Hakan Fidan’dan ‘Suriye’ açıklaması: ‘Önümüzdeki 3-4 saat içerisinde…’
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Kıbrıs bahisli genişletilmiş formatlı gayriresmi toplantıya katılmak üzere gittiği New York’ta, Türkevi’nde İsrail’in Suriye’ye yönelik saldırıları başta olmak üzere çeşitli mevzularda değerlendirmelerde bulundu. Fidan, şunları kaydetti:
“İsrail bölgede hayli bir müddettir fiili istikrarsızlaştırma siyaseti izlemekte. Bunu yaparken de kendi ulusal güvenlik önceliklerini temel alıp bölgedeki hiçbir kurala, kurala, başka ülkelerin haklarına, egemenliklerine, toprak bütünlüğüne dikkat etmeden ortaya koyduğu bir siyaset var. Bu birinci önce Gazze’de başladı, sonra Batı Şeria’ya gitti, sonra Lübnan’a, sonra İran’a, artık de Suriye’ye. Bölgede bu istikrarsızlaştırma faaliyetlerini bölge ülkeleri çok yakından takip ediyor. Daima bir arada bu mevzuda büyük bir uyum içerisindeyiz ve bunu tolere etmemiz mümkün değil. Bu bölge bizim bölgemiz, burada tek taraflı bir istikrarsızlaştırma asla kabul edilemez.
“BÖLGEDE UZUN BİR VAKİT SONRA UMUT VERİCİ BİR BAŞLANGIÇ ORTAYA ÇIKTI”
Suriye’de Cumhurbaşkanımızın büyük emekleriyle, diğer devletlerin de katkılarıyla, başta ABD, Avrupa Birliği (AB), Suudi Arabistan ve bölgedeki diğer ülkelerin daima bir arada kurdukları ve tarihe örnek olacak bir iş birliğiyle ortaya koydukları bir yeni yol haritası var. 8 Aralık’tan sonra Şam’da yönetime gelen yeni iktidar uluslararası kabul görmüştür, yaptırımlar kaldırılmıştır ve bölgede sahiden uzun bir vakit sonra umut verici bir başlangıç ortaya çıkmıştır. Biz Türkiye olarak bölge ülkeleriyle Amerika ile yakın diyalog içerisinde bunu daha da yaygınlaştırıp Suriye’nin hem kronik problemlerini çözmek hem toprak bütünlüğü, egemenliği, güvenliği başta olmak üzere bütün Suriye’yi oluşturan halkların eşitliği, özgürlüğü konusunda da hassasiyetimizi, can ve mal güvenliği konusundaki hassasiyetimizi de koruyarak ortaya koyduğumuz bir çalışma var. Bu çalışmalar devam ederken İsrail’in herkesin hilafına bu türden bir tavır içerisinde olmasını kabul etmek mümkün değil.
“GÖRÜŞLERİMİZİ İSTİHBARAT TEŞKİLATIMIZ ÜZERİNDEN İSRAİLLİLERE DE İLETTİK”
Olayın başından itibaren, sabahki taarruzlardan itibaren Cumhurbaşkanımızı bilgilendirdik. Bölge ülkeleriyle yakın diyalog içerisindeyiz. Ürdün sınırına yakın yerde oluyor birtakım olaylar, güneyde. Ürdün ile yakın uyum içerisindeyiz. ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile yakın bağlantı içerisindeyiz. Aynı vakitte kendi görüşlerimizi, bu bahse ait önerilerimizi istihbarat teşkilatımız üzerinden İsraillilere de ilettik. Burada bir istikrarsızlık istemediğimizi, özellikle güneyde olan ve sivil birtakım zaiyatlarla sonuçlanan, kimsenin tasvip etmediği olayların merkezi yönetimin bölgede bir güvenlik sağlayıcı önlemi olmadığı sürece çözülmeyeceğini herkes biliyor. Oradaki Dürzilerin bir kısmının İsrail tarafından provoke edilip desteklenmesi ve bir istikrarsızlık ögesi haline gelmesi kabul edilemez. Dürziler ve Bedeviler arasında vuku bulan çatışmalar bir biçimde güvenlik güçlerinin yönetimiyle nihayetlenmek durumda. Orada her iki taraftan da sivil kayıpların önlenmesi olağanüstü değerli.
Diğer taraftan bütün ülkede merkezi otoritenin iradesini ortaya koyması, güvenliği, barışı, refahı tesis etmesi de olağanüstü önemli. Bunların hilafına küçük küçük adacıklar oluşturup parçalanmış bir Suriye’yi ortaya koymak, Suriye’de kaosun devam etmesi devam etmesi demektir. Bizim bunu kabul etmemiz mümkün değil. Söz ettiğim üzere yakın dostlarımızla bölgede çalışıyoruz. Amerika ile birlikte de çalışarak önümüzdeki 3-4 saat içerisinde umarım bir sessizlik ve ateşkes sürecine gireceğiz.”
