Denizin altındaki servet: 300 yıl sonra ortaya çıktı
San José, 1708 yılında İspanya’dan Peru’ya uzanan hazine rotasında İngiltere ile yürütülen İspanya Veraset Savaşı için mali kaynak taşıyordu.
Ancak Cartagena açıklarındaki Baru Adası yakınlarında İngiliz Amiral Charles Wager komutasındaki donanma tarafından pusuya düşürüldü ve barut deposu patlatılarak Karayipler’in tabanına gönderildi.
Gemide milyonlarca pound kıymetinde altın, gümüş sikke, inci ve pahalı taşlar bulunuyordu. San José’nin batışı, savaşın seyrini değiştirerek Britanya’ya Cebelitarık, Newfoundland ve Nova Scotia üzere bölgelerin kapısını açtı.
2015 yılında Kolombiya kıyılarında denizaltı dronlarıyla keşfedilen batığın, San José olduğuna dair ispatlar artık akademik olarak teyit edildi. Gemi enkazı etrafında 1707 tarihli, Peru Lima Darphanesi’ne ilişkin gümüş sikkeler, Çin’in Kangxi devrine ilişkin porselenler ve 1665 tarihli toplar bulundu.
Araştırmayı yürüten grup, “Bu ispatlar, batığın San José olduğuna dair uzun müddettir devam eden hipotezi güçlü biçimde destekliyor” açıklamasını yaptı.
“TARİHİ BİR ARKEOLOJİK FIRSAT”
Araştırmacılar, San José’nin enkazının “sömürge periyoduna ilişkin deniz ticareti ve rotalarını incelemek için az bir arkeolojik fırsat sunduğunu”
Ancak bu keşif, yasal mülkiyet tartışmalarını da yine alevlendirdi.
Batık üzerindeki hak argümanları Kolombiya, İspanya, Peru, yerli topluluklar, maden emekçisi torunları ve hazine avcısı Glocca Morra şirketi ortasında paylaşılıyor.
Glocca Morra’nın halefi olan Sea Search Armada firması, gemiyi aslında 1981’de keşfettiklerini ve bu nedenle 7.9 milyar Sterlin hak talep ettiklerini söylüyor. Ayrıyeten Kolombiya’nın 2020’de çıkardığı ve gemideki tüm gereçleri devlet malı sayan yasaya karşı da tüzel çaba başlatmış durumdalar.
HAZİNE DENİZİN DİBİNDE
Gemi yaklaşık birkaç yüz metre derinlikte olduğu için insan dalışıyla ulaşılamıyor. Kolombiya, hazineyi yüzeye çıkarmadan evvel, batığın büsbütün “non-invaziv yöntemlerle” belgelenmesini kural koşuyor.
Karbon testi sonuçları, enkazın yaklaşık 300 yıllık olduğunu teyit etmişti. Şimdilik hiçbir modül deniz yüzeyine çıkarılmadı.
