Araştırma: Beyin hangi yaşta yaşlanmaya başlıyor?
İnsan beyninin yaşlanma süreci sanılandan daha erken ve ani başlayabilir.
Stony Brook Üniversitesi’nden bilim insanlarının öncülük ettiği ve PNAS mecmuasında yayımlanan geniş çaplı bir araştırma, beyin yaşlanmasının 44 yaşında besbelli biçimde hızlandığını, 67 yaşında doruğa ulaştığını ve 90 yaş civarında ise plato çizdiğini ortaya koydu.
Araştırmada, 19 bin 300’den fazla bireyin beyin bölgeleri ortasındaki irtibatı pahalandıran dört büyük ölçekli bilgi seti tahlil edildi.
Elde edilen sonuçlar, beyin ağlarının daha evvel düşünüldüğü üzere kademeli bir düşüş değil, muhakkak geçiş noktalarıyla ilerleyen doğrusal olmayan bir bozulma sergilediğini gösterdi.
ORTA YAŞTA BAŞLAYAN METABOLİK GERİLİM KRİTİK DEĞER TAŞIYOR
Çalışmanın başyazarı Prof. Dr. Lilianne Mujica-Parodi, beynin güce erişiminin azalmaya başladığı ve lakin kalıcı hasarın şimdi oluşmadığı bir “kırılma öncesi” pencerenin varlığına dikkat çekti.
Mujica-Parodi, “Beyin yaşlanmasının tam olarak ne vakit ve nasıl hızlandığını anlamak, müdahale için stratejik vakit noktaları sunar” dedi.
Bilim insanları, 40’lı yaşların ortalarında hudut hücrelerinin yakıt yetersizliği nedeniyle metabolik gerilim yaşamaya başladığını lakin tekrar de fonksiyonunu sürdürdüğünü tespit etti.
Bu gerilimin ana kaynağı olarak ise hudut hücrelerindeki insülin direnci gösterildi.
KETONLAR BEYNİ KORUYABİLİR Mİ?
Araştırmada ayrıyeten, yaşlanmaya bağlı beyin bozulmalarında rol oynayan iki değerli proteine işaret edildi: İnsüline bağımlı glikoz taşıyıcısı GLUT4 ve Alzheimer riskiyle ilişkilendirilen APOE.
Buna karşılık, MCT2 ismi verilen nöronal keton taşıyıcısının bu metabolik gerilimi önlemede kollayıcı bir faktör olabileceği keşfedildi.
Beynin, glikoz yerine ketonları kullanarak güç üretmesi durumunda hudut hücrelerinin daha stabil kaldığı ve ağ bozulmalarının azaldığı gözlemlendi.
101 iştirakçi üzerinde yapılan deneylerde, keton uygulamalarının bilhassa 40 ila 59 yaş aralığındaki bireylerde azamî yarar sağladığı belirtildi.
ALZHEİMER RİSKİNE KARŞI ERKEN MÜDAHALE İÇİN UMUT
Bilim insanları, bu bulguların Alzheimer ve gibisi nörodejeneratif hastalıklara karşı önleyici stratejilerde ihtilal yaratabileceğini düşünüyor.
Ketojenik diyetler yahut keton bazlı destekler üzere müdahalelerin, bilişsel semptomlar ortaya çıkmadan çok evvel kullanılabileceği vurgulanıyor.
Çalışmanın muharrirlerinden Dr. Botond Antal, “Bu, beyin yaşlanmasını tedbire konusundaki niyetlerimizde bir paradigma değişikliğini temsil ediyor. Nörometabolik belirteçler sayesinde risk altındaki bireyleri evvelden belirleyip, vaktinde müdahale edebiliriz” tabirlerini kullandı.
Dünya genelinde demans hadiselerinin 2050 yılına kadar üç katına çıkacağı öngörülürken, bu çeşit bilimsel bulgular önleyici sıhhat yaklaşımları için yeni umutlar sunuyor.
