‘Basın özgürlüğü, yargı bağımsızlığı ve güçlü meclis’ vurgusu: SETA’ dan Suriye raporu

İktidara yakın fikir kuruluşlarından Siyaset, İktisat ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA), Suriye’deki geçiş sürecine ait kapsamlı bir rapor yayımladı. Raporda basın özgürlüğünün, söz hürriyetinin ve yargı bağımsızlığının değerinin altı çizilirken, “Parlamentonun da güçlü bir kontrol yetkisi olmalı” iletisi verildi. SETA daha evvel Türkiye’de yabancı medya kuruluşlarında çalışan Türk gazetecileri ‘fişlediği’ raporla gündeme gelmişti.

Yeni Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran’ın 2013’ten 2024’e kadar genel koordinatörlüğünü yaptığı, 2019’da Türkiye’deki yabancı medya kuruluşları hakkında yayımladığı ‘fişleme’ raporla gündeme gelen SETA, “Suriye’de Geçiş Süreci ve Anayasal Bildirge” başlıklı yeni bir rapor yayımladı. Mert Akgün imzalı raporda Suriye’de 8 Aralık’taki rejim değişikliğinden itibaren yaşananlar, anayasa süreci değerlendirmeleri ve Suriye hükümetine teklifler yer aldı.

BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ VURGUSU

Raporun giriş kısmında basın özgürlüğünün bir ülke için kritik ehemmiyette olduğu vurgulandı. “İfade özgürlüğünün ve çoğulcu bir medya ikliminin hayat bulması talep, tenkit ve beklentilerin transferinde kolaylaştırıcı bir fonksiyon yerine getirir” değerlendirmesinde bulunuldu. Raporda, “Etkili bir enformasyonun yürütülebilmesi için çoğulcu medya ortamının sağlanması gerekir. Basın hürriyeti ve halkın haber alma hakkının teminat altına alınması bu bağlamda kıymet arz etmektedir. İster kamuya ister özel sermayeye ilişkin olsun, fakat sağlam medya platformlarının varlığı, resmi otoritelerin toplumla sağlıklı bir bağlantı kurabilmelerini mümkün kılabilir” cümlelerine yer verildi.

‘BAĞIMSIZ YARGIYA MUHTAÇLIK VAR’

Suriye’nin uzun vadede yapacağı seçimlerde yargısal kontrolün değerli bir öge olacağı belirtilen raporda, “Bu etapta karşımıza faal ve bağımsız bir yargı teşkilatına duyulan gereksinim çıkıyor. Bağımsız yargı organı toplumsal küme ve aktörler ortasında siyasi, ekonomik ve toplumsal açıdan adil bir ömür ve rekabet ortamı tesis ederse, öbür bir deyişle oyuncular oyunun kurallarına, kuralların bağlayıcılığına ve gereği üzere uygulanacağına güvenirlerse bu Suriye’yi geçiş devrinden sürdürülebilir barış ve istikrar ortamına taşır” tabirleri kullanıldı.

‘GÜÇLÜ PARLAMENTO GEREKİYOR’

Raporda bunların yanında güçlü bir meclisin ehemmiyetine de vurgu yapıldı: “Yasama ve kontrol kapasitesi güçlü bir parlamento, istikrar ve kontrol sistemleriyle tahkim edilmiş kuvvetler ayrılığı; halkın egemenlik yetkisini kullanan organlara çoğulcu halde iştirakini sağlarken güç temerküzünün yaratacağı sakıncaları da elimine edecektir.”

‘KİTLESEL TASFİYE OLMAMALI’

Öte yandan raporda Beşar Esad devrinde suça karışmış olan devlet yetkililerinin yargılanması gerektiği belirtilirken bunun bir ‘cadı avı’na dönüştürülmemesi gerektiği vurgulandı. Raporda, “Herhangi bir suça karışmamakla birlikte eski rejimle bir formda bağ içinde olmuş ya da ona sempati duymuş bireylerin dışlanması (özellikle Esed rejimi üzere bir toplumsal katmana yaslandığı bilinen bir örnekte) düşmanlık tohumlarının atılacağı yeni bir istismar tabanı ortaya koyar. Gayesinden uzaklaşan süreç arzulanan faydayı gerçekleştirmeyeceği üzere yeni toplumsal tansiyonları tetikler” değerlendirmesi yapıldı.