Kan biliminde tarihi keşif: Dünya üzerinde sadece bir kişide bulunan yeni kan grubu bulundu
Kan kümeleri, tıp dünyasında hayati değer taşıyan sınıflandırmalardır. Fakat bu sınıflamalar her vakit net ve kozmik değildir; bazen çok nadir görülen genetik yapıların varlığı yeni kümelerin ortaya çıkmasına neden olabilir. ransa’da, Guadeloupe adasından bir bayanda keşfedilen “Gwada negatif” kan kümesi da bu istisnai durumlardan biri olarak tıp tarihine geçti. Milletlerarası Kan Transfüzyonu Derneği (ISBT) tarafından bu ay resmen tanınan Gwada negatif, şu anda dünya üzerinde yalnızca bir şahısta bulunan eşsiz bir kan kümesi olarak kayıtlara geçti.
SIRADIŞI BİR ANTİKOR
2011 yılında geçirdiği rutin cerrahi öncesi testlerde, Fransız tabipler bayanın plazmasında tanımlayamadıkları “çok sıra dışı” bir antikor fark etti. O periyotta teknolojik imkanların yetersizliği nedeniyle ayrıntılı bir inceleme yapılamadı. Fakat yıllar süren çalışmaların akabinde 2019 yılında yüksek verimli DNA dizileme teknikleri sayesinde bu antikorun, kırmızı kan hücrelerinde daha evvel görülmemiş bir genetik mutasyonla bağlantılı olduğu ortaya çıkarıldı.
48. FARKLI KAN KÜMESİ OLARAK KAYIT ALTINA ALINDI
“Gwada negatif” ismi verilen bu yeni kan kümesi, 2024 yılının Haziran ayında Milano’da toplanan Milletlerarası Kan Transfüzyonu Derneği tarafından dünyanın 48. resmi kan kümesi olarak tanındı. Fransız Kan Kurumu (EFS) ismine açıklama yapan Thierry Peyrard, bu genetik yapının hem anneden hem babadan kalıtıldığını, hasebiyle kişinin bu kan kümesine sahip tek birey olduğunu belirtti. “Kendisiyle sadece kendisi uyumlu,” diyen Peyrard, bu kan kümesinin bağış yahut nakil gerektiren tıbbi durumlarda büyük bir hassasiyet taşıdığını vurguladı.
KAN KÜMELERİ NEDEN BU KADAR HAYATİ?
Bir kişinin kan kümesi, acil tıbbi müdahalelerde ve bilhassa kan nakillerinde hayati rol oynar. Kan kümeleri, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde bulunan antijenlere nazaran belirlenir. En yaygın sistem olan ABO sistemine nazaran beşerler A, B, AB yahut 0 kümesi olurken; Rh faktörüyle müspet ya da negatif olarak da ayrılırlar. Fakat dünyada şu anda 365’ten fazla antijen tanımlanmış durumda ve bu yapıların farklı kombinasyonları, ender kan kümelerinin ortaya çıkmasına neden olabiliyor.
Örneğin A tipi kana sahip bireylerde B antijenlerine karşı antikor bulunur; bu da A ve B kümesinin birbiriyle uyumsuz olmasına yol açar. Yanlış kan verilmesi durumunda bağışıklık sistemi kanı reddederek hayati sonuçlar doğurabilir.
