Market fişlerindeki bilinmeyen tehlike ortaya çıktı: 10 saniyelik temas bile yetiyor!
New York Üniversitesi Langone Sıhhat Merkezi’nde çocuk sıhhati ve çevresel sıhhat alanında çalışan Prof. Dr. Leonardo Trasande, alışveriş sonrası elimize verilen fişlerin birçoklarının termal kâğıttan üretildiğini ve bu kâğıtların ziyanlı kimyasallar içeren plastik bazlı kaplamalar taşıdığını belirtti.
“Parlak görünümleriyle dikkat çeken bu fişler, aslında cilt yoluyla emilebilen potansiyel toksinler barındırıyor” diyen Trasande, bu unsurların kalıcı sıhhat sıkıntılarına yol açabileceğine dikkat çekti.
KANSERE VE KISIRLIĞA YOL AÇABİLİYOR
T24’ün aktardığına nazaran; termal kâğıtlar, üzerine yazı basmak için ısıya hassas özel mürekkepler kullanılarak üretiliyor. Lakin bu metot, yalnızca düşük maliyetli değil; tıpkı vakitte önemli sıhhat riskleri de barındırıyor.
Özellikle bisfenol-A (BPA) ve onun yerine kullanılan bisfenol-S (BPS) üzere kimyasallar, endokrin sistemini etkileyerek kalp hastalıkları, hormonal bozukluklar, kısırlık ve birtakım kanser türleriyle ilişkilendiriliyor.
Avrupa Birliği, BPS’yi besin ambalajlarında yasakladı. ABD’nin Kaliforniya eyaleti ise bu kimyasalı üreme sıhhatine ziyanlı olarak sınıflandırdı. 2024 yılında Etraf Sıhhati Merkezi tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada, büyük zincir mağazalardan toplanan 32 fiş incelendi ve sonuçların kaygı verici boyutlara ulaştığı belirlendi.
Sadece 10 saniyelik temas, Kaliforniya maddelerine nazaran sıhhat uyarısı gerektirecek ölçüde kimyasal geçişine yol açıyor.
GÖRÜNMEYEN TEHDİT: MİKROPLASTİKLER
Termal fişlerdeki tehlike sadece kimyasallarla hudutlu değil. Fişlerin üzerindeki plastik kaplama vakitle parçalanarak mikro ve nano plastiklere dönüşebiliyor. Bu parçacıklar, bilim insanları tarafından beyin, damarlar ve sindirim sistemi dahil olmak üzere birçok dokuda tespit edildi. Uzun vadede bu hususların kronik iltihaplanmadan kansere, kalp hastalıklarından doğurganlık problemlerine kadar pek çok sıhhat sorunu yaratabileceği öngörülüyor.
ÇÖZÜM DİJİTAL FİŞE GEÇİŞ VE GLOBAL EYLEM
Prof. Dr. Trasande’ye göre, bu riskler karşısında ferdî tedbirler büyük değer taşıyor. Plastik içeren fişlerden uzak durmak ve alışverişlerde e-fiş, SMS ya da e-posta üzere dijital alternatifleri tercih etmek, maruziyeti kıymetli ölçüde azaltabiliyor. Fakat asıl tahlilin global ölçekte plastik üretiminin sınırlanmasında yattığını vurgulayan uzman, plastik kullanımının denetim altına alınması gerektiğini belirtiyor.
Birleşmiş Milletler Etraf Programı’nın datalarına nazaran, şayet üretim suratında bir değişiklik olmazsa, global plastik üretimi 2060 yılına kadar üç katına çıkacak. Bu gidişatı durdurmak ismine, Birleşmiş Milletler’in global bir plastik muahedesi için yine müzakere masasına oturması bekleniyor.
