Türkiye ekonomisinde enflasyon ve büyüme tehdidi: Şimşek’ten itiraf gibi açıklama!
Londra merkezli Reuters’a demeç veren Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye’nin enflasyonu iki yıl içinde tek haneli düzeylere indirme sürecinin kararlılıkla devam ettiğini belirtti. Şimşek, hükümetin bu sürecin rayından çıkmasına müsaade vermeyeceğini vurgulayarak, enflasyonun yıl sonunda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın varsayımı olan yüzde 19 ile 29 ortasında seyredeceğini söyledi.
“Yıl sonu enflasyon varsayımımızı koruyoruz; enflasyonun düşmesi için gerekli şartlar büyük ölçüde mevcut” diyen Şimşek, “Enflasyonun düşmesi öngördüğümüz formda ilerliyor. Bizim için değerli olan, bu güzelleşmenin kalıcı ve istikrarlı olmasıdır” sözlerini kullandı.
Bakan, 2024’te enflasyonun yüzde 20’nin altına ineceğini ve 2027’de tek haneli sayılara ulaşmasını beklediklerini açıkladı. Resmi datalara nazaran, tüketici fiyat endeksi geçen yıl mayıs ayında yüzde 75 ile tepe yaptıktan sonra temmuzda yüzde 33,5’e geriledi.
KUR REZERV SATIŞIYLA BASKILANDI
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ve CHP’nin cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu‘nun 19 Mart tarihinde tutuklanmasının akabinde Türk Lirası büyük darbe aldı. Lira 19 Mart’ta yaklaşık yüzde 12 paha kaybederken, hür piyasada Amerikan Doları 42 liraya ulaşarak rekor tazeledi, Euro ise 45 liraya dayandı.
Dolar ve Euro günün ilerleyen saatlerinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın baskılarıyla birlikte geriledi. 6 Ağustos 2025 tarihinde ise dolar 40,67 düzeyindeyken Euro ise 47,13 düzeyinde bulunuyor.
DÜŞEN ENFLASYON AB ORTALAMASININ 16 KATI!
TCMB’nin rezervlerinden satış yaparak kur oranlarını baskılaması ve Türkiye’nin dünyada en yüksek faizi veren ikinci ülke olması sebebiyle enflasyonun nispeten düşüşü sağlanıyor. Lakin bir evvelki yılın temmuz ayında aylık enflasyon yüzde 3.23 iken 2025 Temmuz’da ise aylık enflasyon yüzde 2.06 olarak açıklandı. Bu da enflasyonun son 12 ay içinde yüzde 35.05’ten 33.52’ye düşmesine sebep olurken, Avrupa Birliği’nde son 1 yıl içinde görülen enflasyon ise yüzde 2 olarak Türkiye’deki aylık enflasyonun altında görüldü. Enflasyondaki düşüş bu düzeylerle hâlâ dar gelirli yurttaşın en büyük sorunu olmaya devam ediyor.
Merkez Bankası’nın geçen ay siyaset faiz oranını 300 baz puan indirerek yüzde 43’e çekmesi ile gevşeme döngüsü ise tekrar başlamış durumda.
‘GEÇİCİ BİR YAVAŞLAMA’
Şimşek, para, maliye, gelir ve arz taraflı siyasetlerin uyumunun Türkiye’nin ekonomik maksatlarına ulaşmasında rol oynadığını tabir ederken, büyümenin orta vadeli program amacı olan yüzde 4’ün biraz altında kalabileceğini açıkladı.
Yılın birinci çeyreğinde iktisadın yüzde 2 büyümesinin “keskin bir ekonomik gerileme değil, süreksiz bir yavaşlama” olduğunu belirten Şimşek, büyümedeki bu yavaşlama ve bütçe gelirlerindeki düşüşün kamu maliyesi açısından zorlukların süreceğine işaret ettiğini kabul etti.
Şimşek ayrıyeten epeyce yüksek olan cari açığın da program amaçlarının altında kalacağını açıkladı. Bütçe gelirlerinin iddiaların altında kalmasına karşın hükümetin harcamalarda “disiplinli” olmaya devam edeceğini sav etti.
BÜTÇE AÇIĞI MAKSADIN ÜZERİNDE
Ancak hükümetin 2025 yılı için planlanan bütçesi, bir evvelki yıla nazaran yüzde 49 oranında artırıldı. 2024 yılı bütçesinde yaklaşık 11 trilyon TL masraf ve 2,65 trilyon TL açık öngörülmüş, bu açık GSYH’nin yüzde 6,4’üne karşılık gelmişti.
2025 bütçesinde toplam bütçe sarfiyatı yaklaşık 14,7 trilyon TL’ye çıkarılmasına rağmen hâlâ açık verileceği ve bu açığın da 1,9 trilyon TL olacağı öngörüldü. Bu açık içinse geçen yıla nazaran daha düşük olduğu vurgulanarak çeşitli açıklamalar da yapıldı. Toplanan yüksek vergilerle gelir gayesi ise yaklaşık 12,8 trilyon TL olarak belirlendi. Lakin yılın birinci yarısındaki gerçekleşmeler, maksadın çok ötesinde açığın daha da artma riskine işaret ediyor. Bu durum, kamuda mali baskının arttığını ortaya koyarken Şimşek’in “disiplinli” harcama argümanlarıyla çelişiyor.
EKONOMİDE FİNANSMAN BAĞIMLILIĞI SÜRÜYOR
Petrol fiyatları, dış ticaret tarifeleri ve işlenmemiş besin eserlerinin enflasyon üzerinde hudutlu üst istikametli risk oluşturduğu belirtilirken, hükümetin mümkün dış şoklara karşı tedbir alma gereksiniminin devam ettiği vurgulandı. Bu gelişmeler, enflasyonun tekrar yükselme ihtimalini canlı tutuyor.
Uluslararası finans kurumlarından kalkınma odaklı projeler için sağlanan dış finansmanın 2023 ve 2024 yıllarında toplam 17,4 milyar dolara ulaştığı, bu yıl içinde yaklaşık 7 milyar dolar sağlandığı kaydedildi.
Şimşek, Dünya Bankası, İslam Kalkınma Bankası ve Asya Altyapı Yatırım Bankası (AIIB) ile oluşturulan orta vadeli işbirliği çerçevesiyle önümüzdeki üç yıl içinde 40 milyar doların üzerinde dış finansman sağlamayı hedeflediklerini açıkladı.
Ancak iktisadın bu derece dış finansmana bağımlı olması, global finansal dalgalanmalara karşı kırılganlık riskini beraberinde getiriyor.
