Suriye bölünüyor mu? ‘Federasyon kararını ABD verecek’
Suriye’de Esad rejiminin 8 Aralık 2024’te devrilmesinden bu yana adeta yeni bir devlet kurulmaya çalışılıyor.
Ancak cihatçı HTŞ güçlerinin başta olması, ülkedeki azınlıkların bir kısmının kendini tehdit altında hissetmesine neden oluyor. Alevi toplumunun önde gelenleri geçtiğimiz hafta ‘Orta ve Batı Suriye Siyasi Konseyi’ni kurarken, federal sistem istedi.
Önceki haftalarda İsrail bayraklarıyla bağımsızlık aksiyonu yapan Dürziler ise silahlı kümelerini ‘Ulusal Muhafızlar’ ismi altında birleştirdi. PKK ilişkili SDG güçleri ise kuzeyde varlığını sürdürüyor.
Peki bu türlü bir ortamda Suriye nasıl üniter bir devlet olacak? Türkiye’nin her vakit savunduğu ‘Suriye’nin toprak bütünlüğü’ sağlanabilecek mi?
‘BELİRLEYİCİ OLAN ABD’
Suriyeli gazeteci Sarkis Kassarjian, Ahmed Şara’nın zihniyetiyle üniter bir devlet yapısının kurulmasının güç olacağı görüşünde.
SDG’nin özerklik taleplerini artık Dürziler ve Alevilerin de dillendirdiğini vugulayan Kassarjian, “Zaman geçtikçe öbür topluluklar da bu talepleri ileri sürecek. Ölçülü Sünniler ve hatta HTŞ içerisinde daha radikal yönelimleri isteyenler de bu türlü taleplerde bulunacak. Ben açıkçası gelecekteki Suriye’nin katiyen adem-i merkeziyetçi olacağını düşünüyorum” değerlendirmesinde bulundu.
Kassarjian, adem-i merkeziyetçiliğin federasyon boyutuna ulaşıp ulaşmayacağına ise ABD’nin karar vereceğini söyledi.
BARRACK’IN ÇELİŞKİLİ SÖYLEMLERİ
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ise hususla ilgili birbirine zıt açıklamalarda bulunuyor.
Barrack, Temmuz ayında federasyon sisteminin Suriye’ye yararı olmayacağını, ABD’nin Kürtlere bir devlet borcu olmadığını, “Tek ordu tek Suriye” anlayışını desteklediğini söylemişti. Barrack’ın tekrar Temmuz ayında bir küme gazeteciye, “Federasyon değil ancak ona benzeri bir yapı olabilir” dediği basına yansımıştı.
Barrack son olarak geçtiğimiz günlerde, “Suriye’de Dürziler Dürzi ülkesi, Kürtler Kürt ülkesi, Aleviler Alevi ülkesi istiyor. Lakin Suriye’de birlik ve uzlaşma dışında bir B planı olan var mı? Yok. B planı, kaostur” kelamlarını kullandı.
Kassarjian, Barrack’ın bu telaffuz değişikliğinde Alevilere ve Dürzilere yönelik ‘katliam’ların tesiri olduğunu söylerken, “Barrack, aylarca merkeziyetçi bir hükümetin yönettiği Suriye’den bahsederken bunun gerçekleşmesinin güç olduğunun farkındaydı. Zira mesela bu husus gündemdeyken, Aleviler kıyı kırsalında katliama uğradı. Bunu halletmek için 10 Mart’ta Mazlum Abdi ile Ahmed Şara ortasında mutabakat yapıldı. Ondan sonra Süveyda’daki katliamlar oldu ve bu katliamlar ortasında her gün cinayetler, nefret telaffuzları, istikrarsızlık devam etti” dedi.
İSRAİL’İN ÖNCELİKLERİ
Peki İsrail Suriye’de ne istiyor? İsrail, Suriye’nin güneyinde, kendi hududunda bir tampon bölge oluşturma gayretinde.
Kassarjian, İsrail’in görüşlerini şöyle özetliyor:
“Diyor ki, Şam’da terörist bir örgüt (HTŞ) var. Bu teröristler sonuma mutlaka gelmemeli. O teröristlerle hududum ortasına bir tampon bölge kuracağım. Ve o tampon bölge, Süveyda bölgesi, Suriye’nin güneyi. ‘Orada Şam’a bağlı ne bir asker ne de bir silah bulunmasını kabul edebilirim’ diyor. Bu, geçtiğimiz on yılda Türkiye’nin, Suriye’nin kuzeyinde kurduğu tampon bölgelere benziyor. İsrail de o tampon bölgeyi kurarak, Süveyda’daki özerk idare eliyle o bölgenin Şam’la kendi sonları ortasında bir alan olmasına çaba ediyor.”
