Google’dan yunuslarla konuşmak için yeni yapay zeka modeli
Zeka seviyesi yüksek canlılar olan yunuslar, küme halinde çalışabiliyor, birbirlerine yeni maharetler öğretebiliyor ve kendilerine has seslerle irtibat kuruyor.
Wild Dolphin Project (WDP) isimli kâr maksadı gütmeyen kuruluş Bahamalar’daki Atlantik benekli yunusları 40 yıl boyunca takip ederek geniş bir ses ve görüntü kaydı arşivi oluşturdu. Araştırmacıların bunlar üzerinde yaptığı tahliller, yunusların birbirlerini çağırırken isim vazifesi gören ıslıklar kullandığını, kur yaparken yahut arbede ederken çıkardıkları sesleri gözler önüne serdi.
YAPAY ZEKA MODELLERİ İRTİBAT KURMAYI SAĞLIYOR
Independent Türkçe’de yer aldığı üzere bilim insanları bu memelilerle bağlantı kurmanın teoride mümkün olduğunu düşünse de bugüne kadar kâfi teknolojik gelişme sağlanmamıştı. Lakin OpenAI’ın ChatGPT’si ve Google’ın Gemini’ı üzere geniş lisan modellerinin geliştirilmesi işleri değiştirdi.
Bu lisan modellerinin ardındaki sistemin, yunusların konuşmalarını anlamak için kullanılıp kullanılmayacağını merak eden WDP, Google ve Georgia Teknoloji Enstitüsü’yle işbirliği yaparak ellerindeki geniş arşivi onlara sundu.
Nihayetinde ortaya Gemini’ın sistemiyle çalışan DolphinGemma isimli yapay zeka modeli çıktı.
Gemini ve ChatGPT üzere modeller eğitim sırasında bir cümlede, bir sözcükten sonra hangi sözcüğün geleceğini kestirim etmeye çalışıyor. Büyük bir data setiyle eğitilen bu araçlar hakikat kestirimi yapana kadar süreç devam ediyor. En uygun eğitim süreçlerinden geçen modeller bu sayede beşerler üzere cümleler üretebiliyor.
DolphinGemma da bunun birebirini yunus sesleriyle yapıyor. Model, evvel ses girdilerini alıp yorumluyor ve peşinden gelecek mümkün sesleri iddia ediyor.
Bu kestirimleri yürütmesi için 400 milyon parametre içeren DolphinGemma, nispeten küçük bir geniş lisan modeli. Örneğin ChatGPT 4, 1,76 trilyon ve GPT 3 de 175 milyar parametre içeriyor.
Google, DolphinGemma’nın WDP’nin araştırmalarında kullandığı Pixel telefonlarda çalışabildiğini tabir ediyor.
Bu yaz başlaması planlanan çalışmalarda araştırmacılar modeli kullanarak ses kalıplarını belirlemeyi, yunusların bağlantısındaki bilinmeyen yapıları ve tahminen de manaları ortaya çıkarmayı umuyor. Nihayetinde bu datalara dayanarak bir kelamlık oluşturulması amaçlanıyor.
Bilim insanları ayrıyeten karşılıklı bağlantı kurabilmek için CHAT isimli bir sistem de geliştirdi. Bu su altı bilgisayarının gayesi, yunuslarla ortak bir söz dağarcığı oluşturmak.
Ekip, CHAT’in yarattığı yapay ıslıkları, yunusların hoşlandığı makul objelerle ilişkilendirilmeyi hedefliyor. Bilim insanları yunusların vakit içinde bu objeleri isterken, CHAT’in ürettiği ve olağanda kullanmadıkları sesleri çıkarmaya başlayacağını umuyor.
Nihai maksat, şayet nitekim bu türlü bir şey varsa, yunusların lisanını konuşmak. Bunun gerçekleşmesi için bilim insanlarının önünde uzun bir yol var fakat geniş lisan modelleri süreci oldukça hızlandırabilir.
