Bilim insanlarının izlediği bu dört asteroitin Dünya’ya çarpma olasılığı var mı?
Asteroitler, yaklaşık 4,6 milyar yıl evvel Güneş sisteminin oluşumundan kalan kayalıklar. Bilinen bir milyondan fazla asteroit var ve bunların birçok, Mars ve Jüpiter ortasında Güneş’in yörüngesinde dönen ana asteroit jenerasyonunda bulunuyor.
Emekli Gezegen ve Uzay Bilimleri profesörü Monica Grady, kimi asteroitlerin Dünya’ya yaklaştığını ve onların hayatın kökenini anlamamıza yardımcı olabileceğini söylüyor:
“Bu asteroitlerin kimilerinde ömrün yapı taşları olabilecek çok sayıda organik bileşik var. Bir hipoteze nazaran Dünya’da hayat, onun bileşenlerini taşıyan asteroitler tarafından Dünya’ya getirildiği için başlayabildi.”
Çoğu asteroit zararsız ve fazla ses çıkarmadan geçip sarfiyat, lakin kimileri takip etmeye bedel.
Edinburgh Üniversitesi Fizik ve Astronomi kısmından Agata Rozeck, “Dünya’ya yaklaşan objelere çok ilgi gösteriliyor. Tesirini engellemek ve bazen de varsayım etmek için yörüngeleri öğrenilenene kadar yakından takip ediliyorlar. Dünya’dan uzakta, alışılmadık bileşime sahip objeler arıyoruz” diyor.
Boyut kelam konusu olduğunda, büyük asteroitler daha az kaygı verici.
“Tam olarak nerede olduklarını ve nereye gittiklerini biliyoruz” diyen Rozeck ekliyor: “Hareketlerini yöneten maddeleri çok düzgün anlıyoruz ve onları daha güzel anlamak için alışılmadık durumları inceliyoruz.
“Yörüngeleri bilinene kadar tasa verici olabilenler, küçük ve tespit edilemeyenler.”
Bununla birlikte bilim insanları şu anda dört ana asteroiti izliyor.
1. Apophis
Adını Mısır’ın kaos ve yıkım yaradanından alan Apophis, 2004 yılında keşfedildi.
NASA “Apophis’in en az 100 yıl boyunca Dünya’ya çarpma riski olmadığından emin” olunduğunu söylüyor.
Rozeck, “13 Nisan 2029’da Dünya’nın yanından inançlı bir formda geçeceğini biliyoruz” diyor:
“Keşfedildiği günden bu yana kapsamlı bir halde gözlemleniyor. Dünya’nın yakınlığının asteroiti gerebileceğini ve biçimini değiştirebileceğini düşünüyoruz.”
Nasa’ya nazaran, Dünya’nın yerçekimi Apophis’in Güneş etrafındaki yörüngesini değiştirecek ve hatta asteroitte kimi küçük heyelanlara neden olabilecek.
Ortalama çapı 340 metre yani yaklaşık üç futbol alanı uzunluğunda olan asteroit, Dünya yüzeyinden yaklaşık 32 bin km uzaklıktan geçecek.
Bu çıplak gözle görülebilecek kadar yakın.
2. 2024 YR4
NASA tarafından 53-67 metre olduğu iddia edilen, yani yaklaşık 15 katlı bir bina büyüklüğündeki 2024 YR4, 2024’te keşfedildi ve az bir ihtimalle 2032’de Dünya’ya çarpma ihtimali olduğu ortaya çıkınca haberlerde yerini aldı.
Dünya’ya çarpma ihtimali 32’de bir olarak kestirim ediliyordu, lakin NASA daha bu ihtimali eledi.
Grady, “Dünya ile çarpışma rotasında olan bir asteroiti gözlemlemenin getirdiği zorluklardan biri de bu olasılığa karar vermek” diyor.
2024 YR4’ün Ay’a çarpma ihtimali hala yüzde 3,8. Lakin NASA, bir çarpışma olsa bile bunun Ay’ın yörüngesini değiştirmeyeceğini ekliyor.
3. Didymos ve Dimorphos
Yunancada ikiz manasına gelen Didymos bir asteroit ve Dimorphos da onun yörüngesinde dönen küçük bir uydu.
İkisi de Dünya için bir tehdit olarak kabul edilmiyor lakin nispeten yakınından geçiyorlar.
2022’de, NASA ünya’yı tehdit edebilecek asteroitlerin inançlı bir halde yoldan çekilip çekilemeyeceğini test etmek için Çift Asteroit Yönlendirme Testi’ni (DART) Dimorphos’a yönlendirmişti.
Dimorphos ve Didymos dikkatlice seçilmişti. İkisi de Dünya ile çarpışabilecek bir yörüngede değildi.
Rozeck, “Gezegen savunmasının birinci pratik testinde, Dimorphos uydusuna çarparak Didymos etrafındaki yörüngesini değiştirdi” diyor:
“Gelecek yılki Hera misyonuna kadar gözlemlemeye devam ediyoruz.”
4. Psyche
NASA tarafından “ana asteroit neslindeki en ilgi cazibeli objelerden biri” olarak tanımlanan Psyche, 1852’de keşfedildi. İsmini Yunan tanrıçasından alıyor.
Jüpiter ve Mars ortasında Güneş’in yörüngesinde dönen Psyche, bizden çok uzakta. Metal ve kayadan oluştuğu kestirim ediliyor.
Bilim insanları, metalin birçoklarının bir gezegenimsi yapının çekirdeğinden geldiğini düşünüyor ve bunu incelemek, Dünya’nın çekirdeğinin ve öteki gezegenlerin çekirdeğinin nasıl oluştuğunu ortaya çıkarabilir.
2023’te NASA, onu haritalamak ve incelemek için bir misyon başlattı.
