İstanbul Uluslararası Oda Müziği Festivali, bugün Süreyya Operası’nda başlıyor: Dostluk notalarda…

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Dairesi Başkanlığı (İBB Kültür) tarafından düzenlenen şenlik, iki Grammy ve Emmy ödüllü The King’s Singers, Saxback Ensemble, Stockholm Syndrome Ensemble üzere oda müziği kümelerini ve kıymetli isimleri ağırlayacak.

18 Eylül’e dek sürecek şenlikte, konserlerin yanı sıra fiyatsız olarak düzenlenen ustalık sınıfı (masterclass) programları ve söyleşiler de yer alacak. Şenlik bugün, saat 20.00’de Saxback Ensemble konseriyle başlayacak.

Festivalin kurucusu ve genel sanat yönetmeni viyolonsel sanatkarı Nil Kocamangil’le şenliği konuştuk.

‘ALGIYI DEĞİŞTİRMEK İSTEDİK’

– Bu şenliğin İstanbullularla kavuşması nasıl oldu? Kurucusu olarak sizden dinlemek isteriz.

Bir viyolonsel sanatkarı olarak uzun yıllardır mühlet gelen mesleğim boyunca katıldığım şenlikler ve masterclasslar bu projenin hayalini kurmamda büyük rol oynadı. 2009-2020 yılları ortasında Avrupa’nın klasik müzik alanındaki en itibarlı kurumlarında hem viyolonsel hem de oda müziği alanında eğitim aldım. Bunun devamında da kurmuş olduğum bu büyük ağı ve edindiğim bilgileri ülkeme taşımak istedim.

Aslında genel müşahedem hem ülkemiz ve hem de dünyanın birçok yerindeki şenliklerin başında yaşça büyük insanların yer aldığı üzerineydi, hasebiyle bu tip bir oluşumu başlatabilmek uzun mühlet yalnızca bir hayal olarak aklımın köşesinde kaldı. Lakin yurtdışında yaşadığım devirlerde gençlerin de bu tip teşebbüslerde bulunabildiğini görmem benim için büyük bir ilham kaynağı oldu ve 2020 yılında Türkiye’ye dönme kararı almamla birlikte bir grup oluşturup şenliğin planlarını yapmaya başladık.

Amacımız aslında çok güçlü bir repertuara sahip oda müziğini sanatseverlere daha uygun tanıtmak ve yalnızca kalabalık formasyonlarla yeterli müzik yapılabilir algısını değiştirebilmekti. Buna Türkiye’de bir birinci; dünyada ise çok az örneği olan, hem müracaatın hem de iştirakin fiyatsız olduğu masterclass programlarımızı da ekledik ve 5 yıl içinde çok büyük isimlerin yer aldığı mükemmel bir portfolyo oluştu.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Dairesi Başkanlığı tarafından düzenlenen ve yıllarca hayalini kurduğum şenliğimiz artık 5 yaşına girecek. Bunun heyecanı ve gururunu tanım etmem mümkün değil. İBB Kültür Dairesi Başkanlığı’na çok büyük bir teşekkürü borç bilirim. Onlarsız bu türlü bir projeyi gerçekleştirmek bir hayal olarak kalırdı.

– Geçen 5 yıl, sizde nasıl izlenimler bıraktı? Şenliği nerede görüyorsunuz?

Geçmişe baktığım vakit en büyük hissim gurur. Çünkü kısa müddette dünya standartlarında bir şenlik haline geldik. Şenlik duyuldukça artık çok değerli isimlerden programlarımıza girmek üzere talepler de alıyoruz, bu da bizi hakikaten çok keyifli ediyor. Masterclass programlarında dayanak olduğumuz gençler ulaşmalarının sahiden sıkıntı olacağı hocalarla ülkemizde hudutları içinde tanışıp çalışabilme talihine eriştiler. Bu türlü efsane isimlerin de gelmeyi kabul etmeleri sahiden büyük bir onur bizim için. Hatta öğrencilerden kimileri hocalarla bu çalışmalarının sonunda onların eğitmenlik yaptığı okulların imtihanlarına girip kazanarak o hocaların sınıfında eğitim almaya hak kazandılar. Buna vesile olabilmenin duygusu tarifsiz. Şenliğin milletlerarası tanınırlığının daha da artarak İstanbul kentine mal olarak genelleşmesi en büyük hayalimiz.

GENÇLERİN EĞİTİMLERİNE KATKI

– Kapsamlı bir şenlik programı görüyoruz. Programı oluştururken nelere dikkat ettiniz?

Her yıl yeniyi arıyoruz. Davet ettiğimiz sanatkarlar ve oluşturduğumuz programları büyük bir titizlikle seçiyoruz. Önceliğimiz dinleyicileri daha evvel hiç dinleme fırsatı bulamadıkları yahut uzun yıllardır dinlemedikleri sanatkarlarla buluşturmak. Olanı tekrar etmek yerine yeniyi sunmak. Bu bağlamda her yıl hudutlu sayıda olan konserlerimizin dinleyiciler açısından en özel ve enteresan olan programlar olmasına ihtimam gösteriyoruz. Böylece kendimizi de tekrar etmemiş oluyoruz. Ayrıyeten şenlikte her yıl kesinlikle Türkiye’de ya da dünya da birinci seslendirilişlere yer verdik, bu yıl ki programımızda da birçok yapıtın birinci seslendirilişi mevcut.

– Genç müzisyenler bu programın neresinde?

