Seçim hukukunu askıya alarak çok partili siyasal rejimi tasfiye eden iktidara sol ve sağ partilerden ortak tepki: Demokraside birleştiler
CHP İstanbul Vilayet idaresinin mahkeme kararıyla misyondan alınıp kayyum atanması siyasette yeni tartışmalara neden oldu. Bu durum, seçim hukukunun askıya alınması ve çok partili siyasal rejimin fiilen durdurulduğu yorularına neden oluyor. Sosyalist-sol partiler ve milliyetçi-sağ partiler, bu tartışmaları Cumhuriyet’e kıymetlendirdi.
İstanbul 45. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin kararıyla CHP İstanbul Vilayet Başkanlığı’nın misyondan alınıp, kayyum atanması ve CHP’nin süren 39. Olağan Kurultay sürecinin İstabul’daki çalışmaları durudurulması siyasette yeni tartışmaları doğurdu. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ise 5 Eylül’de CHP itirazını karara bağlayarak, ilçelerdeki kurultay hazırlıklarının durudurulmasının tam hukuksuzluk olduğunu belirterek, mahkeme kararını iptal etti.
SAĞ VE SOL CUMHURİYET’E KONUŞTU
Yaşanan gelişmeler; “seçim hukukun fiilen askıya alındığı”, bu nedenle de “çok partili rejimin tehlikeye düştüğü” yorumlarını beraberinde getirdi. Sosyalist-sol partiler ile milliyetçi-sağ partiler yaşanan son gelişmeleri Gazetemiz Cumhuriyet’e kıymetlendirdi.
Sosyalist-sol parti temsilcileri şunları söyledi:
‘İKTİDAR 12 EYLÜL’ÜN YERLEŞTİRDİĞİ SİYASET ANLAYIŞINDAN YARARLANIYOR’
Türkiye Komünist Partisi (TKP) Genel Sekreteri Kemal Okuyan: “Türkiye’de mevcut seçim ve siyasi partiler yasası, bu yasaya içerilmiş eşitliğe alışılmamış, siyaset alanını daraltan, tek adam idarelerini teşvik eden kararlar sorgulanmadan iktidarın seçme ve seçilme hakkına akınları püskürtülemez. Bugün iktidar 12 Eylül faşizminin yerleştirdiği ve çabucak hiçbir partinin değiştirmek için efor harcamadığı bir siyaset anlayışından yararlanarak seçim sonuçlarını tanımama noktasına geldi. Bu son derece tehlikeli sürece karşı konmalıdır. Siyasi partilerin iç işlerine karışma, kayyum atama ve gibisi uygulamaların yasallaşmasına müsaade veremeyiz. Lakin bu çaba siyaseti halksızlaştıran, işçilere kapatan, başkan kültünü teşvik eden bütün düzenlemelere karşı samimi bir hal alışı içermelidir. Tek adam ve tek parti dayatmalarına karşı çıkıp iki parti dayatmalarına ortak olmak, berbat bir seçim sistemini kabullenmek tutarsızlık olur. Yıllardır hazine yardımı, ülke barajı üzere uygulamaların kaldırılması, YSK ve RTÜK üzere kurumsallıkların tekrar ele alınması için davet yapıyoruz. Bugünkü keyfi siyasetlerin bu haksız temelden feyz aldığını unutmayalım.”
‘YARIN YAPILACAK SEÇİMLERİN SONUÇLARININ İPTAL EDİLMEYECEĞİ GARANTİ Mİ?’
Türkiye Komünist Hareketi (TKH) Merkez Komite Üyesi Kurtuluş Kılçer: “Parti kapatmaya yönelik reaksiyonları göze alamayan AKP, bir kere daha yargı sopasıyla siyaseti dizayn etmektedir. Bir partiyi yetkisiz, şurasız ve idaresiz bırakmak, neredeyse kapatmak teşebbüsünden farksızdır. Ancak bundan daha kıymetlisi ortaya şöyle bir sonuç çıkıyor: Artık çok partili rejim göstermelik hale geliyor. Meclis, nasıl bir tasdik kurumuna dönüşmüşse, bugün çok partili siyasal rejimin yeri de AKP tarafından yok ediliyor. Bunun bir öteki yansıması ise seçimlerin garantisi ortadan kalkıyor. Demokrasinin en temel kurumu sayılan seçme ve seçilme hakkının bile AKP eliyle kurulan rejimde ortadan kaldırılması yaşanan rejimin gerçekliğini gösteriyor. Yarın yapılacak seçimlerin sonuçlarının iptal edilmeyeceğini artık kim garanti edebilecek? Artık yeni bir rejimin kurulduğu kabul edilmeli. Bu rejim isimli ismince istibdat rejimi olarak cumhuriyet kurumunun ve bedellerinin en temel ögelerini bile yok sayabilmektedir.”
