Dünya genelindeki akarsularda ağır metal oranı iki kattan fazla arttı: Cıva nehirleri kirletiyor

Nanjing Üniversitesi bilim insanları, akarsularda ne oranda cıva bulunduğunu araştırdı. Çalışmada 1850’lerden ve öncesinden kalma tortu karot örneklerinden alınan datalar değerlendirildi. Örnekler, genelde ırmakların döküldüğü yerde havada asılı cıva içerikli parçacıkların biriktiği kıyı bölgelerine ilişkin. Araştırmacılar ayrıyeten daha evvelki erozyon çalışmalarına dayanarak, sanayi öncesi devirde dünya genelindeki ırmaklarda ne kadar cıva dolaştığını hesaplamışlar. Bu hesaplardan ise karadan denize cıvanın doğal döngüsünü tanımlayan ırmaklara has bir bilgisayar modeli oluşturmuşlar. Daha sonra ise bu sanayi öncesi durumu, günümüzdeki ırmaklardaki cıva oranıyla karşılaştırmışlar.

595 TON ARTIŞ

Hesaplamalara nazaran, 1845 ile 1859 yılları ortasında, her yıl dünya genelindeki ırmaklardan denize 321 ila 383 ton cıva aktığı saptanmış. Bu da yılda ortalama yaklaşık 390 ton demek. Araştırmacıların belirlemelerine nazaran, ırmağın pozisyonuna, bölgenin topografyasına ve doğal toprak erozyonuna bağlı olarak, birtakım yerlerde daha az, kimilerinde ise daha fazla cıva vardı. Komşu dağlar ne kadar yüksek ve vadiye yanlışsız eğimler ne kadar dik olursa, ırmağın büyüklüğünden bağımsız olarak o kadar fazla cıva bulundu. Genel olarak, cıva akışı ikiyüzyılda 595 ton artmış. Bu, ırmaklardaki global cıva oranında 2-3 kat, hasebiyle da atmosfer ve okyanuslardakine misal bir artışa denk geliyor. Buralarda cıva ölçüsü 1850’den bu yana yaklaşık üç katına çıkmış. Araştırmacılar, Sanayi Devrimi’nden bu yana cıva kirliliğindeki en büyük artışın Kuzey ve Güney Amerika’daki ırmaklarda, akabinde Güneydoğu Asya ve Güney Asya’da olduğunu söylüyorlar.

Modellemelere nazaran bu fazladan cıva, çoğunlukla insan üretimi kaynaklardan geliyor. Örneğin Amazon üzere Güney Amerika ırmaklarında cıva küçük ve denetimsiz madenlerden ve ağır ormansızlaşma nedeniyle giderek aşınan topraklardan da geliyor. Öte yandan Çin’deki Yangtze ve öbür Doğu Asya ülkelerindeki ırmaklar cıvayı, öncelikle büyük endüstriyel tesislerin atık sularından alıyor.

Human perturbations to mercury in küresel rivers, Science Advances.