona karşı direncinin artırılmasında kullanılan nikel ve fitalatlar ciltte tahrişe ve alerjik tepkilere neden olabilir. Öğrencilerin en çok kullandığı çanta, beslenme çantası, kalem kutusu, matara, silgi, pastel boya ve suluboyalar içindeki kanserojen ve alerjen boyar hususlar, çeşitli toksik kimyasallar ve metaller, çocuk sıhhati açısından büyük risk faktörleridir. Bu unsurlara uzun vadeli temas durumunda biyoduyarlılık hududu aşılacağından alerji, tahriş, egzama, hormon sisteminde sıkıntılar, üreme sisteminde bozukluk üzere sıhhat sıkıntıları tetiklenebilir. Çocuklarda hudut ve bağışıklık sistemi sıkıntılarına yol açabilir.
“GELİŞME ÇAĞINDAKİ BÜTÜN ÇOCUKLARIMIZA FİYATSIZ SÜT TAKVİYESİ SAĞLANMALI”
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası tarafından da belirttiği üzere okul araç ve gereçlerinde azo boyar unsur ve ağır metallerin kullanıldığı kokulu ve boyalı eserlerden kaçınılmalıdır. Kırtasiye eserlerinde TSE ve CE işaretlerinden en az biri olmalıdır. Çocukların sıkça kullanacağı ve besin hususlarının temas ediceği beslenme çantası ve suluk üzere araç ve gereçleri mümkünse plastik olmamalıdır.
Sağlık Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve ilgili kurumlar okul araç ve gereçleri ile kırtasiye eserlerinin üretim ve satış kademelerinde gerekli kontrollerini yapmalı, yurt içinde üretilen yahut ithal edilen eserlerin mevzuata uygun olup olmadığını tertipli denetim etmelidir. Öğrencilerin muhtaçlık duyduğu tüm eğitim araç ve gereçleri öğrencilere fiyatsız ve nitelikli biçimde tedarik edilmelidir. Okullar açılırken kırtasiye eser kümelerinde KDV oranı yüzde 1’e indirilmelidir. Çocuklarımıza ve geleceğimize sahip çıkmak için yoksulluğu önleyici, hami ve toplumsal adaleti güçlendiren siyasetler yürürlüğe konmalıdır. Okullarda ve tüm eğitim kurumlarında kalori kıymetleri hesaplanarak en az bir öğün sağlıklı ve fiyatsız yemek verilmelidir. Gelişme çağındaki bütün çocuklarımıza fiyatsız süt takviyesi sağlanmalıdır.”
