Toplumsal cinsiyet rollerinin dönüşümü: Belirsizlik, hormonlar ve ilişki dinamikleri…
Günümüzde toplumsal cinsiyet rolleri ve bireylerin münasebetlerdeki tavırları değerli bir dönüşüm geçirmektedir. Bu değişimin sadece kültürel değil, birebir vakitte biyolojik yansımaları da gözlemlenmektedir. Bilhassa bayanlarda östrojen hormon seviyelerinin azalması, erkeklerde ise testosteron hormon düzeylerinde düşüş yaşanması, bu dönüşümün fizyolojik boyutuna dikkat çekmekte.
Kadınların ekonomik olarak güçlenmesi, kendi ayakları üzerinde durmaya başlaması ve finansal bağımsızlıklarını kazanması, onların yalnızca toplumsal rollerini değil, tıpkı vakitte hormonal istikrarlarını de etkilemektedir. Bu durum, kimi bayanların daha yüksek seviyede testosteron hormonu salgılamasıyla sonuçlanabilmektedir. Örneğin, “Tek taşımı kendim aldım”, “Çocuğumu bile tek başıma büyüttüm” üzere telaffuzlar, bu güçlenmenin ve dönüşümün somut tabirleri haline gelmiştir.
Bu değişim karşısında erkeklerin bir kısmında ise daha utangaç, daha naif ve bağlarda geri planda kalmayı tercih eden tavırlar gelişmiştir. Klasik olarak erkekten beklenen “öncülük etme” rolü, birtakım bayanlar tarafından üstlenilmeye başlanmıştır. O denli ki, evlilik tekliflerinin dahi bayanlardan geldiği durumlar yaygınlaşmaktadır. “Hey, 40 yaşıma gelmeden çocuk sahibi olmam gerekiyor; ne bekliyoruz? Haydi evlenelim” üzere direkt sözler, bayanların artık vakte karşı daha şuurlu ve sonuç odaklı kararlar alabileceklerini göstermektedir.
Sahada yapılan müşahedeler (danışanlar ve çevresel örneklem yoluyla) göstermektedir ki, birtakım erkekler bağlarda “akışta kalmayı” tercih etmektedir. Sıkça duyulan tabirlerden biri şudur:
“Ne acelemiz var? Bu türlü uygunuz. Kaide mı alakanın ismini koymak? Akışta olalım.”
Ancak bu çeşit meçhul tabirler bayanlar açısından kâfi olmamaktadır. Çünkü bayan tabiatı gereği sonuç odaklıdır ve hislerini lisana getirmesinin gerisinde yatan temel muhtaçlık, ilginin istikametine dair netliktir. Bayanın “vıdı vıdı” olarak algılanan yansısı aslında “Bu bağlantının nereye gittiğini bilmek istiyorum” davetidir. Şayet bu netlik sağlanamazsa bayan alakanın dışında bir gelecek planlamaya başlar. Zira bayan “yuva” hissini alamadığı bir yerde kalmaz; sarfiyat.
Erkek ise birçok vakit bu sinyalleri göz gerisi eder. “Ne oldu artık bu kadına” diyerek, bağlantının yürüdüğünü düşündüğü anda, bayanın uzaklaşmasını anlamlandıramaz. Burada değerli bir ayrım ortaya çıkmaktadır:
Erkek yalnızca yönetim eder, ama “adam” olan, bayanın neye muhtaçlık duyduğunu anlar ve bunu karşılamak için sorumluluk alır.
Kadın meçhullüğü sevmez; erkek ise sıklıkla bu meçhullükten beslenir. Sevdiği bayanı “cebine koymuş” üzere hissederken kendi hayatında bir taahhütte bulunmadan yoluna devam eder. Halbuki bayan için sevgi; nizam, netlik ve gelecek inşasıdır. Bu bağlamda, bayan sevgisinin beraberinde bolluk ve rahmet getirdiğini unutmamak gerekir.
Bu noktada, münasebetlerde duygusal derinliğin ve karşılıklı farkındalığın artırılması ismine sanatsal referanslar da fonksiyoneldir. Örneğin, Sezen Aksu’nun Sarı Odalar adlı müziği, bayanların içsel dünyasını ve beklentilerini anlamak isteyen erkekler için manalı bir metafor sunmaktadır.
SONUÇ
Toplumsal cinsiyet rolleri ve bağlardaki beklentiler dönüşüm içerisindedir. Bayanlar güçlendikçe daha net, sonuç odaklı ve cesaretli hale gelirken; erkeklerin bu değişime adapte olma süreçlerinde belirsizlik eğilimleri artabilmektedir. Bu karşılıklı değişimin sağlıklı bir biçimde yönetilebilmesi, tarafların birbirinin gereksinimlerini anlaması ve buna uygun davranışlar geliştirmesiyle mümkün olacaktır.
