Çatalhöyük’te toplumsal yapı değişince Neolitik insanlar göç etmiş
Konya Ovası’nda, insanlığın kent hayatına geçerek tarım yaptığı 9 bin yıllık Çatalhöyük’te yeni periyot hafriyat çalışmaları Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ‘Geleceğe Miras Projesi’ kapsamında devam ediyor.
Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Ozan başkanlığında yürütülen hafriyatta doğu Çatalhöyük’ten batı Çatalhöyük’e göçün nedenleri araştırılıyor. Eş vakitli iki alanda yürütülen kazıların Neolitik insanların neden göç ettiğine dair araştırmalarını sürdürdükleri söyleyen Doç. Dr. Ali Ozan, “Batı Çatalhöyük’te Bizans Dönemi’ne tarihlenen mezarlar buluyoruz. Mezarlar her ne kadar Çatalhöyük’ün prehistorik periyotlarıyla bağlantılı olmasa da gösterdikleri çeşitlilik bağlamında son derece ilgi cazibeli olarak kıymetlendirilebilir. Kerpiçten, yassı taşlar kullanılarak örülen oda halinde mezarlar, üzerinde çeşitli desenler bulunan tuğlalardan yapılmış çok sayıda mezarın birebir alanda bir ortada bulunduğunu görüyoruz. Doğu Çatalhöyük’ten sonra neden insanların bu alanı yerleşim alanı olarak seçtiklerini, neden buraya taşındıklarını araştırıyoruz. Buna ait çok sayıda varsayım ileri sürülebilir. Bunlardan birincisi toplumsal yapının yavaş yavaş değiştiğine yönelik bulgular elde ediyoruz. Mimari daha alt katmanlarda sıkışık ve bitişik bir sistem gösterirken, vakit içerisinde üst katmanlara gerçek mimarinin yavaş yavaş ayrışmaya başladığına dair arkeolojik bulgulara ulaşıyoruz. Çoklukla mimarinin gelişimi, değişimi ve tasarımı insan toplumunun yapısıyla ilişkilendirdiği için arkeologlar yahut bu hususla ilgilenen uzmanlar, toplumsal yapıdaki ayrışmanın ve değişimin bir belirtisi olarak kabul ederler” diye konuştu.
EN DEĞERLİ KEŞİF
Doğu Çatalhöyük’te Polonyalı grubun yürüttüğü hafriyat sorumlusu, Polonya’daki Poznan Üniversitesi Prehistorya Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Arkadiusz Marciniak, çalışmalarla ilgili açıklamasında, “Burada bir avlunun etrafına yerleştirilmiş yapı kümeleri keşfettik ve bu yapıların birçoğu günlük kullanım fonksiyonuna sahip olmayan yapılardı. Buradaki en kıymetli keşiflerden bir tanesi, içerisinde yapının tabanına konulmuş 20 insan iskeletine ilişkin modüller bulduğumuz bir ‘Ruhani ev’, ‘Ölüler evi’ oldu. Bu insanların öbür yerlerde öldüğünü ve kalıntılarının buraya getirilip gömüldüğünü iddia ediyoruz. Tıpkı vakitte içerisinde 14 platform bulunan duvarları çeşitli desenlerle boyalı büyük bir ritüel yapısı bulduk. Bu yapıyı önümüzdeki yıl kazmayı düşünüyoruz. Bu yıl ayrıyeten günlük kullanım fonksiyonu bulunmayan çok âlâ sıvanmış ve uzun müddet iskan edilmiş küçük bir yapı kazdık. Doğu alandaki platformların altında 3 insan gömüsü bulunan yerleşimin en eski yapılarından biri üzerinde çalışıyoruz. Lakin elimizde şimdi karbon 14 usulü ile elde edilmiş kesin tarihler olmadığından bu eski yapının kesin tarihini şimdilik söyleyemiyoruz” dedi.
