Erdoğan-Trump perşembe günü görüşecek: CAATSA konusunda ilerleme sağlanabilecek mi?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump’la perşembe günü Beyaz Saray’da bir ortaya gelecek. Görüşme öncesi ABD’ye 2018 yılında mütekabiliyet prensibiyle uyguladığı ek gümrük vergilerini kaldıran Türkiye, ABD’den de beklentiler içerisinde.
CAATSA BAŞI ÇEKİYOR
Trump her ne kadar yeni döneminde çeşitli ülkelere ek gümrük vergileri açıklamış ve bu vergilerin oranında Türkiye düşük düzeyde kalmışsa da, iki ülke ilişkileri ortasında CAATSA yaptırımları önemli bir gölge. ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası manasına gelen CAATSA, Türkiye 2019 yılında Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi aldıktan sonra gündeme gelmişti. Trump’ın birinci döneminin sonunda, 2020 yılında CAATSA yaptırımları açıklanmış, bu yaptırımlar 2021’in başında, Joe Biden döneminde uygulamaya konmuştu. Türkiye S-400 nedeniyle, üreticisi olduğu 5. jenerasyon savaş uçağı F-35’in programından da çıkarılmış ve akabinde, modernize edilmiş F-16 savaş uçaklarına yönelmişti.
FARKLI GÖRÜŞLER HAKİM
ABD medyasında Trump’ın Türkiye’ye CAATSA yaptırımlarını kaldırmaya sıcak baktığı ve F-35 satışına onay verme isteği sık sık lisana getirildi. ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, Haziran ayında, “Bana göre Başkan Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bakan Rubio ile Dışişleri Bakanı Fidan’a, ‘Bunu bitirin, bir yolunu bulun’ diyecek. Kongre mantıklı bir sonucu destekleyecek. Yıl sonuna kadar bir çözüme kavuşma imkanına sahip olduğumuza inanıyorum” sözlerini kullanmıştı. Ağustos ayında ise Temsilciler Meclisi’nden 40 kişilik bir küme, Türkiye’nin S-400’lere hâlâ sahip olduğunu anımsatarak CAATSA yaptırımlarının kaldırılmamasını ve F-35’lerin verilmemesini istedi. ABD Dışişleri Bakanlığı ise bu mektubu olumlu bir formda, ABD’nin tavrında değişiklik olmadığı sözleriyle yanıtladı. Tıpkı dönemde Türkiye’nin S-400’leri üçüncü ülkelere satabileceği ya da Rusya’ya iade edebileceği de gündeme geldi. Lakin geçtiğimiz hafta Millî Savunma Bakanlığı kaynakları, “S-400 Hava Savunma Sistemleri envanterimizdedir. S-400 konusundaki duruşumuzda bir değişiklik bulunmamaktadır” sözlerini kullandı.
F-35 VE F-16 İÇİN FARKLI MESAJLAR
Trump ise Erdoğan’la görüşeceğini duyurduğu iletisinde, “Cumhurbaşkanı ile Boeing uçaklarının büyük ölçekli satın alımı, önemli bir F-16 anlaşması ve olumlu sonuçlanmasını beklediğimiz F-35 görüşmelerinin devamı dahil olmak üzere birçok ticaret anlaşması ve askeri mutabakat üzerinde çalışıyoruz. Erdoğan ile her vakit çok güzel ilişkilerimiz oldu” sözlerine yer verdi. Bu iletide F-16 konusundan anlaşma düzeyinde bahsedilirken F-35’in ‘görüşme’ biçiminde anılması dikkat çekti. Donald Trump’ın CAATSA yaptırımlarını tek başına kaldırma yetkisi de bulunmuyor, bu mevzuda Kongre’nin onayı ve işbirliği gerekiyor. Askeri uzmanlar, Türkiye S-400’lere sahip olduğu sürece F-35 ve CAATSA konularında ilerlenme sağlanamayacağı görüşünde. Tekrar de perşembe günü, bu bahislere dair yeni gelişmeler olup olmayacağı merak ediliyor.
