Hayatımıza yeni bir bağımlılık türü eklendi! Yaratıcılığı öldürüyor, psikolojinizi etkiliyor…
Yapay zekanın hayatı kolaylaştırmak ismine sıklıkla tercih edildiğine değinen Tatlıdil, “Hepimizin bildiği üzere yapay zekânın hayatımıza son vakitlerde süratli bir giriş yaptığı, bilhassa vakit tarafından pratik olması istikametiyle yarar sağladığı aşikârdır. Öte yandan da ruhsal sıhhatimiz ve fikir yapımızla ilgili süreçler birlikte değerlendirildiğinde farkındalığımızı azaltabileceğini söyleyebiliriz. Buna ek olarak da bireyleri bir noktada bağımlı hale getirebileceğini ekleyebiliriz. O denli ki toplumsal medyada son periyotlarda birçok günlük aktivitemizi bile yapay zeka platformları aracılığı ile sağlamaya çalıştığımızı güya o olmadan hayatta kalamayacağımızı tiye alan görüntüler dolaşmaktadır. Bu görüntülerdeki en beğendiğim kısım ise elbet final kısmında verdiği ortak bir iletidir. Bilhassa insan ilgilerine dair ve akut gelişen kriz idaresine dair konular da yapay zekânın yetersiz kaldığı bu tip görüntülerde vurgulanmaktadır” diye konuştu.
Psikolog Tatlıdil, “Detaylı bir anemnez alımının akabinde bilimsel tedavi metotları ışığında bilimsel teknikler, danışanın muhtaçlığına uygun belirlenerek ilerlenmektedir. Bugün yapay zekanın insan psikolojisine dair sunabildiklerini karşılaştırmamız bile üzücü olur. Bu sıraladıklarım yapay zekanın hayatımıza girmesini reddetmek yahut kullanmamak üzerine değil, bilakis yapay zekayı kullanırken sahip olmamız gereken farkındalığa vurgu yapmak içindir. Örneğin, birçok vakit alıcı manuel hesaplama yahut bilgi transferi yapılması üzere birçok alanda yapay zekanın ne kadar fonksiyonel, pratik olduğunu hepimiz farkındayız. Lakin insan psikolojisi çok derin ve çok başkadır” diye konuştu. Hayatımıza giren, temel yarar gördüğümüz birtakım konular kabul edebilir ancak bağımlı hale gelinmemesi gerekir. En temel sebeplerinden biri ise yaratıcılık konusudur. Yaratıcı kanıyı kaybetmemiz demek farkındalığımız, algımızı, hayallerimizi ve özgün gayelerimizi de kaybetmemiz demek. Araştıran, soran, sorgulayan, özgün ve yaratıcı fikrini üreten bir kuşağa gereksinimimiz olduğu kanısındayım. Teknoloji ve buna bağlı olarak gelişen dijitalleşme artıyor, fakat bunları ömür ideolojisi haline getirmeden optimum faydayı alıp hududunu çizmemiz gerekmektedir” dedi.
‘YAPAY ZEKA İNSAN BEYNİNDEN ESİNLENİYOR’
Yapay zekadaki algoritmanın insan zihninin çalışmasından esinlenerek hazırlandığından bahseden Tatlıdil, “Sosyal medyanın algoritmasının nasıl çalıştığına bugün çoğumuz hâkimiz ve çokça da araştırıyoruz. Örneğin, bir içeriğe birkaç saniyeden uzun baktığınızda artık ‘keşfet’ bu içeriklerden ibaret hale gelmektedir. Ne zamanki siz bu içerikten sıkılıp veyahut esasen yalnızca merakınızdan bakıp, farklı bir içeriğe geçtiğinizde tam da bu esnada yeni bir algoritma akışı kurulmuş oluyor. Yapay zekânın aslında insanın fikir sisteminden hareketle tasarlanmasından kaynaklı zihin de tam da bu biçimde çalışır. Bu da demek oluyor ki bir nöron olumsuz bir kanıyı getirmişse ona komşuluk yapan öteki nöronlarda benzeri içerikleri getirecektir. Nöral network sağlıklı hale geldikçe artık ortaya çıkan içerikler de daha fonksiyonel olacaktır” diye konuştu.
Tatlıdil, zihinsel algoritmayı oluşturan beynin nasıl çalıştığını özetleyerek, şunları söyledi:
“Veri Toplama (Duyular) özelliği sayesinde tıpkı toplumsal medya uygulamalarının kullanıcılarından bilgi toplaması üzere beynimiz de etrafımızdan data toplar. Evvelki Tecrübelere Nazaran Filtreleme özelliği sayesinde toplumsal medya, geçmişte neleri beğendiğinizi hatırlar. Beynimiz de misal halde, geçmiş tecrübelerinize ve duygusal belleğinize nazaran o datayı işler. Öncelik Belirleme (dikkat) özelliği sayesinde toplumsal medya hangi içerikte ne göstereceğine karar verir. Beyin de hangi bilgiyi fark edeceğine karar verir. Mana Yükleme (yorumlama) özelliği sayesinde algoritma, içeriği size neden gösterdiğini belirli etmez ancak ‘bu sana uygun’ der. Beyin de gördüğü şeyi yorumlar. Reaksiyon Üretme (eylem) özelliği sayesinde son evrede, toplumsal medya size içeriği gösterir. Beyin ise size bir reaksiyon üretir. Bunlar da davranış, his ve niyet ile sunulur.
“Zihnimizdeki algoritma aslında kendini daima eğiten bir yapay zeka üzeredir. Toplumsal medya sizi tanımaya çalışırken, beynin de sizin dış dünyayı anlamanıza yardımcı olur. Fakat ikisi de neyle ne kadar ilgilendiğinize nazaran sizi şekillendirir. Bu yüzden neyi izlediğinize, neye dikkat ettiğinize, neyi tekrar ettiğinize dikkat etmek hem zihninizi hem de algoritmasını besler. Özetle değiştirmek istediğimiz içerikten kaçmak değil, evvel dikkat ve odağı istediğimiz sağlıklı bir içeriğe yönlendirip, akabinde gerekli rolleri yerine getirmek ve gerekli önlemleri almak gerekmektedir. Nöral akışı bu halde yönetebiliriz. Yapay zekayı kullanalım, yararlarından yararlanalım özelikle yaratıcı niyetimizin önüne geçmesine müsaade vermeyelim. En değerlisi insan sıhhatine ve psikolojisine dair konularda uzmanlardan dayanak almayı ise ötelemeyelim.”
