Trafik ışıklarını okuyabilen kuş!

“Kuş beyinli” tabiri, genelde zeka mahrumu beşerler için küçümseyici bir benzetme olarak kullanılır. Ancak kuşların tabiatta sergilediği davranışlara bakıldığında, bu tabirin aslında kuşlara haksızlık olduğu giderek daha net anlaşılıyor.

Zeka belirtileri gösteren kuşlar listesi giderek uzuyor. Kargaların alet kullanabildiği, hatta insanları tanıyıp kimilerine karşı olumsuz bir hafıza geliştirebildiği biliniyor. Saksağanların kendilerini aynada tanıyabildiği de uzun müddettir bilinen bir müşahede. Son olarak, kent hayatına şaşırtan biçimde ahenk sağlamış bir öteki kuş tipi daha gündeme geldi: Atmacalar.

ATMACA KIRMIZI IŞIĞIN YANMASINI BEKLİYOR

Chip’in aktardığı çalışmada yeni yapılan gözlemlerde, bir atmacanın kent içinde, trafik ışıklarını kendi lehine kullanarak avlandığı belirlendi. Olay şöyle gelişiyor: Bir meskenin önünde serçeler ve küçük kuşlar için tertipli olarak yem bırakılıyor. Atmaca ise bu durumu fark ediyor ve direkt havadan dalış yapmak yerine daha farklı bir yol seçiyor.

Kırmızı ışığın yanmasını bekliyor. Araçlar durduğunda, onların ardına saklanarak yavaş yavaş konutun önüne kadar yaklaşıyor. Bu halde, yerdeki serçeler onu fark etmiyor. Yaklaştığı ara av için kâfi hale geldiğinde, ani bir atakla saldırıyor.

Bu yolun tercih edilmesinin kolay bir nedeni var. Şayet yüksekten uçarak yaklaşsa, serçeler çok daha erken fark edip kaçıyor. Ancak yerde, bilhassa de otomobillerin sağladığı görsel manileri kullanarak ilerlediğinde, neredeyse görünmez hale geliyor.

Bu sadece atmaca için değil, kent ömrüne adapte olan birçok kuş çeşidi için dikkate bedel bir örnek. Daha evvel kuzgunların otoyol kenarlarında arabalara çarpan böcekleri topladığı ya da ötücü kuşların yırtıcılardan saklanmak için park halindeki araçları kullandığı da gözlemlenmişti.

Ama trafik ışığı üzere insanlara mahsus bir sistemin, kuşlar tarafından bu türlü stratejik bir formda kıymetlendirilmesi, tabiattaki zekanın ne kadar farklı biçimlerde karşımıza çıkabileceğini bir defa daha gösteriyor.