‘TÜRKİYE’DE ŞU ANDA LEGAL BİR İKTİDAR YOKTUR’
Halkın Kurtuluş Partisi (HKP) Genel Merkezi: “CHP’nin kurumsal varlığını ortadan kaldırmaya yönelik hukuk maskeli son operasyonlar, kesin gerçekliği bir defa daha gözler önüne sermiştir: Türkiye’de şu anda legal bir iktidar yoktur. Anayasa ve kanunlar dışına düşmüş böylesine bir iktidarın çok partili rejimi ortadan kaldırma teşebbüslerinde şaşılacak bir taraf yoktur. Seçim hukukunun fiilen askıya alınmasından kelam etmek içinse ortada minimum ölçekte de olsa hukuka bağlı bir siyasi iktidar olması gerekir. Halbuki Türkiye’de şu anda tıpkı Nazi Almanya’sında olduğu üzere ‘ikili devlet’ yapısı vardır. AKP’giller, laik Türkiye Cumhuriyeti’ni günbegün yıkmakta, yerine kendi ortaçağcı faşist din devletini inşa etmektedir. Bu devlette hukuk; diplomasız olduğu halde gayrimeşru biçimde Cumhurbaşkanlığı makamını gasp eden Tayyip Erdoğan’ın ağzından çıkacak kelamlardan ibarettir. Velhasıl, ortada hukuk yoktur ki seçim hukukundan bahsedilebilsin! CHP’nin AKP iktidarını fiili gayretle yıkacak bir halk hareketine öncülük etmesi gerekir. Lakin CHP, bu perspektiften fersah fersah uzaktadır. Ve ne yazık ki bunun faturasını AKP diktatörlüğü altında inim inim inleyen halkımız ödemektedir.”
‘AKP SEÇME VE SEÇİLME HAKKINI İHLAL ETMEYİ İKTİDARINI SÜRDÜRMENİN DESTEĞİ HALİNE GETİRDİ’
Emek Partisi (EMEP) Genel Lider Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili İskender Bayhan: “Türkiye’de çok partili sistem yaklaşık 80 yıldır daima güdük ve sorunlu olmuştur. Nisan 2017’de yapılan Anayasa Referandumu ile resmileşen tek adam nizamı ise güdük de olsa var olan çok partili parlamenter sisteme vurulan son büyük darbe olmuştur. Erdoğan ve saray oligarşisinin, son devirde özelde CHP’ye, genelde ise bütün muhalefete yönelik yargı darbeleri de bunun ayrılmaz bir modülüdür. Tek adam sistemi, kırıntı halinde kalan çok partili sistemin tabutuna son çivileri de çakma peşindedir. Erdoğan ve AKP iktidarı, bilhassa Haziran 2025 seçimlerinden bu yana seçme ve seçilme hakkını ihlal etmeyi iktidarını sürdürmenin kıymetli bir desteği haline getirmiştir. Tek adam idaresine geçişle birlikte ise bu durum sistematik bir hal almıştır. Şimdi büsbütün ortadan kaldıramasa da seçme-seçilme hakkını askıya alan bu uygulamalarla, gerçek niyetinin bu hakkı büsbütün fonksiyonsuz hale getirmek olduğunu açıkça göstermektedir.”
Milliyetçi-sağ partilerin temsilcileri şunları söyledi:
‘HUKUK TERTİBİ YERİNE SARAY REJİMİ’
İYİ Parti Küme Başkanvekili Turhan Çömez: “Ne yazık ki ülkemizde demokrasi yerine tek adam rejimi güçleniyor, insan hakları ve özgürlükler yerine despotizm karar sürüyor. Hukuk tertibi yerine saray rejimi tesis ediliyor. Demokratik rejimlerde olduğu üzere güçlü muhalefet istenmiyor, saray rejimlerinde olduğu üzere majestelerinin muhalefeti istek ediliyor. İktidar bütün rejimlerde vardır. Muhalefet ise yalnızca demokrasilerde vardır. Demokrasiden giderek uzaklaşan ceberut nizam, muhalefeti evvel güçsüzleştirmek sonra da kesimlerine ayırmak için planlar yapıyor. Son periyotta CHP’ye yönelik yargı ablukası, vatandaşlarımızda ‘Acaba seçim sandığı ve güvenliği askıda mı?’ kaygı ve kuşkularını de uyandırmıştır. ‘Bir siyasi partiye ziyan veriyor mu?’ perspektifinden bakmamak gerek. Görünüm bir siyasi partinin ötesinde demokrasiye ve demokratik siyasal tertibe yönelik telaşları de beraberinde getirmektedir. Temel soru şudur: İktidar şeffaf ve demokratik bir siyaset mi istemektedir yoksa eline geçirmiş olduğu yargı sistemi ve devlet gücüyle siyaseti tanzim mi etmektedir? Görünen o ki iktidar takviyesi kaybettikçe, koltukta kalabilme hırs ve tutkusuyla muhalefeti dizayn etmeye çalışmaktadır. Zira artık millete ümit verme umut olabilme ve tahlil üretebilme talihini kaybetmiştir. Kanun ve kurallar açık. İlçe, vilayet seçim konseyleri, YSK var. YSK’nın kararları da temyiz edilemez. Bir kongrenin geriye dönük olarak uzun bir vakit diliminin akabinde mahkeme kararı ile iptal edilmesi, yalnızca kongrenin yetki verdiği bireylerin siyasal pozisyonlarını tartışılır hale getirmez tıpkı vakitte demokrasiye olan itimadı zedeler ve toplumda ortaya çıkacak güvensizlik algısı ülkeye topyekün ziyan verir. Öte yandan siyaset kurumunda inancın tesisi için tüm siyasi partilere ve siyasetçilere değerli sorumluluklar düşmektedir. Hiçbir siyasi partinin ve siyasetçinin kusur yapma ve toplumda inancı zedeleyecek yanlışlar yapma lüksü yoktur. Türkiye bu cendereden çıkacaktır. Kimse seçimler yapılır mı yapılmaz mı telaşına kapılmasın. Seçimler yapılacaktır ve millet iradesine sahip çıkacaktır.”
