İstanbul’un arka sokakları… Çetelerin torbasında çocuklar: ‘Silaha ulaşmak bir telefona bakar’

Çocukların oyun oynayacağı parklar çoktan çetelerin gövde gösterisi yaptığı sahnelere dönüşmüş durumda. Elinde tabanca ile poz veren gençler toplumsal medyada kahraman üzere parlatılıyor. Silaha ulaşmak kolay, suça bulaşmak ise an problemi.

Bu tablo Küçükçekmece’de de görünür hale geliyor. İstanbul’un fakir ve hata oranlarının yüksek olduğu ilçelerinden biri burası.

KÜÇÜKÇEKMECE’DE SON BİRKAÇ AYIN KARANLIK TABLOSU

Kısa bir medya taraması bile ilçedeki görüntüyü özetlemeye yetiyor:

• iki ay evvel balıkçı barınaklarının bulunduğu yerde silahlar patladı. Maskeli şahıslar barınağı kurşun yağmuruna tuttu, iki kişi yaralandı.
• Bir ay evvel Bitlisliler Derneği silahlı akına uğradı.
• İki ay evvel Atakent Mahallesi’nde 40 kilo kokain yakalandı.
• Bir ay evvel bir marketin önüne gelen maskeli saldırgan, molotofkokteyli atarak kaçtı.
• Yakın vakitte yaşları 14–16 ortasında değişen dört çocuk, 5 litrelik şişe içinde hazırladıkları patlayıcıyı bir kahvehane önüne attı; bir kişi yüzünden yaralandı.
• Fatih Mahallesi İstanbul Caddesi’nde iki küme ortasında çıkan silahlı hengamede iki kişi yaralandı, dört kuşkulu gözaltına alındı.

MAHALLELERİN TOPLUMSAL MEDYA VİTRİNİ

Tiktok’ta “İkitelli”, “Kanarya”, “İnönü” mahallerininn etiketlerini yazdığınızda karşınıza çıkan görünüm ürkütücü: eli silahlı, maskeli çocukların fotoğrafları, çete isimleriyle işaretlenmiş meydan okumalar… 24 Kardeşler, Daltonlar, Ayazlar Küçükçekmece’de cirit atıyor.

Aynı tablo yalnızca burada değil. Esenyurt, Bağcılar, Esenler, Bahçelievler üzere İstanbul’un öteki fakir ilçelerinde de karşımıza çıkıyor: Bitmeyen hengameler, sokak ortasında patlayan silahlar, toplumsal medyada paylaşılan şiddet imgeleri, cenazeleri kalkan gençler ve çocuklar…

Küçükçekmece’ye bağlı İkitelli semtinde büyüyen çocukların birden fazla için hayat, oyun bahçelerinden çok karanlık sokakların sert kurallarında şekilleniyor. Aile içi şiddetten kaçan, yoksullukla boğuşan, okuldan kopan bu çocuklar, kendilerini “abi” rolünde tanıtan çetelerin yanında buluyor. Evvel küçük işler, sonra motosiklet ve silah derken, çocuklukları kısa müddette cürüm örgütlerinin içinde eriyip gidiyor.

ŞİDDETİN PENÇESİNDEN SOKAĞA: “GELECEĞE DAİR UMUT YOK”

İkitelli’nin rastgele bir sokağına akşam saat 11’de giriyoruz. Karşımıza yaşları 16-17 yaşlarında bir küme çocuk çıkıyor. Daha birinci sokağın birinci görüşmesinde karşılaştığımız çocuklar evvelden Dalton çetesi üyesi olduklarını söylüyor.

C. 17 yaşında berberde çalışıyor. Yanındaki iki arkadaşı S. ve F. ise saya emekçisi. Yaşları 15.

C. ve S. “Biz bu hayatta her şeyi yaşadık” diyerek anlatıyorlar kıssalarını. C., 5 kardeşin en büyüğü, ömrü boyunca babasından türlü şiddet görmüş. “Zincirle, bıçakla, hortumla, kemerle, traş makinesiyle bile dayak yedim babamdan” diyor. 10 yaşında çalışmaya başlamış. Şiddetin içinde yaşamak onu sokağa itmiş. Bir müddet yurtta, bir müddet ise sokakta yaşamış. “Yüzümüz aksi görünse de yüreğimiz pak abla. Kimisi serseri diyor kimisi şöyle bu türlü diyor. Ancak bilmiyorlar ki bunların aile sıkıntıları var o yüzden dışarıda bu türlü geziyorlar. İnan ki abla yerimde olsalar yaşayamazlar. Babayla anneyle çok meselem oldu. Ben sigaraya bile 9 yaşımda başladım” diyor. Kardeşleri de babasından şiddet görmesin diye “güçlü olmak zorundaydım” diyen C., birinci kabahatini kendisiyle dalga geçen birini yaralayarak işliyor. Yaşı küçük olduğu için yurda yerleştiriyor devlet, lakin orada da yapamayıp kaçıyor. “Sokakta kaldım bir müddet, bir ağabeyle karşılaştım, bana iş verdi, ekmek verdi. Yanında çalışmaya başladım. Ağabeylik yaptı, bizi korudu kolladı. Başımıza bir şey gelince onu aradık”.

