Dünya’da doğurganlık alarmı: İnsanlar artık istese de çocuk sahibi olamıyor!
Time‘ın haberine nazaran dünyanın dört bir yanında beşerler giderek daha az çocuk sahibi oluyor ve bunun nedeni her vakit çocuk istememeleri değil. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun (UNFPA) yeni raporuna nazaran, doğurganlık oranları 1960’lara kıyasla yarı yarıya düştü ve birçok ülkede nüfusun kendini yenileme düzeyinin altına indi. Araştırma, ekonomik düşünceler, sıhhat hizmetlerine erişim problemleri ve global istikrarsızlık üzere faktörlerin milyonlarca insanın çocuk sahibi olma kararını etkilediğini ortaya koyuyor.
DOĞURGANLIK İSTEĞİ İLE GERÇEKLİK ORTASINDAKİ UÇURUM
UNFPA, Asya, Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika ile Afrika’dan 14 ülkede, üreme çağındaki yetişkinler ortasında yaptığı anketle bu eğilimi inceledi. İştirakçilerin yaklaşık %20’si, istedikleri kadar çocuk sahibi olamayacaklarını düşündüklerini söyledi. Üstelik bu mahzurun temelinde birden fazla vakit biyolojik kısırlık değil, ömür şartları yatıyor.
UNFPA raporunun kıdemli danışmanı ve Viyana’daki Orta Avrupa Üniversitesi Başkanı Shalini Randeria, “İnsanların çocuk sahibi olma dileği var; lakin ekonomik garanti, iş-özel hayat istikrarı, sıhhat hizmetlerine erişim ve yasal pürüzlerin azaltılması üzere devlet dayanaklarına gereksinim duyuyorlar” dedi. Randeria’ya nazaran, kimi hükümetlerin uyguladığı toplumsal hak kısıtlamaları demografik açıdan da aykırı tesir yaratıyor.
EKONOMİK PÜRÜZLER BİRİNCİ SIRADA
Ankete katılanların %39’u finansal zorlukları, %19’u konut problemlerini, %21’i işsizlik yahut iş güvencesizliğini ve %12’si ise kaliteli çocuk bakım hizmetlerinin eksikliğini çocuk sahibi olamamanın en önemli nedenleri olarak gösterdi.
Son yıllarda dünya genelinde enflasyon oranları 1990’lardan bu yana en yüksek düzeylere ulaştı. Global maliyet artışları bilhassa konut ve çocuk bakım hizmetlerini etkiledi. ABD Hazine Bakanlığı’nın bilgilerine nazaran, 2000 yılından bu yana konut maliyetleri gelir artışlarını geride bırakarak %65 oranında yükseldi. Birçok ülkede ise çocuk bakım masrafları konut yahut eğitim masraflarının bile üzerine çıktı.
BM İnsan Yerleşimleri Programı’nın (UN-Habitat) raporuna nazaran, dünya genelinde 1,6 ila 3 milyar insan uygun barınma imkanlarından mahrum durumda.
ÜREME SIHHATİNE YÖNELİK KISITLAMALAR
UNFPA raporuna nazaran, Avrupa’da 49 ülkenin sırf 17’si tıbbi dayanaklı üreme usullerini cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğinden bağımsız olarak herkese sunuyor. Bu durum, milyonlarca kişinin istediği formda aile kurmasını engelliyor.
Bununla birlikte, kimi hükümetler düşen doğurganlık oranlarına karşı gençleri çocuk sahibi olmaya teşvik eden sert siyasetler uygulamaya başladı. Lakin UNFPA’ya nazaran asıl sorun, bireylerin cinsel sıhhat ve üreme hakları konusunda özgür, şuurlu ve bağımsız kararlar alabilme yetilerinin kısıtlanması.
GELECEK TASASI DA ÇOCUK SAHİBİ OLMA KARARINI ETKİLİYOR
Katılımcıların %14’ü, savaşlar, pandemiler ve siyasi istikrarsızlık üzere global tehditlerin çocuk sahibi olma kararlarını olumsuz etkilediğini belirtti. %9’u ise iklim değişikliği ve çevresel bozulmalar nedeniyle daha az çocuk sahibi olmayı tercih ettiğini tabir etti.
Dünya Bankası datalarına nazaran, 2021-2023 devri Soğuk Savaş sonrası periyodun en şiddetli çatışmalarına sahne oldu. Son 10 yılda çatışma ve savaş kaynaklı vefatlar ile şiddet olayları istikrarlı biçimde artış gösterdi. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne nazaran, zorla yerinden edilen insan sayısı 122 milyonu aşarak son 10 yılda neredeyse iki katına çıktı.
Küresel pandemiler de doğurganlık kararlarında tesirli olmaya devam ediyor. COVID-19 salgını sonrası yeni varyantların ortaya çıkması ve hastalığın uzun devir tesirleri, sıhhat risklerini artırıyor. Ayrıyeten, bulaşıcı hastalık salgınlarının gelecekte daha sık ve şiddetli yaşanması bekleniyor.
2024 yılında BM Kalkınma Programı tarafından yapılan ve dünya nüfusunun %87’sini temsil eden bir ankete nazaran, iştirakçilerin %56’sı iklim değişikliğini günlük ya da haftalık olarak düşündüğünü söyledi. %53’ü geçen yıla nazaran tasalarının arttığını belirtirken, iştirakçilerin üçte biri iklim değişikliğinin hayatlarındaki büyük kararları etkilediğini söz etti.
