Uzman uyardı: ‘Merdiven altı’ zayıflama iğneleri tehlike saçıyor
Diyabet ve obezite tedavisinde doktor kontrolünde kullanılması gereken ve beyindeki iştah merkezini baskılayarak kilo vermeyi sağlayan ‘GLP-1 reseptör agonistleri’ yani halk ortasında bilinen ismiyle zayıflama iğneleri, toplumsal medyada mucize üzere pazarlanırken, merdiven altı satışlar ölümcül tehdit oluşturuyor. Reçetesiz, kontrolsüz ve kimileri uydurma olabilen bu iğnelerin ‘biraz kilo vereyim’ korkusuyla kozmetik maksatlı kullanımının teşviki, doktor kontrolünde kısa süreli kullanılabilecek bu tedavinin suistimaline ve el altından satışlarla sıhhat tehlikelerine yol açıyor. Bu iğnelerin doktor kontrolü olmadan kullanımı, kalp krizinden böbrek yetmezliğine, şiddetli alerjik tepkilerden kalıcı organ hasarına varana kadar pek çok riske yol açabiliyor. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sait Gönen, zayıflama iğnelerinin merdiven altı satışının ABD’de yüzde 60’lara ulaştığını, ülkemizde de durumun benzeri olduğunu kaydetti.
”BUNLAR SİHİRLİ İLAÇLAR DEĞİL”
Prof. Dr. Gönen, “Obezite tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de bir halk sıhhati sorunu. Yüzde 40’ın üzerinde bayan ve erkek, fazla kilolu ve obez. Olağan ki bir hastalık olduğu için obezite ile çaba gerekiyor. Obezite ile çabada başlangıçta yapılması gereken şey öncelikle obeziteye yol açan, metabolizmayı yavaşlatan nedenlerin araştırılması. Bir dizi hastalık metabolizmayı yavaşlatıp fazla kilolara yol açabiliyor. Hipotiroidi, insülin direnci, diyabet, bunların araştırılması gerekiyor. Halk ortasında zayıflama iğnesi olarak bahsedilen ilaçlar şu anda ülkemizdeki eczanelerde de var. Bunlar ortasında en sık kullanılanları semaglutid ve tirzepatid etken unsurlu ilaçlar. Lakin bunlar bu türlü sihirli değil. Zayıflama iğneleri olarak isimlendirilen bu iğnelerin soğuk zincirde koruma edilmesi gerekiyor. Lakin maalesef ithal vs diyerek soğuk zincirin kırıldığını bunların reçetesiz tedarik edildiğini görüyoruz” dedi.
KARA BORSA SATIŞI ABD’DE YÜZDE 60’LARA ULAŞTI
Zayıflama iğnelerinin merdiven altı satışlarının Amerika’da yüzde 60’lara ulaştığını kaydeden Prof. Dr. Gönen, “Ülkemizde de zannediyorum bu merdiven altı satışlarda önemli bir oran kelam konusu. Fazla kilolu bile kabul etmediğimiz beşerler gelip ‘Hocam kilo vermek için ben bu iğneyi kullanabilir miyim?’ diyor. Bu zayıflama iğnelerinin belden bir santim eksilsin, göbeğim erisin diye değil, kozmetik hedefle değil, sıhhat hedefiyle kullanılması gerekiyor. Soğuk zincirde koruma edilmiş, tabibin, bilhassa metabolizma hastalıkları ile ilgilenen bir doktorun reçete etmesi gerekiyor. Sıhhat emelli, obezite ile uğraşta kullandığımızda bile vakit zaman yan tesirler ortaya çıkabiliyor. Bulantı, kusma, en sık rastladığımız yan tesirler. Ancak onun haricinde pankreatit dediğimiz daha önemli tablolara yol açabiliyor. Bilhassa kalsitonin hormonu ölçülmemiş medüller yani ailesel tiroid kanseri riski olanlarda kanseri tetikleyebiliyor” diye konuştu.
”HEKİMLER DE DİKKATLE ÖNERMELİ”
Kilo verme korkusuyla tabibe giden hastalar açısından doktorlara de bu iğnelerin kullanımının sempatik gelebildiğini kaydeden Prof. Dr. Gönen, şu ikazlarda bulundu: “Hekim arkadaşlara da sempatik gelebilir hastama süratle kilo verdirebiliyorum diye. Lakin bilhassa endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları ile ilgili olan tabiplerin yaptığı üzere, metabolizmayı yavaşlatan nedenlerin olup olmadığı araştırılıp, o nedenler ortadan kaldırıldıktan sonra, hayat stili disiplini, istikrarlı beslenme, nizamlı antrenman kuralları yerine getirildikten sonra dahi kilo veremeyen hastalarda bu iğnelerin kullanılması gerekiyor. Harcı alem hasta 3 kilo versin 5 kilo versin diye kullanılacak ilaç kümesi değil bunlar”
”SAĞLIK BAKANLIĞI’NIN UYGULAMASI HAKİKAT ANCAK KÂFİ DEĞİL”
Prof. Dr. Sait Gönen, Sıhhat Bakanlığı’nın uzunluk kilo ölçümü ve vücut kitle indeksi konusundaki yeni uygulamasının obeziteyle uğraş için gerekli bir uygulama olduğunu lakin kâfi olmadığını da vurguladı. Prof. Dr. Gönen, sözlerini şöyle noktaladı: “Uygulama hakikat lakin kâfi mi diye sorarsanız, değil. Vücut kitle indeksi, kas kitlesini yağ kitlesini vermiyor bize. Ya da kas yağ oranını gösteren bir ölçüm değil. Bizim gayretimiz aslında yağ kitlesiyle. Burada olağan ki bel etrafı de buna dair bir ipucu veriyor. Ancak tekrar de ömür şekli disiplini dediğimiz istikrarlı beslenme, tertipli antrenman, bu farkındalığı artırır bu uygulama. Gerisi gelmeli, mahalli yönetimler, merkezi idareler birlikte insanların nizamlı idman yapabileceği alanların sayısını artırmalı, sağlıklı beslenme dediğinizde nelere dikkat etmemiz gerektiği ile ilgili eğitim faaliyetleri de artırılmalı.”
