Keneden ölümler için ‘mRNA aşısı’ umut olabilir mi?
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi (SCÜ) Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlhan Çetin, havaların ısınmasıyla birlikte kırsalda ortaya çıkan ve yaklaşık 23 yıldır Türkiye’de ölümlere yol açan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığı hakkında açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Çetin, nisan ayıyla hadiselerin tekrar görülmeye başladığını belirterek, şunları söyledi: “Şu anda Orta ve Doğu Anadolu Bölgesi vilayetlerinde, Sivas, Yozgat, Tokat, Amasya, Giresun, Erzincan, Gümüşhane üzere vilayetlerde ağır olmak üzere ülkemizde kene ısırma olayları görülmeye başladı. Buna bağlı olarak KKKA hastalığı hadiselerinin hem vilayetimizde hem de etraf vilayetlerde meydana geldiğini ve gitgide de artmaya başladığını görüyoruz. Mayıs ayından itibaren de kene popülasyonunun artmasından ötürü kene ısırma olaylarının artabileceğini ve buna bağlı olarak da KKKA hastalığı sayılarında artış olabileceğini öngörüyoruz. Vatandaşlarımızı kesinlikle bu devirlerde biraz daha dikkatli olmaya davet ediyoruz. Açık alanda aktivite yapan insanların bu bahiste çok dikkatli olması gerekiyor. Mesela piknik yaparken, tabiatta birtakım aktiviteler yaparken de o bölgede bir kene popülasyonun olabileceğini, bunların kendi üzerlerine çıkabileceğini ve onları ısırabileceğini düşünerek hareket etmelerinde yarar var. Bu noktadaki en değerli tedbirlerimizden bir tanesi bilhassa otluk alanlarda, tabiatta kesinlikle pantolon paçalarının çorapların içerisine sokulmasıdır. Yapılan araştırmalarda yüzde 60-70’e yakını bedene, kenelerin pantolon paçalarından ve bacaklardan girip bedende kendilerine uygun ortam bulmaya çalıştığını gösteriyor. İkincisi de açık renk giyinmek çok değerli.”
”ORTA DOĞU’DA DA KIYMETLİ ARTIŞ VAR’’
Kene popülasyonunun Türkiye’nin yanı sıra Orta Doğu ülkeleri, Afrika geneli ve hatta balkanlarda da yayılmaya başladığını belirten Prof. Dr. Çetin, “Sadece Orta Anadolu ve Doğu Anadolu’da değil, Orta Doğu’da da kıymetli bir artış var. Şu anda İran’da, Irak’ta, Azerbaycan’da, birtakım Afrika ülkelerinde hatta Balkanlarda da kene ısırma ve kanamalı ateş hastalığının hadise sayılarında artış görüyoruz. Bunun için de kesinlikle önlem almak, halk sıhhati açısından çok önemli ölçüde değer arz ediyor. Bu keneler bilhassa de göçmen kuşlar tarafından dünyanın her tarafına, bilhassa de Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı bulaştıran keneleri hayat alanlarına taşıyabilmektedir” dedi.
”AYRICA İLAÇ ÇALIŞMALARI VAR”
Dünyada şu an iki-üç yerde önemli manada aşı çalışması yürütüldüğünü söyleyen Prof. Dr. Çetin, “Başlangıçta denenen klasik formülle aşı olduğu için tesiri biraz daha azdı. Lakin şu anda üretilmeye çalışılan aşılar, mRNA teknolojisiyle üretildiği için tesirinin çok yüksek olduğunu görüyoruz. İnşallah insan üzerindeki değerlendirmelerde bu türlü çıkarsa çok daha tesirli olacaktır. Bu ikinci faz ve üçüncü faz çalışma etabında bu etkiyi bir biçimde görürsek, önümüzdeki yıllarda bu hastalığın da birebir Covid’de olduğu üzere aşısının uygulanmaya başlayacağını söyleyebiliriz. Ayrıyeten ilaç çalışmaları var. Bilhassa de Kırım Kongo Kanamalı Ateşi’nin şu anki tedavisi direkt bir ilaçla değil, öteki hastalıklarda da kullanılan antiviral ilaçlarla yapılmaktadır. Lakin bilhassa de Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığına çok daha tesirli bir ilaç geliştirme çalışması da tekrar Dünya Sıhhat Örgütü öncülüğünde birkaç konsorsiyumla yürütülüyor. Bizim de ülkemizden, hatta bizim üniversitemizden de öğretim üyelerinin bulunduğu konsorsiyumlarda çalışmalar devam ediyor” diye konuştu.
