ÇYDD ve VELİ-DER’den eğitimde yıl sonu değerlendirmesi: Milyonlarca çocuğumuz bu yılı karınları aç, zihinleri yorgun, umutları eksik tamamladı

Çağdaş Ömrü Destekleme Derneği (ÇYDD)ve Öğrenci Veli Derneği (VELİ-DER), Kartal Meydanı’nda yaptığı basın açıklamasında eğitimde gelinen son duruma ait değerlendirmelerde bulundu. “Eğitimde yaşanan problemler her geçen yıl katlanarak artmakta, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bu sorunlara kalıcı tahliller üretmek yerine eğitimde dinselleştirme, piyasalaştırma ve kadrolaştırmaya harcamaktadır. Çocuklarımız ideolojik ve ekonomik çıkarlar uğruna sistematik olarak sömürülmektedir” denilen açıklamada 2025 eğitim-öğretim yılına ait, “Milyonlarca çocuğumuz bu yılı karınları aç, zihinleri yorgun, umutları eksik tamamladı” sözleri kullandı.

ÇYDD ve VELİ-DER, Kartal Meydanı’nda aksiyon gerçekleştirdi. “Tarikata değil, eğitime bütçe”, “Çocuklar emekçi olmasın”, “Eğitim haktır, satılamaz”, “Laik, bilimsel eğitim istiyoruz” sloganlarının atıldığı harekette yapılan basın açıklamasında, mecburî parasız eğitim mühletine ait tartışmalara, ÇEDES ve gibisi protokollere, “proje okul” uygulamasına ve uygulama kapsamında gerçekleştirilen öğretmen atamalarına, MESEM’e, kamusal okul yemeği gereksiniminin karşılanmamasına reaksiyon gösterildi.

Geçtiğimiz eğitim yılına ait değerlendirmelere yer verilen, 2025 eğitim-öğretim yılına ait, “Milyonlarca çocuğumuz bu yılı karınları aç, zihinleri yorgun, umutları eksik tamamladı” sözlerinin kullanıldığı açıklamada şöyle denildi:

“Eğitimde yaşanan problemler her geçen yıl katlanarak artmakta, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bu sorunlara kalıcı tahliller üretmek yerine eğitimde dinselleştirme, piyasalaştırma ve kadrolaştırmaya harcamaktadır. Laik, bilimsel, kamusal ve karma eğitim uğraşı çocuklarımızın ve ülkemizin geleceğine sahip çıkma çabasıdır. MEB, tüm çocuklarımızın laik, bilimsel eğitim hakkından sorumludur. MEB’i sorumluluğunun gereğini yapmaya çağırıyoruz… Her öğrencinin ilgi, yetenek ve hünerleri doğrultusunda desteklendiği, okul cinsleri uygulamasına son verildiği, eşit, kapsayıcı, parasız, laik, bilimsel eğitime erişebildiği, toplumsal yararın temel alındığı bir eğitim sistemi tüm çocukların, gençlerin en temel hakkıdır.”

“ZORUNLU PARASIZ EĞİTİM SIKINTILARINA SON VERİLMELİ”

ÇYDD ve VELİ-DER’in ortak açıklamasında şu değerlendirmelere yer verildi:

“Eğitim çocuklarımızın gelecek yaşantısını değiştirmek için tek umut. Mecburî eğitim müddeti tartışması ile ‘eğitim devlete masraf’ tabirleri ile eğitim kamusal hak olmaktan çıkarılarak, bir ayrıcalık haline getirilmekte, eğitime yalnızca eğitimi parayla satın alabilen ulaşsın denilmektedir. Eğitim müddetinin azaltılması çocukların bütünlüklü gelişimine de vurulacak büyük bir darbedir. Mecburî parasız eğitim müddeti tartışmalarına son verilmeli, çocukların en temel kamusal hakkı olan okul öncesi de mecburî ve parasız olmalıdır.

“TARİKATLARLA İMZALANAN İŞ BİRLİKLERİNE SON VERİN”

Eğitimci niteliği taşımayan bireylerin okullarda, yurtlarda, STK ismi altındaki tarikat yapılarının yerlerinde, 4-6 yaş Kuran kurslarında faaliyet yürütmesi eğitim hakkı, çocuk hakkı ihlalidir. İktidara yakın çeşitli vakıf ve dernekler üzere yapılar bu yaz periyodunda de okullarda yaz okulları ismiyle ideolojik faaliyet yürütmekte bize, halka ilişkin kamu kaynakları bir kere daha kamusal, bilimsel eğitim için değil bu yapıların ideolojik gayeleri için kullanılmaktadır. ÇEDES başta olmak üzere tarikat vb yapılarla imzalanan tüm protokol, iş birliklerine son verilmelidir.

Eğitim siyasetleri, sermayenin, işverenlerin, holdinglerin çıkarları ve talepleri doğrultusunda değil, çocuklarımızın geleceği ve üstün faydasına nazaran belirlenmelidir.

Çocuklarımız ideolojik ve ekonomik çıkarlar uğruna sistematik olarak sömürülmektedir. TÜİK bilgilerine nazaran kayıtlı toplam çocuk emekçi sayısı 2023 yılında 759 bin iken 2024 yılında 869 bine yükselmiştir. Bu sayıya MEB eliyle MESEM ismi altında işçileştirilen çocuklar ve kayıtdışı çalıştırılan çocuklar dahil edildiğinde sayı 2 milyonu aşmaktadır. MEB, adeta “çocuk personel bulma kurumu” üzere çalışmaktadır. Bu durum ülkenin geleceğini yok saymaktır. Eğitim siyasetleri, sermayenin, işverenlerin, holdinglerin çıkarları ve talepleri doğrultusunda değil, çocuklarımızın geleceği ve üstün faydasına nazaran belirlenmelidir.

