Nihal Candan’ın ölümü sonrası Türkiye Psikiyatri Derneği’nden uyarı
Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) tarafından anoreksiya nervoza hastalığına ait açıklama yaptı.
Açıklamada, “Yeme bozuklukları, bilhassa erken periyotta tanındığında; psikiyatri ve gerektiğinde öteki tıbbi alanların iş birliğiyle yürütülen bütüncül bir tedavi süreciyle iyileştirilebilen ruhsal hastalıklardır. Lakin hastalık birden fazla vakit bir ‘kişisel tercih’ ya da ‘geçici estetik kaygı’ üzere algılandığı için teşhis gecikir. Yeme bozuklukları hakkında daha fazla farkındalık oluşmasını; toplumsal mitlerin yerini gerçek ve bilimsel bilgilere bırakmasını temenni ediyoruz. Bu farkındalığın; yeme bozukluğu yaşayan bireylerin erken periyotta sıhhat hizmetlerine yönlendirilmesinde değerli bir rol oynadığını vurgulamak istiyoruz” tabirleri kullanıldı.
Türkiye Psikiyatri Derneği Yeme Bozuklukları Çalışma Ünitesi tarafından anoreksiya nervoza hastalığına ait yapılan yazılı açıklamada, hasta mahremiyetine, hastalığın toplumda ve medyadaki yanlış inanışlarla açıklanmasına ve erken teşhisin kıymetine işaret edildi.
Açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Son günlerde kamuoyuna yansıyan üzücü ve erken bir kaybın akabinde, yeme bozuklukları ve bilhassa anoreksiya nervoza hakkında pek çok yorum, haber ve paylaşım gündeme gelmiştir. Öncelikle vefat eden yurttaşımızın ailesine ve yakınlarına başsağlığı ve sabır diliyoruz. Bu türlü hassas devirlerde medyada kullanılan lisanda; hem ömrünü yitiren kişinin anısına hem de benzeri zorluklarla uğraş eden bireylerin mahremiyetine ihtimam gösterilmesi gerektiğini hatırlatmak isteriz. Bu açıklama, toplumda sıkça yanlış anlaşılan bu hastalık hakkında gerçek bilgileri paylaşmak, damgalayıcı tavırları önlemek ve tedavi sürecine dair farkındalığı artırmak maksadıyla hazırlanmıştır.”
ANOREKSiYA NERVOZA NEDiR?
“Anoreksiya nervoza, kişinin vücut algısı, yeme davranışı ve kilo ile bağlı niyetlerinde bariz bozulmalara yol açan, önemli fizikî komplikasyonlara ve tedavi edilmediğinde hayat kaybına neden olabilen ruhsal bir hastalıktır. Bu hastalık sırf ‘zayıflama isteği’ ya da ‘diyet yapma’ olarak görülmemelidir; kişinin benlik algısını, ruh halini ve toplumsal alakalarını derinden etkileyen tıbbi ve psikiyatrik bir meseledir. Yeme bozukluğu belirtileri fark edildiğinde, hastalığın ciddiyeti göz önünde bulundurularak öncelikle bir psikiyatri uzmanına başvurulması hayati kıymet taşımaktadır.”
TOPLUMDAKİ YANLIŞ İNANIŞLAR, MEDYA VE TOPLUMSAL MEDYA SORUMLULUĞU
“Yeme bozuklukları birçok vakit ‘irade zayıflığı’, ‘güzellik kaygısı’ ya da ‘sadece genç bayanları etkileyen bir durum’ üzere yanlış inanışlarla açıklanır. Meğer yeme bozuklukları her yaş, cinsiyet, vücut tipi ve sosyoekonomik seviyedeki bireyleri etkileyebilir. Bir kişinin kilosu, vücudu ya da fizikî görünümü, yeme bozukluğu yaşayıp yaşamadığını anlamak için kâfi değildir; zira bu hastalık, birçok vakit dışarıdan fark edilemeyen derin ve karmaşık ruhsal süreçlerle seyreder.
Medya, bu tıp hususları haberleştirirken dikkatli ve ihtimamlı bir lisan kullanmalıdır. Bireylerin şahsî sıhhat bilgileri, vücut ölçüleri ya da hastalık süreciyle ilgili spekülatif ayrıntılar haber konusu yapılmamalıdır. Bu tıp içerikler hem ilgili şahıslara ziyan verebilir hem de hastalıkla gayret eden bireyler için tetikleyici olabilir.”
SOSYAL MEDYA VE MEDYANIN ROLÜ
“Medya ve toplumsal medya platformlarında sıkça karşılaşılan ‘ideal beden’ imajları, zayıflığı öven sözler ve sıhhatsiz yeme davranışlarını olağanlaştıran içerikler; bilhassa risk altındaki genç bireylerde yeme bozukluklarının gelişimine katkıda bulunabilir. Toplumsal medya algoritmalarının bu çeşit içerikleri öne çıkarma eğilimi, bu tesirleri daha da güçlendirebilir. Ayrıyeten, toplumsal medya üzerinden yapılan karşılaştırmalar, vücut memnuniyetsizliğini artırarak bireylerin vücut algısını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle sadece içerik üreticilerinin değil, platform sağlayıcılarının ve karar vericilerin de bu hususta sorumluluk taşıdığı unutulmamalıdır.
Yeme bozuklukları, bilhassa erken periyotta tanındığında; psikiyatri ve gerektiğinde öbür tıbbi alanların iş birliğiyle yürütülen bütüncül bir tedavi süreciyle iyileştirilebilen ruhsal hastalıklardır. Fakat hastalık birçok vakit bir ‘kişisel tercih’ ya da ‘geçici estetik kaygı’ üzere algılandığı için teşhis gecikir. Bu da tedaviye erişimi mahzurlar. Genç bir insanın hayatını kaybetmesinin akabinde, yeme bozuklukları hakkında daha fazla farkındalık oluşmasını; toplumsal mitlerin yerini gerçek ve bilimsel bilgilere bırakmasını temenni ediyoruz. Bu farkındalığın; yeme bozukluğu yaşayan bireylerin erken periyotta sıhhat hizmetlerine yönlendirilmesinde kıymetli bir rol oynadığını vurgulamak istiyoruz.”
NE OLMUŞTU?
Anoreksiya Nervoza hastalığına yakalanıp 23 kiloya kadar düşen Nihal Candan’ın geçen günlerde ikinci kere kalbi durmuştu. Candan, tüm müdahalelere karşın hayatını kaybetmişti.
