Tarihin en ilginç mesleklerinden biri: Şeytanın avukatı

Tarih boyunca toplumların farklı inanç ve kültürlerinde ortaya çıkan meslekler ortasında “Şeytanın Avukatı” özel bir yere sahip. Orta Çağ’dan itibaren Katolik Kilisesi’nin aziz ilan etme sürecinde misyon yapan bu bireyler, adayın kusurlarını ve günahlarını ortaya çıkarmakla yükümlüydü. Vazifeleri gereği “karşı argüman” üretmeleri, bu mesleğe hem değişik hem de tartışmalı bir ün kazandırdı.

AZİZLİĞE GİDEN KUVVETLİ YOL

Katolik inancına nazaran bir kişinin “aziz” ilan edilebilmesi için inanılmaz dini bir ömür sürmüş olması gerekiyordu. Lakin bu süreç, yalnızca övgülerle değil tıpkı vakitte tenkitlerle de yürütülürdü. İşte burada devreye “Şeytanın Avukatı” girerdi. Latincede Advocatus Diaboli olarak bilinen bu avukat, adayın geçmişini sorgular, muhtemel günahlarını ve tartışmalı taraflarını ortaya koyardı.

GÖREVİN ÖNEMİ

Bu uygulama, Kilise’nin çabukla aziz ilan etmesini engellemeyi amaçlıyordu. Zira kutsal mertebeye yükseltilen bireylerin, toplum için örnek teşkil etmesi gerekiyordu. Şeytanın Avukatı, “en ufak bir kusur bile gözden kaçmasın” diye aykırı savlar üretir, adayın nitekim sevgililiğe layık olup olmadığını sorgulardı.

NEDEN “ŞEYTANIN AVUKATI”?

Kilise’nin kutsal bir sürecinde daima karşı çıkmak zorunda kalan bu avukatlara, halk ortasında “Şeytanın Avukatı” denildi. Zira misyonları gereği daima “olumsuz” tarafı temsil ediyor, adeta şeytanın bakış açısını lisana getiriyorlardı.

MESLEĞİN SONU

Papalık, 1983 yılında yapılan düzenlemelerle bu unvanı resmi olarak kaldırdı. Fakat “Şeytanın Avukatı” kavramı, günümüzde mecazi manada yaşamaya devam ediyor. Artık bir tartışmada zıt görüşü savunan yahut eleştirel yaklaşan bireyler için bu tabir kullanılıyor.

GÜNÜMÜZE YANSIMASI

Bugün “Şeytanın Avukatı” kavramı; akademiden siyasete, iş dünyasından hukuk sistemine kadar birçok alanda, eleştirel niyetin ve zıt argüman üretmenin değerini vurgulayan bir metafor olarak varlığını sürdürüyor.