Uzmanından öneriler: Parkinson hastaları nasıl beslenmeli?
Parkinson hastalığında sayılara dikkat çeken Dr. Hatice Çil, ’’Dünya’da 10 milyon, ülkemizde ise 150 bin kişi Parkinson hastası var’’ dedi.
PARKİNSON HASTALIĞI NASIL ORTAYA ÇIKAR VE BELİRTİLERİ NELERDİR?
Dr. Çil, ’’Parkinson hastalığının motor bulguları beyinde hareketlerimizden sorumlu olan hücrelerin ufak bir kısmının hasara uğraması ve eksilmesi (dejenerasyon) sonucu ortaya çıkar. Bu hücreler bilgileri bir hudut hücresinden başkasına gönderen dopamin ismi verilen kimyasal bir husus salgılar. Beyinde kâfi dopamin yapılamazsa hareket ve duruş fonksiyonları etkilenerek Parkinson hastalığı belirtileri ortaya çıkar. Parkinsonun en temel belirtileri; hareketlerde yavaşlama, hareket yeteneğinin azalması ve titremedir. Hastalık yavaş bir halde ilerler. Hastalığın belirtileri, şiddeti ve ilerleme suratı hastadan hastaya değişkenlik göstermektedir’’ biçiminde konuştu.
PARKİNSON, ERKEKLERDE DAHA ÇOK GÖRÜLÜYOR
Dr. Çil, sözlerine şöyle devam etti: ’’Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığından sonra en sık görülen nörodejeneratif hastalıktır. Yapılan çalışmalar, Parkinson hastalığının erkeklerde bayanlara nazaran biraz daha sık görüldüğünü göstermektedir. Parkinson hastalığının en erken belirtileri koku duyusu kaybı yahut azalması, uyku bozuklukları ve kabızlık, sonraki etapta ise titreme ve hareketlerde yavaşlama üzere motor belirtiler görülmektedir. Parkinson hastalığı tipik olarak orta ve ileri yaşın hastalığı olup, ortalama 60 yaş civarında başlar.”
PARKİNSONUN EN KIYMETLİ GÖSTERGELERİ
Parkinson hastalığının en değerli belirtileri, titreme, hareketlerde yavaşlama, bir yahut daha fazla uzuvda (kol yahut bacak) kasılma, yürürken kolları sallamama, konuşurken mimikler ve jestler üzere hareketlerin kaybı, yavaş-ufak adımlı yahut ayak sürüyerek yürüme, beden duruşunun öne eğik form alması, yumuşak ve alçak sesle monoton konuşma, el yazısında küçülme ve yazının sonuna gerçek okunaksız olması, ağızdan salya sızması, yutkunma zahmeti, halsizlik, yorgunluk, ruh hali değişiklikleri, ruhsal çöküntü hali (depresyon), nedensiz kahırlar, kabızlık, çok terleme, tansiyon düşmesi, ağrı ve kas spazmlarıdır.
PARKİNSON TEDAVİSİNDE YENİ YÖNTEMLER
Parkinson hastalığının tedavisine tanıyı takiben ağızdan verilen ilaçlar ile başlanır. Parkinson hastalığı ilerledikçe ağızdan alınan ilaçlar giderek yetersiz kalabilir, daha sık yahut daha yüksek dozlarda alınmaları gerekebilir, bu da yan tesirlerin artmasına yol açabilir. Parkinson hastalığının ameliyat ile tedavisi, uygun hastalarda faydalı olabilir. Yapılan bilimsel çalışmalar, cerrahi tedavi sonrasında hastalık belirtilerinin yüzde 50 ve ilaç ihtiyacının yüzde 80 oranında azalabildiğini göstermiştir. Bu oranlar her hasta için ferdi değişkenlik gösterir. Parkinson hastalığında araştırılan yeni tedavi formülleri ise kök hücre araştırmaları, hücre nakli yolları, gen tedavileri ve büyüme faktörü metotları ile aşı araştırmaları olarak özetlenebilir.
PARKİNSON TEDAVİSİNDE BEYİN PİLİ TESİRLİ Mİ?
Parkinson hastalarında son yıllarda uygulanan beyin pili tedavisiyle bilhassa titreme ve hareketlerde yavaşlama başta olmak üzere tüm Parkinson semptomlarında bariz azalma görülmektedir. Ayrıyeten ilaçlara bağlı ortaya çıkan istemsiz hareketler de bu ameliyat sonrası denetim edilebilmektedir.
PARKİNSON EVRELERİ
Parkinsonun evrelerine değinen Dr. Çil, ’’Parkinson aşamalı süren bir hastalıktır. Parkinson’un beş ilerleme safhası vardır denilebilir. Birinci evrede bulgular hafiftir. Mimik ve yürüme bozulmalarını hastanın ailesi fark edebilir. İkinci evrede bulgular iki tarafta da bulunur. Bu evrede duruş ve yürüyüş etkilenmiştir. Üçüncü evrede de hastada istikrar bozukluğu, düşmeler olur. Dördüncü evrede hasta güç da olsa yürür fakat hareketlerde yavaşlama vardır. Hasta tek başına yaşayamaz. Parkinson son evre denilen beşinci evrede ise hasta yatağa ya da tekerlekli sandalyeye bağımlı yaşar. Tüm hastalarda bu evreler görülmeyebilir yahut geçişler bu sırayı takip etmeyebilir’’ diye konuştu.
PARKİNSON HASTALARI NASIL BESLENMELİDİR?
Dr. Çil, sözlerini şöyle sonlandırdı: ’’Sebze ve meyvelerden güçlü, zeytinyağlı yiyecekler tüketilmelidir. Parkinson’da düşme riski olduğu için kemik erimesine karşı dikkatli olunmalıdır. Tedaviyi yapan doktor mutlaka kalsiyum ile D vitamini pahalarını ölçüp ona nazaran bir diyet teklifinde bulunabilir. Peynir, süt, yoğurt tüketimi bu hastalıkta kemik erimesine tedbir için değerlidir. E vitamini ile ilgili Parkinson’u yavaşlattığına dair çalışmalar yapılsa da şimdi kesin dengeli bir data yoktur. Lakin antioksidandan güçlü beslenmek her durumda yararlıdır. Ayrıyeten B12 vitamini beyin işlevleri için değerlidir. B6 vitamini de Parkinson için kıymetli vitaminlerdendir. Birtakım hastalarda yutma meseleleri yaşanabilir.’’
