Ani kalp ölümü her yaşta vurabilir: Nasıl önlem alınmalı?
Son yıllardaki artış oranlarıyla birlikte dikkat çeken bu tabloyla ilgili bilgi veren Kardiyoloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Olcay Özveren, ortaya çıkaran faktörleri, yaş kümelerine nazaran değişen riskleri ve hayat kurtarabilecek tedbirleri anlattı.
“HER YAŞTA RİSK VAR”
Ani kardiyak vefat nedenlerinin yaş kümelerine nazaran farklılık göstermekle birlikte her yaşta risk yaratabildiğini anlatan Prof. Dr. Özveren, “35 yaş altında ekseriyetle doğuştan ritim bozuklukları yahut kalp kası hastalıkları, 35 yaş üstünde ise kalp damar tıkanıklığı yahut kalp krizi ön plandadır. Dünya genelinde erişkinlerde görülme sıklığı binde 1-2 ortasında. Lakin bu oran, sıhhatsiz hayat usullerinin yaygınlaşması ve farkındalığın artmasıyla daha çok dikkat çekmeye başladı” dedi.
BU BELİRTİLERE DİKKAT: GÖĞÜS AĞRISI VE BAYILMA ALARM VERİYOR
Sayıların artmasının bir yandan farkındalığın yükselmesine, öbür yandan da sıhhatsiz ömür şekillerinin yaygınlaşmasıyla ilişkilendirildiğini belirten Prof. Dr. Özveren, özellikle dikkat edilmesi gereken belirtileri şöyle aktardı: “Daha evvel hiçbir kalp sorunu yaşamamış bireylerde, idman, efor, merdiven çıkma üzere durumlarla birlikte göğüs ağrısı, baskı hissi, çarpıntı, efor sonrası bayılma üzere belirtiler ortaya çıkıyorsa, bu bireyler vakit kaybetmeden kardiyoloji uzmanına başvurmalı. Bilhassa açıklanamayan bayılma atakları, gençlerde ve ailesinde ani kalp mevti hikayesi olanlarda önemli bir ikazdır.”
“RİSK GRUBUNDAKİLER NİZAMLI DENETİM YAPTIRMALI”
Risk altındaki bireylerin sistemli kardiyolojik denetim yaptırması gerektiğini belirten Prof. Dr. Özveren, “Ailesinde ani kalp vefatı hikayesi olanlar, sigara kullananlar, hipertansiyon yahut diyabet hastaları kesinlikle yıllık check-up yaptırmalı. EKG, ekokardiyografi yahut koroner tomografik anjiyografi üzere tetkikler, muhtemel riskleri evvelden tespit edebilir. Bilhassa 35 yaş üstü risk kümesindeki bireylerde bu denetimler hayat kurtarıcıdır” diye konuştu.
“TOMOGRAFİK ANJİYOGRAFİ İLE 35 YAŞ ÜSTÜ ANİ VEFATLARI ÖNGÖRMEK MÜMKÜN”
Son yıllarda koroner tomografik anjiyografinin, belli risk kümelerinde kalp damar sıhhatinin daha detaylı değerlendirilmesinde dünyada da değerli bir seçenek haline geldiğini anlatan Prof. Dr. Özveren, şu sözleri kullandı:
“Hipertansiyonu, diyabeti olan, sigara içen ya da ailesinde erken yaşta kalp krizi hikayesi bulunan bireylerde; damar tıkanıklığı ya da darlıkları üzere hayati risk oluşturabilecek meseleler tomografik anjiyografi ile yüksek doğrulukla tespit edilebiliyor. Bu nedenle risk kümesindeki şahıslara, örneğin 5-10 yılda bir tomografik anjiyo ile kıymetlendirme yaptırmalarını öneriyoruz. Lakin bu metodun herkes için rutin bir tarama aracı olarak görülmemesi, yalnızca gerekli durumlarda ve doktorun teklifiyle yapılması gerekir.”
“RİTİM BOZUKLUĞU OLANLAR GÜÇ İÇECEKLERİNDEN UZAK DURMALI”
Enerji içeceklerinin kalp suratını artırabileceği ve kimi bireylerde ritim bozukluklarını tetikleyebileceği ikazını yapan Prof. Dr. Özveren, sözlerine şöyle devam etti:
“Enerji içeceklerinin, ritim sorunu olan şahıslarda ani kardiyak mevti tetiklediğine dair kesin bilgiler bulunmamakla birlikte; kalp suratını artırdığı, çarpıntı ataklarını tetiklediği biliniyor. Bu içecekler yüksek dozda teofilin ve kafein içerdiğinden sahiden enerjik hissettirebiliyorlar. Fakat ritim bozukluğu olan bireylerin bu içeceklerden uzak durmalarını öneriyoruz. Bir başka bahis da soğuk havalar. Soğuk havaların ani kalp mevtini tetiklemesi ise şu biçimde gerçekleşiyor; Şayet kişinin koroner kalp hastalığı, geçirilmiş kalp krizi, kalp yetersizliği ya da denetimsiz hipertansiyonu varsa; soğuk hava bu hastalıkları tetikleyip kötüleştirebilir. Bu nedenle bilhassa soğuk havalarda ağır antrenman yapılmasını, ya da yemek sonrası antrenman yapılmasını önermiyoruz.”
ANİ KALP KRİZİ DURUMUNDA BİRİNCİ MÜDAHALE
Ani kalp krizi sırasında yapılması gerekenlerden bahseden Prof. Dr. Özveren, sözlerini şöyle sonlandırdı:
“Kriz anında birinci birkaç dakika kritiktir. Şayet bu tıp bir tabloyla karşılaşılırsa, hastanın şuuru yoksa, düz bir tabana yatırılarak teneffüsü ve nabzı denetim edilmeli. Nabız yoksa çabucak kardiyopulmoner resüsitasyona (CPR) başlanmalı ve 112 Acil Sıhhat Çizgisi aranmalıdır. Bu hususta toplumun temel hayat dayanağı eğitimi alması, hayat kurtarır.”