“İspanya’da birkaç hafta evvel mevt haberi aldınız mı Caner Koçer diye? Abla o adam bizim dayımızdır. Abi dediğimiz insandır. Casperlar vurdu onu. İki üç ay evvel bizi mahalleye dövmeye geldiler. Biz de sopaları satırları, emanetleri hazırladık. Artık Caner Koçer öldü ya, tekrardan büyüyecek işler” diyor. Tüm bunları, epey sıradan bir gündem üzere aktarıyor.

Sokaktaki pek çok çocuğun bir çeteye yakın olduğunu belirtiyor. Çeteler ortası değişimlerin de çok olduğunu söyleyerek, “Kim güçlüyse, çocuklar onun tarafına geçiyor” diyor. Ayrıyeten “gücün” para ve silah ölçüsüyle belirlendiğini anlatıyor.

-Neden çocuklar bu çetelere yöneliyor, nasıl başlıyor bu ilgi?

-”Yalan yok, başta o ‘abi’ dedikleri insan, palavradan sevgi gösterir, sahip çıkar kendi tarafına çeker. Lakin baktı yakalanacağı işler oluyor, kardeşi dediği insanı öne sürüyor ya, o ölüyor… Artık isim vermek istemiyorum bir çete var abla, ‘git aracın altına takip aygıt koy’ diyorlar, çocuk bin lira karşılığında yapıyor. Bu işin sonu ya cezaevi ya vefat. Bunu o ağabeyler niçin yapamıyorlar? Zira vefattan korkuyorlar, para karşılığı bizim yaşımızdaki çocuklara yaptırıyorlar. Bu ortamlara girmek istekli de oluyor isteksiz de. Sokağı gören, sokakta kalan her şeyi yapar. Abla çocuk konutta dayak yiyor ya bir tamam, iki tamam, artık üçüncüden sonra karşı durabilmek, güçlü olmak istiyor. Ben kardeşlerimi düşünüyorum.”

-Silaha nasıl ulaşıyorsunuz?

-Abla caddeye çık, köprünün oraya git, bıçağı geçtim, silah bile satıyorlar el altından. Bir de ‘abi’yi arıyorsun, ben senin işini yapmak istiyorum, bana emanet lazım diyorsun, silah cebinde oluyor. Toplumsal medyadan yaz, rastgele bir çeteye size iş yapmak istiyorum diye, çabucak irtibat kuruyorsun.”

15 yaşındaki S., 13 yaşından beri personellik yapıyor. Sabah 8 akşam 9 ortası sayada çalışıyor. Akşamları da arkadaşlarıyla buluşuyor. “Önceden biz çok pis ortamlara girdik. Hırsızlık yaptıranlar, birbirlerini vuranlar, uyuşturucu… Yalnızca o şahıslarla bir sefer oturmakla o ortama girmiş oluyorsunuz zati. Ben bu saatten sonra yemin etmişim ne bundan sonra kimseye ‘abi’ derim ne de bir şey yaparım. Arkadaşlarımızın birçok öldü, vuruldu, cezaevine girdi. Bu hayatın sonu bu”.

C. de başını sallayarak onaylıyor, “Yoksul çocuklar özeniyorlar abla. Diyorlar ki, bu abinin yanında takılırsak bu bizi korur, bize hiçbir şey olmaz, paramız olur. Bizi kimse dövemez falan.”

Bu mahalleden çıkıp hayatlarını kurtarmak istediklerini söyleyen çocuklar bunun kolay olmadığını bildiriyor; “Bana bir yeterlilik yaptılarsa karşılığını istiyorlar. Bu mahallede bir çocuk sokakta bir gün kalsın her şeye başlar, kaç yaşında olursa olsun. Biz uzaklaştık lakin uzaklaşmamız çok sıkıntı oldu. Ya bıçaklanacaksın ya da vefatına dayak yiyeceksin ya da ortaya büyük biri girecek. Burada o ortamdan çıkmak isteyen bir arkadaşımızın meskenini bastılar. Yaraladılar.”