‘KORUNMASI GEREKEN BİRİNCİ ŞEY, SEÇMENİN SANDIĞA KÜSMESİNİ ENGELLEMEKTİR’
Anahtar Parti Genel Lideri Yavuz Ağıralioğlu: “Seçmenin sandığa olan ümidinin koruma edilmesi, demokrasinin korunması ve millet iradesine karşı siyasetin gücünün sonlandırılması kıymetlidir. Bu durum hata sürece özgürlüğüne ya da denetimsizliğe dönüşmemelidir. Lakin korunması gereken birinci şey, seçmenin sandığa küsmesini engellemektir. Zira seçmen sandığa küserse, demokrasi altından kalkamayacağı bir krize sürüklenir. Münasebetiyle bu cins tasarruflarda en çok dikkat edilmesi gereken konu, seçmenin oyuyla daha uygununu yapabilme ya da mevcut iktidarı denetleyebilme hakkının korunmasıdır. Aksi halde en büyük ziyan, seçmenin hayal kırıklığı yaşaması, iradesine karşı güvensizlik duyması yahut seçimlere ilgisiz kalması olacaktır. Türkiye’de uzun vakittir ahlaki üstünlük siyaset eliyle zedeleniyor. Bir tarafta siyasi çaba, öteki tarafta rekabet ve tıpkı vakitte terör gündemi var. Bedeller bu süreçte aşınıyor. CHP’ye bunlar yapılırken bir taraftan Öcalan’la, Kandil’le ya da gibisi yapılarla görüşüp anayasa üzere sorunları konuşmak, seçmen vicdanında makul bir yere oturmaz. Kurultaylarda da seçmenin iradesi korunmalıdır. Merkeze seçmenin iradesini koymalı ve hak düşürücü mühletle ilgili net kurallar belirlemeliyiz. Böylelikle yıllar sonra geriye dönük mağduriyetler oluşmaz. Bu yalnızca muhalefet için değil, hükümet için de geçerlidir. Örneğin, beş yıllık mutabakatların iki yıl sonra iptal edilmesi ne manaya gelir? İşte bu yüzden çerçevenin net çizilmesi gerekir. Millet iradesinin korunması, demokrasinin güçlenmesi ve sandığa olan itimadın sarsılmaması temel öncelik olmalıdır.”
‘İKTİDARIN ‘BÖL, PARÇALA VE YÖNET’ SİYASETİNİN BİR ÜRÜNÜ!’
Zafer Partisi Genel Yönetim Konseyi (GİK) üyesi Yusuf Aksoy: “CHP’ye karşı uygulanmak istenen süreç aslında iktidarın ‘böl, parçala ve yönet’ siyasetinin bir eseridir. İktidarda kalma bahtı sıfıra inmiş olan iktidarlar, koşunun sonunda ipi ben göğüsleyemiyorsam şayet öbürleri de göğüsleyemesin diyerek rakiplerini yargı yoluyla engellemeye, medya yoluyla itibarsızlaştırma çalışır. Türkiye’nin içerisinde bulunduğu mevcut durumda artık bunun bile işe yaramayacak olduğu gerçeğiyle karşı karşıyayız. Bu nedenle tabiri caizse atleti yaşlanmış olan iktidar, koşudaki rakip atletleri de kendi atletiyle eşitlemek istiyor. Bunun için de yer yer mümkün atletleri gayri ahlaki yollarla koşunun dışında iterken artık de yarışa atletini gönderecek bir kuruluş bırakmak istemiyor. CHP, pasif agresif tavrını değiştirmeli, Türkiye’nin 1. partisi olduğu gerçeğini telaffuzla değil, aksiyon ile taçlandırmalıdır. Türk siyaseti bütün ögeleriyle bir çıkmazın içinde toplum nazarında bu çıkmazdan çıkış sıkıntı görünse de aslında ip uzun müddettir çekiliyor, inceldiği yere her geçen gün yaklaşıyoruz.”
