Pentagon’un adı neden ‘Savaş Bakanlığı’ olarak değiştirildi?
Trump’ın 5 Eylül’de imzaladığı kararname sonrası Pentagon’un resmî web sitesi war.gov adresine geçti. Sitedeki ‘Savunma Bakanlığı’ ibareleri ‘Savaş Bakanlığı’ ile değiştirildi. Savunma Bakanı Pete Hegseth’in biyografisi de artık ‘Savaş Bakanı’ başlığıyla yayımlanıyor.
TRUMP’IN AÇIKLAMALARI
Kararnameyi imzalarken Oval Ofis’te konuşan Trump, “Bugün kararnameyi imzalıyoruz, lakin Kongre’nin bunu yasalaştırması gerekip gerekmediğini göreceğiz. Biz bu değişikliği güçlü bir biçimde uygulamaya koyuyoruz” dedi.
Kararnamede, ‘Savaş Bakanlığı’ ve ‘Savaş Bakanı’ unvanlarının kullanılabileceği belirtiliyor. Ayrıyeten, Savunma Bakanı’nın, 60 gün içinde bu değişikliğin yasal tabana oturtulması için teklifler hazırlayıp Başkan’a sunması istendi.
Kararnameye nazaran, Kongre yasal düzenleme yapana kadar ‘Savunma Bakanlığı’ ibaresi hukuken geçerli olmaya devam edecek.
İKİ KANAT KARŞI KARŞIYA
Bazı Cumhuriyetçi vekiller, isim değişikliğini kalıcı hâle getirmek için Kongre’ye yasa teklifleri sundu. Florida Temsilcisi Greg Steube, Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası’na (NDAA) bir ekleme yaparak değişikliği yasalaştırmayı hedefliyor.
Utah Senatörü Mike Lee ise Pentagon’un ismini “Amerikan askerî kapasitesinin tamamını yansıtan tek isim” olarak nitelediği Savaş Bakanlığı’na döndürmek için teşebbüs başlattığını açıkladı.
Demokratların, önümüzdeki hafta Temsilciler Meclisi ve Senato’da görüşülecek 2026 savunma bütçesi sırasında bu adıma karşı çıkmaları bekleniyor.
Senato’daki Savunma Ödenekleri Alt Komitesi Başkanı Mitch McConnell ise, “Eğer burası Savaş Bakanlığı olacaksa, ordunun savaşları önlemek ve kazanmak için önemli halde donatılması gerekir” diyerek Trump’ı savunma bütçesini yetersiz bırakmakla eleştirdi.
YENİ DOKTRİN: SAVUNMADAN HÜCÜMA
Trump, değişikliğin münasebetini, “ABD ordusunun savaşları en süratli ve kesin biçimde kazanması gerektiğini göstermek” olarak açıkladı.
ABD Başkanı, sözlerine şöyle devam etti:
I. Dünya Savaşı’nı kazandık, II. Dünya Savaşı’nı kazandık, her şeyi kazandık. Sonra ‘woke’ olduk ve ismi Savunma Bakanlığı yaptık.
Çağdaş liberal düşünürlerin ortaya attığı ‘Woke’ kavramı, kendi literatürüne nazaran, toplumsal eşitsizlik, ırkçılık ve şiddete karşı duyarlılığı söz ediyor. Fakat ABD’de muhafazakâr çevreler, bu yaklaşımın aşırıya kaçtığını, suiistimal edildiğini ve ordu dahil devlet kurumlarını ‘politik doğruculuk’ baskısıyla zayıflattığını, kültürü dejenere ettiğini savunuyor. Trump da bu nedenle woke kültürün, ABD’yi, asıl gereksinimi olan savunmadan çok hassasiyetlere odaklayan, gücünü törpüleyen bir anlayış olduğunu savunarak şiddetle eleştiriyor.
Bu tenkitlere ziyadesiyle katıldığı gözlemlenen ve imza merasiminde Trump’ın yanında hazır bulunan Savaş Bakanı Hegseth, “Savunmada kalmayacağız, hamleye geçeceğiz: azami yıkıcılık, taban yasallık; politik doğruculuk değil, şiddetli etki” diyerek yeni anlayışı kamuoyuna deklare etti.
TARİHİ ART PLAN
1947 öncesinde ABD’de bir ‘Savaş Bakanlığı’ bulunuyordu. Bu bakanlık yalnızca orduyu yönetirken, donanma başka bir bakanlığa bağlıydı. Lider Harry Truman, Pearl Harbor saldırısının akabinde 1949‘da, bu ayrışmanın uyuma ziyan verdiğini düşünerek, ordu ve donanmayı tek çatı altında topladı ve ‘Savunma Bakanlığı’ ismini benimsedi.
Tarihçi Melvyn Leffler’e nazaran, bugünkü adım, “ABD’nin daha saldırgan siyasetleri benimseme isteğini” yansıtıyor ve bunun gerçek çatışma riskini artırabileceğini söylüyor.
Öte yandan Lider Harry Truman, Savaş Bakanlığı’nı Savunma Bakanlığı’na dönüştürdüğünde dünya nükleer gerilimin eşiğindeydi. Sovyetler Birliği lideri Josef Stalin 29 Ağustos 1949’da Kazakistan’daki Semipalatinsk Test Sahası‘nda Sovyetler’in birinci atom bombası denemesini yapmış, Çin lideri Mao Zedong ise Çin Halk Cumhuriyeti’ni ilan etmişti. Bu nedenle yeni ismin, harika güçler ortasında çıkacak bir savaşın gezegeni yok edebileceği bir periyotta ‘savunma yüklü bir caydırıcılığı’ simgelemesi hedeflenmişti.
Bugün ise Trump’ın attığı adım, “ABD’nin tekrar atağa yöneldiği” iletisi olarak bedellendiriliyor. ABD’nin eski NATO Büyükelçisi Douglas Lute, “Bu sırf bir ismin değil, II. Dünya Savaşı sonrası kurulan kurum ve normların da aşındırılmasıdır” diyerek, ABD’nin müttefikleriyle itimat ilgisini kaybetme riskine dikkat çekti.
Lute’nin sözleri, global nizamın ziyadesiyle aşındığı, memleketler arası kurumların tesirini yitirdiğine yönelik tenkitlerin yapıldığı bir devirde geldi.
ÇİN FAKTÖRÜ VE ZAMANLAMA
Bu atılım, Çin’in kısa mühlet evvel düzenlediği ve ABD ile müttefiklerine ihtar niteliği taşıdığı yorumlanan büyük askerî geçidin çabucak sonrasına denk geldi.
BBC’nin aktardığına nazaran, kararname yayımlandıktan saatler sonra Pentagon’un resmî sitesi ‘ABD Savaş Bakanlığı’ başlığıyla güncellendi.
Trump’ın imzaladığı kararname şimdilik sembolik olsa da, Kongre süreci ABD’de sert tartışmalara yol açacak üzere görünüyor. Çünkü Cumhuriyetçiler ortasında takviye bulan teşebbüs, Demokratların muhalefetiyle karşı karşıya.
‘Savunma Bakanlığı’ndan ‘Savaş Bakanlığı’na dönüş, sadece isim değişikliği değil; ABD’nin güvenlik doktrininde daha saldırgan bir yönelişin işareti olarak yorumlanıyor.