Çok küçük yaşta çalışmaya başlayan ve hayatlarının aşikâr vakitlerinde çetelerle irtibat kurup hata işleyen çocuklar, uzaklaşmak isteseler de yerlerinin yurtlarının bilinmesi nedeniyle korktuklarını söylüyorlar. Geleceğe dair ise hiç umutları yok.

CEZAEVİ ÇOCUKLAR İÇİN “OLAĞAN” BİR SON…

Mahallenin parkına gidiyoruz. Tekrar tıpkı saatlerde 15-17 yaşları ortasında bir küme çocukla karşılaşıp sohbet ediyoruz.

Y. 17 yaşında, 13 yaşından beri pek çok farklı işte çalışmış. “Hiç cezaevine düştün mü” sorusuna “Yakında düşeceğiz herhalde, üç tane belgem var. Yaralama, karışık ya. 13 yaşındaki çocuk da alınıyor artık, çocuklarda bilgisiz hamaseti olduğu için, hayatının nasıl kayabileceğini düşünmüyor. Ben birinci gözaltımı 14 yaşında yaşadım” diyor. Yakın vakitte mahalleden yalnızca 60 kişinin çetelere dönük operasyonlarda gözaltına alındığını, ortalarında kendi yaşıtları olduğunu da söylüyor. “ Uyuşturucu çok bu mahallede, olay da çok. Daha siz gelmeden bir saat evvel silahlar patladı burada” diyor.

Cezaevi sorusunu duyan 17 yaşındaki A., “Benim bir tane babam var, ben 10 yaşımda çalışmaya başladım. Babam hurdacılık yapıyordu. Beni okutmadılar. Beni zorla işe soktu babam. Kaçtım, öz babam bana ‘seni hırsızlık yaptın diye polise şikayet edeceğim’ dedi. Aile beşere bunu yapıyorsa dışarıdakiler beşere neler yapıyor siz düşünün…Annem 3 yaşımdayken bırakıp gitti. Ben ne yapayım artık? Ben çok sokakta kaldım. Bir sefer karşı geldim diye babam kolumu kırdı benim. O denli bir hayatta sonum Maltepe cezaevi oldu. 3 ay evvel çıktım.”

“ADAM VURMANIN PİYASASI BİLE VAR”

Diğerlerinin hayatları da benzer… Mahalledeki çetelere geliyor konu. Çocuklar “adam vurmanın” belli bir piyasası olduğunu söylüyor. “Bel altı 90 bin lira. Bel üstüne gidiyorsan on milyona kadar var. Hasmına bağlı.”

Neden çocukların hata işlediklerini ve çetelerin çocuklara nasıl ulaştığını sorduğumda, İçlerinden biri “Özenen çocuklar silahlarla, motorla fotoğraf paylaştığında, gençlere yazıyorlar, ‘Bunlar yapabilir’ diye bakıyorlar. Abla, bu hayatta diğer bir hayat hayal edemiyorsun. Bu arkadaşlar okumamış mesela, okusa da en fazla market kasiyeri olacak, ne olacak ki? Türkiye’de bir seçenek yok. Gittiği yere kadar bu türlü gidecek. Ben kumarhanede de çalıştım, bir sürü yerde çalıştım. Bu mahallede kumarhane dolu. Sana şu anda 9 tane sayabilirim. Biz yalnızca haftada 4 kez baskın yiyorduk ancak değişen bir şey olmuyordu. Artık çetelere baskın oluyor, lakin değişen ne olacak? Mahpusla, cezayla kökü kurumuyor ki, bu sokakta gördüğün top oynayan küçük çocukların da geleceği yok. Büyünce öbür çeteler olacak, özenecekler.”

Yaralamadan 17 yaşında cezaevine giren K. alıyor kelamı; “videolar çocukları çok etkiliyor. Özendiriyor gençleri. Tiktok ve Instagram’da. Kimsenin cebinde para olmuyor, üstteki beşerler çocukların cebine para sıkıştırıp ‘yapın’ diyorlar. Parası olan ağabeyler; çocukları hem özendiriyor hem pışpışlıyor. Çocukları maşa olarak kullanıyorlar. Diyor mesela, ‘dükkanı kurşunla sana 400 bin lira para vereceğim’. Çocuklara bilhassa yaptırıyorlar ki az ceza yesinler, sonra da yanına alıyorlar. Cezaevinden sonra o çocukların hayatı o denli çok da değişmiyor yani. Süratli para dikkat çekiyor, kim süratli para kazanmak istemez ki?”

