İktidar ekonomi ile övünürken, büyük firmalar işten çıkarmalara başladı! Prof. Hayri Kozanoğlu: ‘İşten çıkarmalar artacak’

Vestel’in 2 bin emekçiyi işten çıkarma kararı alması, öteki birtakım büyük firmalardan da işten çıkarmaların başlaması, uygulanan iktisat programını tekrar tartışmaya açtı. İktisatçı Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada, burada çeşitli faktörler olduğuna dikkat çekti. Bunlardan birisinin faizlerin yüksek seyri olduğuna işaret eden Kozanoğlu, 19 Mart sonrasında bunun bir üst kademeye sıçradığını söyledi.

‘FAİZ ÖNEMLİ BİR YÜK’

Kozanoğlu, yüksek faizin esasen önemli maliyet ögesi olarak işletmeleri etkilediğini, artık bir vites daha artması ile birlikte faizlerin önemli bir yük haline geldiğini vurguladı. Bunun da iki taraflı tesiri olduğuna dikkat çeken Kozanoğlu, “Bir tanesi işletmeler açısından kredi maliyetlerinin yüksekliği. Müddet uzadıkça maliyet ögesi olması. İkincisi ise son devirde emekçi çıkartmaların ağırlaştığı yerler beyaz eşya, elektronik. Bunların da alımı büyük ölçüde taksitli olarak yapılıyor” dedi. Tüketicilerin kredi kullanarak bu alımları yaptığını belirten Kozanoğlu, “Maliyetler arttı. Fiyatların düşük olması, insanların bu tip eserleri, beyaz eşyayı yenileme kararını ertelemesi gibisi durumlar yarattı. Emek bölümünün satın alma gücünün daralması bu tip alımları zorlaştırdı. Üçüncü bir faktör de ABD Başkanı Trump’ın başlattığı gümrük vergisi uygulaması başta Çin olmak üzere ABD’ye elektronik eşya benzerleri satan şirketlerin eserlerini öteki pazarlara yönlendirmelerine neden oldu. Bu da iç piyasada üreticilerin rekabet gücünü azaltıyor” tabirlerini kullandı.

3 FAKTÖR

Kozanoğlu, 3 faktörü kısaca şöyle özetledi:

“Bir tanesi işletmelerin faiz maliyetinin yüksek olması. Önümüzdeki periyotta ekomomiyi sakinliğin beklediğinin öngörülmesi. İkincisi bireylerin yüksek faiz ve satın alma gücündeki gerileme nedeniyle taksitli alımlardan, kredi kartı ile yapılan alımlardan geri durması. Üçüncüsü de Çin ve bilhassa başka Asya ülkelerinin ABD’ye satamadıkları eserleri öteki piyasalara yıkma davranışlarının önümüzdeki periyotta satışları olumsuz etkileyeceği sonucuna varılması. Tüm bunlar mevcut hükümetin, mevcut iktidarın emeğe, emeğin haklarını müdafaaya yönelik refleksleri olmadığı için de rahatlıkla personel çıkartmaların yaygınlaşmasını getiriyor.”

Kozanoğlu, yaşananların önümüzdeki günlerdeki gelişmelerin “öncülü” olduğunu, işten çıkartmaların artmasının beklendiğini de söyledi.

Kozanoğlu, dün Merkez Bankası’nın enflasyon sunumunun akabinde toplumsal medyadan, “Diyelim ki yüzde 24 enflasyon beklentisi tuttu. Bu şartlarda yüzde 60 ticari, yüzde 70 tüketici kredisi faizleri daha yaygın şirket ve ferdi iflaslara yol açar. Hakikaten son periyot görülen personel çıkarmalarıyla bu sürecin olumsuz tesirleri gözlenmeye başladı” paylaşımını da yaptı.