İlber Ortaylı Minguzzi ailesiyle fotoğrafını paylaştı: ‘Suça sürüklenen çocuk’ eleştirisi

15 yaşındaki olan Mattia Ahmet Minguzzi’nin öldürülmesi davası üzerinden ‘suça sürüklenen çocuk’ tartışmaları sürüyor.

Prof. Dr. İlber Ortaylı ise Mattia Ahmet Minguzzi’nin ailesiyle bir ortaya geldiği andan fotoğraf paylaştı.

Söz konusu tartışmalar üzerine yorum yapan Ortaylı, şunları yazdı:

“Geçen hafta Minguzzi ailesiyle görüştüm; Yasemin, Andrea ve kardeşleri Ayşenur. Böyle olgun, şuurlu ve bilgili insanları ve aile bireylerini bir felaket vesilesiyle tanımak, hiç şüphesiz ki işin trajik yanı. Basın, bu bahiste beklemediğim kadar hassas ve istikrarlı bir hal içinde.

Dengesizlik ise maalesef hukukçu çevrelerden geliyor. Baro’nun tavrını kabul etmek mümkün değil. Kardelen Ateşci, yaşını kendi söylediği için ele alıyorum; 30 yaşlarında genç bir avukatımız. Onun üzere barodaki daha kıdemli üyelerin yorumları: “Efendim, bütün çocuklar günahsız ve mağdurmuş.” İnsan birtakım şeyleri etrafıyla birlikte ele alarak konuşur. Hukukçuluk yalnızca belgedeki kuru bilgiden ibaret olmamalı. Yani çarşıda bıçaklanan Ahmet Minguzzi de, ekmek çalarken yakalanan da eşit derecede mağdurmuş, hakikat. Lakin ekmek çalarken yakalanan üzere biri bu olayın içinde değil. O, üçüncü bir muhayyel paradigma. Yaşları 20’ye yaklaşan katillerin durumunu, ekmek çalan küçük çocukla mukayese etmek çok da mantıklı gözükmüyor.

Dünyanın bir ucunda 16 yaşındaki insanların oy vermesi tartışılıyor ve oy verdikleri toplumlar da var. Bir tarafta böyle gelişmeler yaşanırken, hanım kızımızın baronun çocuklara ilişkin ünitesinden yaptığı açıklamada slogandan diğer bir şey çıkmadı. Meğer hukukçuluk, bu hafta saygıdeğer Fakülte arkadaşım Prof. Dr. Ümit Kocasakal’ın çok hoş söz ettiği halde, “maddi kanıtları, hadiseyi itidalli bir biçimde mütalaa etmekten” geçer. Ceza hukukunun -hatta Roma hukukunun, hatta İslam hukukunun- sert kurallar ve mantık soğukkanlılığı içerdiği çok açıktır. Hukukçular asırlar ve yerlerde müşterek unsurlara, kavramlara ve kurumlara hâkim olması gereken meslek erbabıdır.

İşte bu nedenle, genç hukukçuların mektepte öğrendiği birtakım bilgileri slogana çevirmesini hiç doğru bulmuyorum. Bir ceza davasına, bir olaya baktığımız vakit, “memleketin fakirliği, 20 yıllık gelişmelerin insanları ne hâle getirdiği” üzere lafları tekrarlamak, işin çözümü olmuyor. Onları çarşıda pazarda herkes söyleyebiliyor.

Ceza hukukçusu dediğin beşerinin -bunu genç hukukçulara söylüyorum- evrak kadar, bir kesim Dostoyevski, Çehov okuması gerekir. Hiç değilse Victor Hugo’nun Sefiller’inde Jean Valjean ile Müfettiş Javert karakterlerini bir ortaya getirip karşılaştırması gerekir. İnsan bu üzere tetkiklerle de olgunlaşır.

Sevgili dostum, sahiden saygıdeğer bir hukukçu olan İdare Hukuku Profesörü Tekin Akıllıoğlu’na, mezarlıklar üzerine bir küçük deneme yazdığımda başvurdum. Bana André Malraux’un Fransız edebiyatından ve mezarlıkların medeniyetleri nasıl temsil ettiğine dair çok farklı pasajlarla gelmişti. Hukukçuluk, hiç şüphesiz insanı belgeden ve önündeki vakanın somutluğundan uzaklaştırmamalıdır. Bir Roma hukukçusu üzere olmalısınız. Ancak tıpkı vakitte da bütün vakitlere hükmeden, bütün vakitlerde yaşamış meslektaşlarınızla mantıki bir birlik ve arayış içinde olduğunuzu unutmamalısınız.

M.Ö. 2. yüzyılda Romalılar, Falerii kentiyle savaş hâlindeydi. Romalı kumandan Camillus’a, kentin dışında gezinen Falerli okul çocukları yakalanarak getirildi. “Bunları rehin alıp kenti savunmadan uzak tutabilirsin” dediler. Camillus’un karşılığı, “Eğer ben çocuklara karşı harp edersem bir alçağım” demek oldu.

Çarşıda suçsuz hayatının son sevinci içinde sapıkça öldürülen yavrunun ebeveyni ve ailesi de rahat bırakılmıyor. Son olarak avukat olan dostum Rezzan Epözdemir’e gönderilen tehdit mesajlarını gördüm. Belirli ki iş, çocuk masumiyeti ve mağduriyetinin çok ötesine geçmiş. Yaşları seçime girecek çağlarda olan katil sanıklarının, mezar tehditleri üzere acayip sapıklıklara başvuran çeteleri Uruguay ve İngiltere üzerinden bu faaliyetlerini yürütüyor. Kazın ayağı hiç de bildiğimiz üzere değil. Gerçi çıkacak ve değişecek kanunun (makable şumulü) olmayacağı, yani eskiyi kapsamayacağı açık; fakat suç ve cüret ve saldırganlık günden güne artıyor ve gerisinden öteki şeyler çıkıyor. Adliye Bakanlığı’nın ve kanun koyucuların hareketi gecikmemeli.

Baronun dikkatini çekeriz: Adaletin üç ayağından birini temsil ediyorsunuz. Fuzuli reaksiyon çekmemenizi tavsiye ve rica ederiz. Bu, hepimizin selameti için gereklidir.”