A. devam ediyor; “Anneme küfür etti mecburen bıçakladım bir çocuğu. Abla emin ol ki cezaevindeki hayat çok daha külfet. Orada koğuşta kalan çocuklar ortasında da ‘abicilik’ yapanlar oluyor. Ben bir çocuğun göğsünün öbür bir çocuk tarafından tırnak makasıyla kesildiğine şahit oldum. Hata orada da, oradan sonra da devam ediyor. Dışarı çıkan tekrar bu yola giriyor”

SİLAH BULMAK TEK TELEFONA BAKIYOR…

-“Sizde de var mı emanet?”

“Tek telefonla istediğim kadar bulurum. Şöyle söyleyeyim abla uzun namlulu şu anda 15-16 bin lira. Silah kaçakçılarının da mahallede ağları var. Ona ulaşıyorsun lazım diyorsun parasını basıp alıyorsun. Karakolun karşısında seyyar bıçak satıyorlar. O esasen her yerde bulunuyor.

Şimdi herkes birbirini vuruyor. Ya onlar bizi vuracak ya biz onları, niçin benim canım yansın? Kendimizi korumak için silah taşıyoruz.” diyorlar.

YURT DIŞI HAYALİ SATIYORLAR

Çocuklar ortasında yurt dışına gitmek isteyenler var. “Biri gelse bana seni yurt dışına çıkaracağım derse ne iş olursa tamam derim” diyor. “Kuzenim gitti BMW aldı, 10-15 tane telefonu var, buradan konut aldı. Burada sefalet içindelerdi. Bize burada baht tanınmıyor” diyorlar.

Daltonlar iddianamesinde de dikkat çeken tabirlerden birini hatırlıyorum, Daltonlar üyesi bir genç, nasıl çeteyle münasebet kurduğunu şöyle anlatıyordu, “Sosyal medya üzerinden konuşmuşluğumuz vardır. İstanbul’a çağırdılar ve bize İstanbul’da bakacaklarını hatta yurtdışına çıkaracaklarını söylediler. Bu teklif benim geçim düşüncem olması sebebi ile hoşuma gitti”. Görünen o ki, gençlerin, çocukların yurt dışına gitme hayalleri de çetenin aparatı haline geliyor.

“YA MEVT, YA MAHPUS, YA DA TEPEYE ÇIKACAĞIZ”

Yine mahallede görüştüğümüz çocuklardan 15 yaşında kaportacılık yapan Y., “Okula devam etmek için para lazım, cürüm işlememek için para lazım… Taban fiyat neye yetsin, faturalara mı kiraya mı? En berbat yerde kiraya bile çıkamazsın, nasıl geleceğimiz olsun? Anne baba da diyor ki işine gelmiyorsa kapı orada git! Çocuk sokakta kaldığı vakit ne yapacak? Devlet de sahip çıkmıyor, her türlü başı belaya girecek. Bu mahallede yolunu bulmak için gaspa çıkan da hırsızlık yapan da çocuk yaşta işçiliğe başlayan da var. Gelecek belgisiz, ya öleceğiz, ya mahpusa gireceğiz, ya doruğa çıkacağız. Bir umuttur yaşamak diyoruz. İktisat uygun olsun, gençler kurtulsun, ne yurt dışına gitmek isteyelim, ne de konut, otomobil almak için hata işlemek zorunda kalalım” diyorlar. Çocuklar bunun iktidarla alakasını olduğunu da düşünüyor, siyasi iktidarın siyasetlerinin ve artan yoksulluğun, geleceksizliğin kendilerini tek başına ve süratli para kazanma yollarına ittiği konusunda hemfikir görünüyorlar. Fakat tahlil olarak ortaya bir şey sunmadıkları üzere, durumun da değişmeyeceği görüşündeler.

DALTONLAR İDDİANAMESİ: TELEGRAM’DAN TİKTOK’A AĞ

16 yaşındaki bir çocuk annesi kalp hastası olduğu ve durumları olmadığı gerekçesiyle kurşunlama işine karışıyor. Bir internet sitesinden çelik yelek satın alınabiliyor. Bir oburu Telegram üzerinde üye olduğu bir bahis sitesinde numarasına ulaşıldığını ve kendisine özelden ileti atılarak, yalnızca motor kullanarak daha çok para kazanmak isteyip istemediği sorusu üzerine örgütle bağ kuruyor.

