Dev gezegenden ısı sızıntısı: Güneş’ten fazlasını yayıyor
Houston Üniversitesi’nden Dr. Xinyue Wang liderliğindeki grup, Geophysical Research Letters mecmuasında yayımlanan çalışmada Uranüs’ün Güneş’ten aldığı güçten yüzde 12,5 daha fazla ısı saldığını tespit etti.
1986’da NASA’nın “Voyager 2” uzay aracı Uranüs’ün yanından geçerken, gezegenin sadece Güneş’ten aldığı güçle ısındığını gösteren datalar toplamıştı. Halbuki birebir uzay aracı Jüpiter, Satürn ve Neptün’ün dışa hakikat çok daha fazla güç yaydığını da kaydetmişti.
Bu durum, Uranüs’ü uzun yıllar boyunca “soğuk ve sessiz” bir gezegen olarak tanımlamamıza neden oldu. Lakin Dr. Wang ve ekibi, arşiv bilgilerini tekrar incelediklerinde Uranüs’ün hâlâ erken devirden kalma içsel ısıyı dışarı sızdırdığını ortaya koydu.
Dr. Wang, “Bu bulgu, Uranüs’ün nasıl oluştuğunu ve vakit içinde nasıl değiştiğini anlamamız açısından kritik kıymette. Gezegen, yaklaşık 4,5 milyar yıl evvelki doğumundan kalan sıcaklığı yavaş yavaş kaybediyor” dedi.
Bilim insanları, “Voyager 2”nin Uranüs’ü gözlemlediği periyotta Güneş aktivitesinde süreksiz bir artış olabileceğini yahut gezegenin mevsimsel olarak olağandışı bir periyottan geçiyor olabileceğini düşünüyor.
URANÜS’ÜN MEVSİMLERİ GÜCÜNÜ ETKİLİYOR
Uranüs’te mevsimler yaklaşık 20 yıl sürüyor. Gezegenin eğik dönüş ekseni nedeniyle bu uzun mevsim döngüleri, güç salınımlarında büyük değişikliklere neden olabiliyor. Bu da Uranüs’ün hem yörüngesini hem de dönme hareketini istikrarsız hale getiriyor.
Araştırmaya nazaran, Uranüs’ün güç davranışlarındaki bu farklılık, onun öteki gaz ve buz devlerinden başka bir iç yapıya yahut evrimsel sürece sahip olabileceğine işaret ediyor.
Jüpiter ve Satürn üzere dev gezegenler, sahip oldukları devasa kütle nedeniyle içlerinde kütle çekimsel sıkışmayla ısı üretmeye devam ediyor.
Bu ısı, yüzeyden uzaya salınıyor. Neptün’ün neden bu kadar sıcak olduğu hâlâ gizemini korurken, Uranüs’ün “soğuk” olduğu varsayımı bu son çalışmayla sorgulanmaya başlandı.
GEZEGENİ YAKINDAN TANIMAK GEREKİYOR
Houston Üniversitesi’nden Prof. Liming Li, elde edilen bulguların sadece Uranüs’ü anlamak açısından değil, genel olarak gezegen atmosferleri ve iklim sistemlerinin işleyişini çözmek açısından da değerli olduğunu vurguladı:
“Uranüs’ün ısıyı nasıl depolayıp kaybettiğini anlamak, hem gezegenin geçmişini hem de atmosferlerin evrimini çözmemize katkı sağlıyor. Bu birebir vakitte Dünya’daki iklim sistemleri hakkında da kıymetli bilgiler sunabilir.”
Bilim insanları, Uranüs’ün iç yapısında binlerce kilometre derinlikte okyanuslar olabileceğini ve kimi uydularının hayatı destekleyebileceğini düşünüyor. Bu da Uranüs’ü yalnızca bir buz devi değil, birebir vakitte astrobiyoloji açısından da son derece farklı bir maksat haline getiriyor.