Karma eğitim bir tercih değil bir haktır. Tercih ismiyle bir hak, tartışmaya açılamaz, kaldırılamaz. Karma eğitim hakkı pedagojik ve bilimsel bir gerçektir. Sadece 2013-2018 ortası TÜİK datalarında her 5 bayandan birinin çocuk yaşta evlendirildiği datalarda yer almaktadır. Çocuk yaşta evliliklerin bu derece arttığı bir periyotta eğitim mühletinin azaltılması, karma eğitimin kaldırılması çocuk yaşta evlilikleri daha da artıracaktır. Karma eğitim hakkının kaldırılması açıklamalarına, karma eğitimin kaldırılma uygulamalarına son verilmelidir.

5- 8 Nisan tarihinde proje okullarına yapılan öğretmen atamalarının ve yönetici görevlendirmelerinin sonuçları açıklandığında tarihin en kapsamlı ‘öğretmen kıyımının’ yapıldığı da anlaşıldı…2025 Şubat’ta yönetmelikten proje okul tarifi çıkarıldı. Proje okullarını düzenleyen husus de yönetmelikten çıkarıldı. Yönetmelikten çıkarılan bir okul tarifine dayandırılarak da binlerce öğretmen sürgün edildi. Okullar kamu kurumlarıdır, kimsenin özel işletmesi değildir. Halkın vergileri ile hayatlarını sürdüren bu kurumların kapılarını birtakım öğretmenlere kapatmak yahut açmak kabul edilebilir bir durum değildir.

Sınava, yarışa, rekabete dayalı imtihan sistemi ve okullaşma siyaseti nedeniyle çocuklar istemediği okul çeşitlerine imam hatiplere, meslek liselerine, MESEM’lere yahut istemediği okul çeşidine gitmemek için özel okullara, istemedikleri kısımlara gitmemek için özel üniversitelere mecbur bırakılmaktadır. Eğitimden kopuş bilgileri alarm vermektedir. Yarışa, elemeye dayalı merkezi imtihan sistemi uygulamasına son verilmelidir.”

“EĞİTİMİN BÜTÇEDEKİ HİSSESİ HER YIL DÜŞÜYOR”

Ayrıca açıklamada eğitimdeki bütçe meselesine da dikkat çekildi: “2016 yılında yüzde 13,3 olan MEB bütçesinin merkezi idare bütçesi içindeki hissesi her yıl düşerek 2024 yılında yüzde 9.9’a geriledi. Çağ atladık dediler, son 22 yılda 19 bin 708 köy okulu kapatıldı. Ekonomik kriz, yoksulluk arttıkça, kamuda bilhassa eğitim alanında durmaksızın tasarruf önlemi kararları açıklandı. Tasarruf diyerek açıkladıkları kararlardan biri de tasarruf önlemleri genelgesi ve 1 Ağustos yönetmelik değişikliği ile taşımalı eğitime getirilen sınırlama oldu. Bu genelgeyle genelde köy çocukları, özelde kız çocuklarının eğitim hakkını elinden alan bir karara daha imza atılmış oldu.”

“Okula aç gelen, gelişim çağında beslenemeyen çocuklar için eğitim kağıt üzerinde bir hak olmaktan öteye geçemiyor” diyen ÇYDD şöyle devam etti:

“Bugün Türkiye’de yüz binlerce çocuk okula kahvaltı yapmadan, öğlen yemeği olmadan gidiyor. 15 yaş altındaki her iki çocuktan biri yoksulluk riski altında yaşıyor. Okula aç gelen, derse odaklanamayan, gelişim çağında beslenemeyen çocuklar için eğitim, kağıt üzerinde bir hak olmaktan öteye geçemiyor. 2025 eğitim yılı, kamusal okul yemeği siyasetinin hala hayata geçirilmediği bir yıl oldu. 2023’te başlatılan pilot uygulamalar genişletilmedi; birtakım bölgelerde ise büsbütün sonlandırıldı.

Çocuklarınızın laik, bilimsel eğitim hakkını ihlal eden her uygulamada bize, Öğrenci Veli Derneği’ne ulaşın. Türel, demokratik tüm haklarınız için yanınızda olacağız. Hiçbir veli yalnız yürümeyecek. Hiçbir çocuk yalnız büyümeyecek.”

Açıklamada, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı (İBB) Ekrem İmamoğlu’nun diplomasının iptal edilmesi ve akabinde gerçekleşen 19 Mart operasyonu sonrasında gerçekleşen protestolardaki tutuklamalarla ilgili ise, “Üniversitelerden ve sokaktan yükselen sese kulak vermek ve söylenenleri anlamaya çalışmak yerine itirazların söz edilmesine dahi tahammül edemeyen siyasi iktidar baskı, gözaltı ve tutuklamalarla öğrencilerin, gençlerin yükselen itirazını bastırmaya çalışmıştır. Anayasa ve maddelerle teminat altına alınmış haklarını kullanan öğrenciler kanuna ters bir biçimde baskıya maruz kalmış, şiddet görmüş ve özgürlüklerinden yoksun bırakılmıştır…Davası devam eden ya da barınma ve burs hakkı elinden alınmış gençler ile dayanışmamız gençler tüm haklarına kavuşuncaya kadar devam edecek” denildi.