Suç örgütü, bilhassa TikTok üzerinden toplumsal medyada popülerlik kazanarak gençleri etkiliyor. Başkanlar ve yöneticiler, lüks hayat biçimlerini, silahları ve değerli eşyaları sergileyerek gençlerde hayranlık ve örgüte bağlılık oluşturuyor.

Genç sempatizanlar ile yurtdışı kontaklı yöneticiler görüşüyor, akabinde İstanbul’daki örgüt üyeleriyle buluşturuluyor. Bu bireyler, örgüt konutlarına yerleştirilip silah, mühimmat, motosiklet üzere hata araçlarıyla hareketlere gönderiliyor.

Örgüt, maddi durumu makus olan gençleri bilhassa seçip lüks araçlarla etkileyerek, hem gençlerin bağlılıklarını arttırıyor hem de etraflarından yeni üyeler kazanıyor.

“Daltonlar” isimli örgüt, ekseriyetle motosikletli taarruz grupları ile hareket ediyor. Grupta; motosiklet şoförü “motorcu”, saldırıyı yapan “atıcı”, birinci grubun başarısız olması halinde devreye giren “joker” olarak tanımlanıyor.

Liderliğini yurtdışında firari olan Beratcan Gökdemir yapıyor. Örgüt üyeleri, ona ithaf ettikleri müzikler ve “İstanbul’un sefiri”, “Sokakların hâkimi” üzere sözlerle toplumsal medyada propaganda yapıyor.

Kısa bir Tiktok incelemesinde bu durumun yalnızca Daltonlara has bir özellik olmadığı da görülüyor. Küçükçekmece’de 24 Kardeşler, Ayazlar, Yenibosna merkezli Daltonlar, Şirinevler-Bahçelievler merkezli Casperlar, Redkitler, Berbatlar, Arap Emrah çetesi, Gündoğmuşlar üzere pek çok örgütün lideri tutuklu ya da yurt dışında olsa da bilhassa Tiktok’ta çete mensubu ya da sempatizanlarının silahlı ve “intikam” içerikli paylaşımları sürüyor. Son birkaç ayda yalnızca Küçükçekmece’deki olaylar da çete savaşlarının sürdüğünü ilan ediyor. Daltonlar’ın yöneticilerinden Caner Koçer’in öldürülmesi sonrası da intikam paylaşımları çete savaşlarının devam edeceği sinyalini veriyor.

Bir çete paylaşımının altına bir çocuk “katılma isteğini” paylaşıyor

SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUK ORANINDA HIRSIZLIK VE YARALAMA ORANI DİKKAT ÇEKİCİ

Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hastanesi Ergen Ünitesine Yatışı Yapılan Suça Sürüklenen Çocukların İsimli Psikiyatrik Değerlendirmeleri ve Rapor Sonuçlarının son beş yıllık istatistikleri de çocuk yaşta kabahat işlemelerdeki önemli boyutlarına işaret ediyor. 81 çocuğun kliniğe yattığı belirtilen raporda en sık görülen kabahat tipinin hırsızlık, yaralama, tehdit ve hakaret olduğu görülüyor.

Çocukların yüzde 22’sinde ise unsur kullanım hikayesi bulunuyor. Bu çocukların ortak noktası ise, ekseriyetle düşük eğitim seviyesi ve ailelerinin düşük gelir seviyesine sahip olmaları.

TÜRKİYE ORGANİZE CÜRÜMDE AVRUPA BİRİNCİSİ

Küresel Organize Cürüm Endeksi’nin (Global Organized Crime Index / GOCI) son bilgilerine nazaran Türkiye, devletle ilişkili organize kabahat aktörleri alanında Avrupa’nın birincisi haline gelmiş durumda.

Türkiye’nin devletle temaslı organize cürüm aktörleri alanında 193 ülke ortasında 14’üncü, Avrupa’da ise birinci sırada yer aldığını söz ediliyor. Raporda dikkat çeken bir kıymetli nokta da şu: “Türkiye’de, klâsik mafya sistemini örnek alan kıymetli sayıda mafya üslubu küme faaliyet göstermektedir. Ülkede varlığını sürdürenlerin, hükümet ve başka siyasetçilerle yakın bağlar geliştirdikleri ve bu sayede aksiyonları nedeniyle gözden düşene kadar kolluk kuvvetleri yahut yargı sistemi karşısında dokunulmaz hale geldikleri bildirilmektedir.”