Tarihi Elektrik Fabrikası için mücadele kararı
İzmir Tarihi Elektrik Fabrikası’nin Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi tarafından mevcut imar planlarını “kültürel tesis” statüsünden “Ticaret-Turizm Alanı” olarak değiştirilmek istenmesine Konak Belediyesi’nden sonra İzmir Büyükşehir Belediyesi ve TMMOB Mimarlar Odası da karşı çıktı.
Yazılı bir açıklama geçerek tarihi yapının ranta açılmaması için hukukî gayret verileceğini bildiren büyükşehir yapının korunması gerektiğini bildirdi. Yapılan yazılı açıklamada, elektrik fabrikasının da tıpkı eski Havagazı Fabrikası, eski Monopol fabrika ve binaları, eski Sümerbank Fabrikası alanı ve eski antrepolar üzere sanayi mirası niteliği taşıyan kültür varlıkları ve korunarak yaşatılması gereken kıymetler ortasında olduğu aktarılarak, “İzmir Elektrik Fabrikası, inşa edildiği devrin (1929) sanayi yapısı teknolojisi, gereç özellikleri ve yer kurgusunu yansıtan, işletmede kaldığı uzun yıllar boyunca kentin iktisadi, toplumsal, kültürel ve mekânsal gelişmesinde kıymetli rolü olmuş çok özgün bir sanayi arkeolojisi kültür mirasıdır. Bu münasebetlerle de İzmir I Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Muhafaza Heyeti’nin 08.01.1998 tarih ve 7003 sayılı kararı ile “2. Küme Yapı” olarak tescil edilerek muhafaza altına alınmıştır” denildi.
“TESCİLLİ YAPININ SİLUETİ BOZULACAK”
Özelleştirme İdaresi’nin 16 Nisan 2019 tarihindeki ihalesini büyükşehirin iktisadi teşekkülü olan Grand Plaza’nın kazandığı fakat ihalenin geçersiz sayıldığı hatırlatılan açıklamada, Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi’nin yeni “Ticaret-Turizm Alanı” kullanım kararına nazaran 30 kat imar verildiği aktarıldı. Açıklamada, “Bu kararla tescilli kültür varlığının gabarisinin çok üzerinde yapı yüksekliği önerildiği, bu durumun tescilli yapının siluetini olumsuz istikamette etkileyeceği, yapılaşma şartları ve plan kararları ile bölgeye ziyan verileceği açıkça görülmektedir. Yeni Kent Merkezi olarak isimlendirilen imar planı çalışmalarında; kelam konusu tescilli Elektrik Fabrikası’nın batısında yer alan ve hâlihazırda kültürel aktiflik kapsamında işlevlendirilen eski Havagazı Fabrikası ile bütünlüklü yaklaşımla ele alınarak her iki kültürel mirasın da liman gerisinin girişi niteliğinde simgeleşmesi amaçlanarak planlamıştır. Bu alanlarda yeni yapılaşma önerilmemiş mevcut yapıların restore edilerek kullanılması kâfi görülmüştür. Yeni Kent Merkezi hudutları içerisinde kamuya ilişkin kentin bütünü için son derece kıymetli bir pozisyonda, kültür varlığı olarak tescilli sanayi mirası olan yapının kültürel kullanıma yönelik bir anlayış yerine, özel kullanımı içeren bir anlayış ile turizm ve ticaret maksatlı planlanarak kamunun kullanımından çıkarılması amaçlanmaktadır” sözleri kullanıldı.
“MÜCADELEMİZİ SÜRDÜRECEĞİZ”
Açıklama, “İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak; tescilli kültür varlığı niteliği taşıyan eski Elektrik Fabrikası’nı mevcut plan kararlarıyla kültürel mirasımızı koruyarak faaliyetlerini sürdürmek üzere ve öncelikle kamu faydası temel alınarak gelecek jenerasyonlara aktarmak, çağdaş bir anlayışla tarih ve kültür odağı olarak İzmir’e kazandırmak için gerekli uğraşımızı sürdüreceğimizi kamuoyuna duyururuz” denilerek noktalandı.
MİMARLAR ODASI: KABUL EDİLEMEZ
Planlara karşı çıkan TMMOB Mimarlar Odası İzmir Şube Başkanı Uğur Yıldırım , “Özelleştirme Yönetimi Geçtiğimiz günlerde kurumlara görüş almak gayesiyle gönderdiği raporlar tarafımıza kurumdaki meslektaşlarımız aracılığıyla iletildi. Ve yaptığımız değerlendirmede korunması gereken bu nadide alana dair rant odaklı birtakım planlama çalışmaları yapıldığını tespit etmiş bulunmaktayız. İncelediğimiz plan raporunda planlamaya temel münasebetlerini transferi sırasında hazinenin tasarruf önlemleri kapsamında gerçekleştirdiği adımlar var. Alanın bu bağlamda hazineye bir getiri sağlaması planlanmış. Kamuya ilişkin olan bir kültürel miras yapısın kamusal özelliğinin kaybedilmesi ve yapı-parsel alakasının bozularak özgün niteliklerinden uzaklaştırılması kabul edilemez. Mevcut yapının pahasını gözetmeden yapılacak tüm planlamaların karşısında yer alacağız” diye konuştu.
