Uzmanlar sebze ve meyveleri tüketirken dikkat edilmesi gerekenleri sıraladı: ‘Pestisit tehlikesi sürüyor’
Tarım eserlerinde kullanılan ve böcek kovucu olarak isimlendirilen pestisit, besin eserlerine bulaşması nedeniyle fazla tüketildiğinde sıhhati olumsuz etkiliyor. Bahis hakkında Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, “Sanki yediğimiz her besinde çok fazla pestisit varmış, çiftçilerimizin tamamı bunu yapıyormuş üzere vatandaşımızı paniğe sevk edici bahislerin gündeme getirilmesini düzgün niyetli görmüyoruz” dedi.
Halk sıhhati uzmanı Dr. Sümeyye Nur Budak, Etraf Çalışma Grubu’nun (EWG) her yıl Kirli On İkiler listesi ile pestisit kalıntıları bakımından en ağır 12 meyve ve sebzeyi açıkladığını belirterek bahis konştu. Dr. Budak, “2024 yılı için açıkladıkları listede sırasıyla çilek, ıspanak, lahana, üzüm, şeftali, armut, nektari, elma, acı biber, kiraz, yaban mersini ve yeşil fasulye yer almakta” tabirlerini kullandı.
Pestisitlere yüksek dozlarda maruz kalındığında akut zehirlenmelerin oluşabileceğine dikkat çeken Budak, yaşanabilecek sıhhat sıkıntılarını şöyle sıraladı:
– Endokrin işlevleri bozarak üreme anormalliklerine ve hormon problemlerine yol açar.
– Bilhassa çocukluk üzere kritik devirlerde maruz kalmak hudut sistemi üzerinde gelişimsel meselelere yol açar.
– Uzun müddetli maruz kalım astım ve başka kronik teneffüs yolu rahatsızlıklarıyla temaslıdır.
– Kronik maruz kalım, lenfoma, lösemi, göğüs kanseri, mesane kanseri, prostat kanseri üzere çeşitli kanser risklerinin artmasıyla bağlıdır.
– Hücre bölünmesinde anormalliklere ve DNA yapısında bozulmalara yol açarak kalıtsal hastalık riskini artırabilmektedir.
‘KARBONATLI SUDA BEKLETİN’
Tüketilen zerzevat ve meyvelerde pestisit kalıntı ölçülerinin değerlendirildiği araştırmaların olduğunu belirten Budak, “Greenpeace Türkiye’nin Nisan 2025’te yayımladığı Pestisitler ve ÇocuklarÇoklu Kalıntı, PFAS ve Gelişimsel Toksisite başlıklı rapor, Türkiye’de tüketilen zerzevat ve meyvelerdeki pestisit kalıntılarını incelenmiş, 155 besin örneğinin yüzde 61’inde birden fazla pestisit kalıntısı tespit edilmiştir. Örneklerin yüzde 33’ünde mevzuat limitlerine uygun olmayan seviyelerde, 50 eserde ise ruhsatsız pestisit kullanımı belirlenmiştir. Şanlıurfa’da 2023 yılında yapılan bir araştırmada ise örneklerin yüzde 34’ünün limit kıymetlerinin üzerinde kalıntı içerdiği bulunmuştur” dedi.
Araştırmaların hiçbir prosedürün pestisit kalıntılarının uzaklaştırılmasında yüzde yüz tesirli olmadığını belirttiğini söyleyen Budak, pestisit uygulanan meyve sebzeler tüketilirken dikkat edilmesi gerekilen noktaları şu biçimde sıraladı: “Akan suyun altında güzelce yıkamak ve kabukları soyarak tüketmek, yapraklı sebzelerin dış yapraklarını atmak ve kalan yaprakları ayırarak yıkamak, tuzlu yahut sirkeli suda bekleterek sonrasında güzelce durulamak, bir litre suya altı çay kaşığı karbonat katılarak hazırlanan karbonatlı suda yaklaşık 15 dakika bekletmek ve sonrasında akan muslukta güzelce durulamak.”