“ULUSLARARASI TOPLULUĞUN İSRAİL’E DUR DEMESİ GEREKİYOR”
İsrail’in Şam’a hücumlarının Suriye’nin milletlerarası toplumdaki yerini nasıl etkilediği ve memleketler arası topluma İsrail’e yönelik mesajı sorulan Fidan, şöyle konuştu:
“Bugün Güvenlik Kurulu’nda bir konuşmam olacak. Orada da aslında Cumhurbaşkanımızın vizyonunu ve bildirisini da iletme imkanımız olacak hem Gazze sorununda hem Suriye sıkıntısında. Bildirimiz net, bölgede huzuru ve istikrarsızlığı sağlayarak kimsenin güvenliği sağlanmaz. İsrail yol yakınken istikrarsızlık oluşturan siyasetlerden vazgeçmeli. Bu yalnızca bölge için değil, İsrail için de çok tehlikeli bir durum. Herkesin ateşe açıldığı bir durum. Burada başta Amerika, AB, bölge ülkeleri olmak üzere uluslararası topluluğun büyük bir hassasiyet gösterip İsrail’e dur demesi gerekiyor. Aksi takdirde bölgede istenmeyen sonuçların ortaya çıkacağını söylemek mümkün.”
“YPG’NİN BİRTAKIM HAREKETLİLİK İÇERİSİNDE OLDUĞUNA AİT DUYUMLAR ALINIYOR”
Olayların akabinde yaptığı görüşmeler hatırlatılarak İsrail’in durdurulması için nasıl bir ortak çaba sergilenebileceği sorulan Fidan, şu karşılığı verdi:
“Konuyla yakından ilgilenen bölge ülkeleri var, bölge dışı ülkeler de var. Amerika bu bahiste bilhassa Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack yakından takip ediyor. Taraflarla görüşme içerisinde. Biz de daima gün içerisinde görüşüyoruz. Haber, bilgi alışverişimiz var. Mevzuları koordine ediyoruz. Ürdün bu hususta kıymetli bir aktör. Zira olayların birçoğu Ürdün sınırlarına yakın yerlerde oluyor. Ürdün de tabiatıyla endişelenmek de haklı. Orada da görüşlerimiz birebir. Ürdün ile görüşüyoruz, Suudi Arabistan ile görüştük, Amerikalılarla görüşüyoruz. Hem görüşüyoruz hem önemli değerlendirmelerde bulunuyoruz. Bunun sonuçlarının bölgeye getireceği badireyi tarafların görmesi lazım. Bu bir.
Diğer taraftan özellikle YPG’nin birtakım hareketlilik içerisinde olduğuna ait duyumlar da alınıyor. Onlara da bildirimiz aman diyeyim buradaki karışıklığı fırsat bilip istenmeyen bir duruma girişmesinler. Var olan kritik ve hassas süreci daha da Suriye’de sıkıntılı hale getirmesinler. İstikrarlı ve yapan bir rol oynasınlar. Aksi takdirde de fırsatçılık beraberinde büyük bir riski getirir.”
“TÜRKLERİN YOK SAYILDIĞI BİR DENKLEMİ KABUL ETMEMİZ MÜMKÜN DEĞİL”
Fidan, Kıbrıs bahisli genişletilmiş formatlı gayriresmi toplantıya dair beklentisinin sorulması üzerine şunları kaydetti:
“Bu formatta bizim emelimiz birincisinde de olduğu üzere Ada’daki gerçeklere dayalı bir vizyondan hareketle iki toplumun da lehine olacak milletlerarası topluma ve bölgeye daha fazla istikrar üretecek bir şey nasıl mümkün olur, biz epeyce yapıcıyız bu hususta. Cumhurbaşkanımızın bu mevzudaki vizyonu çok net. Her vakit için kazan kazan formülüyle hareket ediyoruz. Karşı tarafa empatimizi hiçbir vakit için eksik etmiyoruz. Fakat Türklerin ve haklarının yok sayıldığı bir denklemi de kabul etmemiz söz konusu değil. Mevcut statükonun şu ana kadar Türklerin haklarını hiçe saydığı bir ortamı hazırladığını daima gördük. BM de temel itibarıyla bu mevzudaki tespitlerimizi büyük ölçüde kabul ediyor.
Biz hiçbir vakit için müzakereden kaçan, konuları uygar bir biçimde, rasyonel bir biçimde, olgun bir formda tartışmaktan kaçan bir ülke değiliz. Bu tartışmaya, görüşmelere, diyaloğa devam edeceğiz. Umarım taraflar bugün her iki tarafın da lehine olacak çözümlere ulaşırlar. Birtakım senaryolar var, fikirler var aklımızda. Bir önceki toplantıda alınmış birtakım kararlar var. Onların takibi ile ilgili doğal ki konuşacağız ve bu toplantıda yeni öteki ne türlü kararlar alınabilir, mutabakata varılabilir, onları tartışacağız.”
