Altay tankları projesinde tankta motor bulunamamasını uzmanlar Cumhuriyet’e değerlendirdi: Şirketlerin üzerine çökme

AKP iktidarının Türkiye’nin savunma endüstrisinde ‘büyük bir adım’ olarak gördüğü Altay Tankları projesinde tanka motor bulunamadığı istikametindeki haberler, Türkiye’nin yerli motor üretemediği istikametindeki tartışmaları tekrar gündeme getirdi. ‘Yerli ve milli’ üretim olmasıyla ön plana çıkarılan savaş araçlarının motorlarının milletlerarası tekellerden alınması ve tedarik süreçlerinin belirli maniler sebebiyle uzun sürmesi dikkat çekiyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2023 yılında KIZILELMA muharip insansız uçak sistemi için yaptığı açıklamada, “Aşmaları gereken problem kendi yerli motorunu üretmek. Motor üretim süreci maalesef nereden bakarsanız bakın herhalde bir beş yılı alır. Bu müddet zarfında biz motor ithal ederek yürümek durumundayız” diyerek kelam konusu sorunu lisana getirmişti. 

‘TANKLARIMIZIN YENİLENMESİ LÂZIM’

Konunun ayrıntılarına ait gazetemiz Cumhuriyet’e açıklamalarda bulunan Emekli Tuğgeneral Ali Er, “Başlangıçta düğmeyi yanlış iliklerseniz iki yakanız bir ortaya gelmez” diyerek sorunun kaynağına dikkat çekti. Savunma endüstrisinin ülkenin ulusal strateji dokümanlarına dayanan konsept bir çalışması olduğunu aktaran Er, “F-16’lar üzere hava kuvvetleri ana muhabere uzakları artık günümüz teknolojileri karşısında eksiklikleri olan sistemler. Tanklarımızın nitekim yenilenmesi lazım. ‘Bunları ulusal yapacağım’ diyorsun. Bu 5 yılda 3 yılda olmaz” dedi. 

‘ŞİRKETLERİN ÜZERİNE ÇÖKMEK’

Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 1974 yılından itibaren bunu görüp hazırlıklar için adım attığını anımsatan Er, “ASELSAN’dan HAVELSAN’a kadar farklı savunma sanayii şirketleri kuruldu. Siz iktidar olarak bu şirketlere desteklemek, bu şirketlere stratejik gayeler belirlemek yerine, ‘şirketlerin üzerine çökmek’ üzere ticari bir başla giderseniz eninde sonunda geldiğimiz noktada olduğu üzere açmazlarla karşılaşırsınız” diye konuştu. 

‘DAR GÖRÜŞLÜLÜK’

Şu an Türkiye’nin içinde bulunduğu açmazın ‘savunma siyasetleri konusundaki dar görüşlülük ve verimli stratejilerden uzak’ yaklaşımlarla ilişkilendiren Er, “5. kuşak savaş uçağı yapma niyetiyle ortaya çıkan bir ülkenin 5 yılda bunun için motor geliştirebilmesi için benim için muhtemel değil. Türkiye’nin en büyük sorunu güvenilirliğini kaybetti. Gayeler sizin sahip olduğunuz kaynak ve güçle ele geçirilebilir olmalıdır” tabirlerini kullandı. 

‘İKTİDARA YAKIN OLDUĞU İÇİN’

CHP’nin Ulusal Savunma Siyasetlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu ise mevzuyu ait Cumhuriyet’e verdiği demeçte, “Onlarca yılın eseri olan başarılı projeler siyasi görüş farkı olmaksızın her Türk vatandaşının ortak gururudur. Lakin Kuvvet Komutanlıklarının ana harp silah ve aracı projelerinde bir kısmı dış kaynaklı olsa da proje idaresindeki zafiyetten ortaya çıkan gecikmelerin TSK’nın harekat aktifliğini zafiyete düşürmemesi gerekir. Ne yazık ki, Altay Ana Muharebe Tankı Projesinde; bu kriterlerin yerine getirilemediğini hüzünle takip ettik. Yalnızca iktidara yakın olduğu için projeyi yürütemeyecek bir şirketin seçilmesi, yanlışta yıllarca ısrar edilmesi ve müteakiben karşılaşılan başarısızlık nedeni ile zarurî olarak firmanın değiştirilmesi ‘etkin bir proje idaresi ve adaletli bir proje yönetimi’ kriterlerinin uygulanmadığının açık göstergesidir” dedi.

‘ALTYAPISI OLMAYAN FİRMAYA VERİLDİ’

2007’de başlayan projede birinci tankların 2025’te teslim edileceği göz önüne alındığında ‘maruz kalınan yahut öngörülemeyen’ ambargolar ve motor tedariğinde karşılaşılan kahırlara karşın 18 yılın epeyce uzun bir mühlet olduğuna dikkat çeken Bağcıoğlu, “Ancak, Altay tankının bugüne kadar üretilemeyişinin ana nedenleri; Tank Palet Fabrikasında Altay Tankının seri olarak üretilemeyeceği bilinmesine karşın üretim altyapısı bulunmayan ve Altay Tankında kullanılan güç kümesi için tedarik muahedesi olmayan bir firmaya 4 yıl gecikmeli olarak seri üretim misyonunun verilmiş olmasıdır. 18 yıl içerisinde projede harekat gereksinimlerine bağlı olarak aşikâr güncellemeler yapılsa da, bilhassa Rusya-Ukrayna savaşında yaşanan gelişmelerden elde edilen derslerin, örneğin FPV dronlara karşı savunma üzere projeye dahil edilmesi kıymetli zorunluluktur. Abraams, Leopard üzere çağdaş tankların iştirak ettiği savaştan elde edilen deneyimlerin daha fazla gecikmeye neden olmaksızın projeye dahil edilmesi hayli önemlidir” değerlendirmesinde bulundu.