Festivali kurarken en büyük gayemiz ve misyonumuz yalnızca konserlerin olduğu standart bir şenlik yerine gençlerin eğitimlerine de dayanak olmaktı. Bu kapsamda geleceğin yıldızlarına ülkemizde bir prensip imza atarak hem müracaat hem de iştirakin fiyatsız olduğu milletlerarası masterclass programları sunarak, onlara birkaç gün boyunca ulaşabilmenin hakikaten pek de kolay olmadığı, alanlarının önde gelen solist ve eğitmenleri ile çalışma fırsatı sağlıyoruz. Ayrıyeten her masterclass bitiminde, iştirakçi öğrenciler bir kapanış konseri vererek sanatseverlerle de bir ortaya gelme talihini yakalıyorlar.

Günümüz iktisadında yurtdışında bu eğitim programlarına katılabilmek neredeyse imkansız hale geldi maalesef, bir viyolonsel sanatkarı olarak bunu en uygun bilenlerden biriyim. Münasebetiyle dünyaca ünlü solist ve eğitmenleri Türkiye’ye getirerek gençlerimizin ülkemiz sonları içerisinde bu talihe sahip olmalarına ön ayak olmak en büyük isteğimdi.

Her yıl yeni enstrümanlar ekleyerek tüm enstrüman kısımlarından öğrencilere dayanak olduğumuz programlarımızda bu yıl yeniden çok büyük isimler bizlerle olacak. Keman, viyolonsel ve kontrbas özelinde gerçekleşecek masterclasslarımız kapsamında efsanevi solist ve eğitmenlerden Prof. Dora Schwarzberg (keman) ve Prof. Gary Hofmann (viyolonsel)’ın yanı sıra; günümüzün kontrbas alanında en kıymetli isimlerinden Prof. Rick Stotijn ve Prof. Burak Marlalı bu yıl ki eğitmen takımımızda yer alacaklar.

5. yılımıza özel kusursuz bir haberimiz de var. Bu yıl masterclass programları sonunda, her enstrüman kolundan bir öğrenci katıldıkları masterclass programının eğitmenleri tarafından seçilecek. Bu öğrencilere Cemal Reşit Rey Konser Salonu‘nun 2025/2026 dönem programı içerisinde gerçekleşecek özel bir oda müziği konserinde, tanınmış sanatkarlarla birebir sahneyi paylaşma ve “Festivalin Genç Yıldızları” başlığı altında unutulmaz bir konser verme talihi sağlayacağız.

‘HERKESE ULAŞMAK’

– Şenliğin, hem İstanbul hem de Türk müzik dünyasına katkılarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kentin kültür sanat hayatına en büyük tesirimiz ve katkımız, kapsamlı ve ulaşılabilir olmamız. Yalnızca dünyaca ünlü sanatkarları İstanbul üzere bir metropolde dinleyicilerle sembolik fiyatlardaki konserlerde buluşturmakla kalmıyor; bunun yanı sıra geleceğin yıldızlarına alanının önde gelen solist ve pedagogları ile büsbütün fiyatsız olarak çalışma fırsatı sunuyoruz. Düzenlediğimiz çeşitli söyleşiler kapsamında ünlü sanatkarlarla hem dinleyicileri hem de öğrencileri bir ortaya getirerek ortadaki hudutları kaldırıyoruz.

Özellikle şu anki ekonomik gidişatta bu sanatkarlara herkesin ulaşabilmesi sıkıntı, konser biletlerinin durumu ortada. Bu noktada biz yalnızca aşikâr bir kesite değil, herkese ulaşabilmeyi hedefliyoruz. Emelimiz sahiden sanatseverlere dünya standartlarında bir şenlik tecrübesi sunarak herkes için ulaşılabilir ve erişilebilir kılmak. Olanı tekrar etmek yerine, onları yeniyle buluşturmak. Ayrıyeten dinleyicileri yalnızca yabancı sanatkarlarla değil ülkemizin çok pahalı, tahminen de daha evvel dinleme fırsatı bulamadıkları değerli sanatkarlarıyla da bir ortaya getiriyoruz. Şu ana dek şenliğimizde her yıl birçok dünya yıldızını Türkiye’de ya da Istanbul’da birinci kere ağırlama onuruna da eriştik.

– Önümüzdeki yıllar için şenlik için düşünülen yenilikler var mı?

Festivalimizde nicelik değil nitelik ön planda. En başta da söylediğim üzere oda müziğine olan ilgiyi artırmak en büyük hedefimizdi, çünkü yalnızca bu alana odaklanan bir oluşumun tutunması hiç kolay değil. Her yıl dopdolu geçen konserlerimizle bu maksada ulaştığımızı görüyoruz.

Dinleyiciler şenliği benimsedi ve böylece oda müziğine karşı ilginin de önemli formda arttığını gördük. Bir şenliğin kente malolması ve uzun yıllar sürebilmesinin biraz da o kentteki sanatseverlerin bunu istemesi ve talep etmesiyle ilgili olduğunu düsünüyorum. Bu bağlamda emelimiz dinleyicilerin büyük bir istekle katılabilecekleri programlar ve etkinlikler planlamaya devam ederek onların ilgi ve talebini artırmak. Sürprizleri bozmak istemem o yüzden ayrıntı veremiyorum lakin her yıl yaratıcı programlarımızı daha da geliştirerek sanatseverlerle buluşturmayı sabırsızlıkla bekliyoruz. Dilerim ki, şenliğimiz daha da kökleştikçe beşerler planlarını Eylül ayındaki programımıza nazaran yaparlar.