AKP, önümüzdeki günlerde çokça tartışılacak teklifi Meclis’e sundu: Zeytinlikler talan olacak

Dünya nefesini tutmuş İsrail’in İran’a yönelik akınlarının akabinde yaşanan gelişmeleri izlerken, iktidar Meclis’e tartışma yaratacak dikkat çeken bir teklif sundu. Madencilik alanını sil baştan düzenleyen teklif ile zeytinlikler madencilik faaliyetlerine açılıyor. Böylelikle Akbelen başta olmak üzere artık zeytinliklerde de madencilik yapılabilecek. Teklifte “kaçak” olarak inşa edilmiş elektrik üretim tesislerine “af gibi” düzenlemeler de bulunuyor.

AKP milletvekilleri tarafından Meclis’e sunulan tam ismi “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” olan 21 unsurluk “torba teklifte” yer alan düzenlemeler şöyle:

– ‘Çevresel Tesir Değerlendirmesi Olumlu Kararı’ alınmadıkça projelerle ilgili onay, müsaade, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyecek, proje için yatırıma başlanamayacak ve ihale edilemeyecek. Lakin bu durum teşvik, onay, müsaade ve ruhsat süreçlerine başvurulmasına mahzur oluşturmayacak.

HER YERE MADEN

– Özel etraf muhafaza bölgeleri, Ulusal Parklar Yasası’na nazaran korunan alanlar, sulak alanlar, yaban hayatı müdafaa ve geliştirme alanları, ormanlar, Turizmi Teşvik Yasası’na nazaran ilan edilen kültür ve turizm muhafaza ve gelişim bölgeleri, turizm merkezleri, Kıyı Yasası’na nazaran korunması gerekli alanlar, 1. derece askeri yasak bölgeler, 1/5000 ölçekli imar planı onaylanmış alanlar, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında kalan SİT alanları ile madencilik emeli dışında tahsis edilen ve Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından uygun görüş verilen elektrik santralleri, organize sanayi bölgeleri, sanayi bölgeleri, petrol, doğalgaz ve jeotermal boru çizgileri üzere yatırım alanlarına ilişkin koordinatlar, ilgili kurumlar tarafından Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne bildirilecek. Ormanlar hariç bu alanlarda ruhsat düzenlenmeden evvel Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, ilgili kuruma proje hakkında görüşünü sorarak müsaade talebinde bulunacak. İlgili kurum, üç ay içinde müsaade talebine yanıt verecek. Bu mühlet içerisinde karşılık verilmemesi durumunda ilgili kuruma Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nce bir ay ek müddet verilecek. Bu müddet sonunda da karar bildirilmezse müsaade verilmiş sayılacak.

– Devlet ormanları içinde maden aranması ve işletilmesi ile madencilik faaliyeti için zarurî; tesis, yol, güç, su, haberleşme ve altyapı tesislerine Orman Yasası kararlarına nazaran Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün talebi üzerine 3 ay içinde 24 ay müddetle bedelsiz müsaade verilecek. Mühlet 12 ay uzatılabilecek.

– Arama faaliyeti için müsaade verilen alanlarda zorlayıcı sebepler ve kısıtlayıcı yasal kararlar hariç işletme faaliyetine de müsaade verilecek. Orman Genel Müdürlüğü tarafından verilen müsaade, çevresel tesir değerlendirmesi tarafından uygun görüş olarak kabul edilecek.

– Ruhsat düzenlendikten sonra alan, müsaadeye tabi hale gelse dahi madencilik faaliyetlerine devam edilecek.

– Çevresel tesir değerlendirmesi süreçleri, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülecek. Çevresel tesir değerlendirmesi sürecinde ilgili kurumlar görüşlerini en geç 3 ay içinde verecek. Kurumların ek mühlet talep etmeleri halinde en fazla bir ay ek müddet verilecek. Bu mühletler içinde görüş bildirmeyen kurumun görüşü olumlu kabul edilecek. Müsaade vermiş kurumlar, çevresel tesir değerlendirmesi sürecinde olumsuz görüş veremeyecek.

‘ÜSTÜN KAMU YARARI’

– Demir, bakır, altın, çinko üzere madenler ile stratejik yahut kritik madenlere müsaade verilmeyen hallerde, sahanın rezerv potansiyeli, yeri, cinsi ve iktisada katkısı üzere konular dikkate alınarak Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı’nca yapılacak müracaat üzerine müsaade hakkında en son karar, “üstün kamu yararı” çerçevesinde oluşturulan şura tarafından verilecek.

HEMEN KAMULAŞTIRILACAK

– Stratejik yahut kritik madenlere ait madencilik faaliyetleri için Kamulaştırma Yasası kararları doğrultusunda tez kamulaştırma yapılabilecek.

– Ruhsat sahiplerinin işletme ruhsat bedeli kadar rehabilitasyon bedeli ödemesi mecburî hale getiriliyor. Lakin mevcut düzenlemede etraf ile ahenk bedeli ruhsat bedelinin bir hissesi olarak tahsil edilmesi nedeniyle ruhsat bedelinde yüzde 30 oranında indirim yapılması öngörülüyor.

– Geriye gerçek 3 yıllık devirlerde yaptığı toplam üretim ölçüsü projede beyan edilen yıllık üretim ölçüsünün yüzde 30’undan daha az olması durumunda ruhsat sahiplerine verilen 77 bin 632 TL idari para cezasını içeren karar ile 5 yıl içerisinde 2 kere idari para cezası uygulanması halinde ruhsat iptal edilmesine ait karar maddeden çıkarılıyor.

ZEYTİNLİKLER GİTTİ GİDER

– Ruhsat sahibi yahut rödövansçı olan gerçek yahut hukukî bireyler tarafından ülkenin elektrik gereksinimini karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı yahut fiili olarak üzerinde zeytinlik bulunan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin öbür alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda, madencilik faaliyeti yürütülecek kısımdaki zeytin ağaçlarının maden alanlarının bulunduğu ilçe ve vilayet hudutlarına öncelik vermek suretiyle taşınmasına, alanda madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ait süreksiz tesisler inşa edilmesine kamu faydası dikkate alınarak Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı’nca müsaade verilebilecek.

– Zeytin ağaçlarının taşınmasından kaynaklanan tüm masraf ve taleplerden madencilik faaliyeti yürütmesi tarafında lehine karar verilen kişi sorumlu olacak. Zeytin ağaçlarının taşınmasının mümkün olmadığı durumlarda ise ilgili alanda madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ait süreksiz tesisler inşa edilmesine kamu faydası dikkate alınarak Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı’nca müsaade verilebilmesi için müsaadenin öncesinde ortalarında biyolog ve ziraat mühendisinin de bulunduğu uzman şahıslardan alınan görüşler doğrultusunda Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı’nca belirlenecek alanda dikim normlarına uygun, faaliyet yürütülecek alan ile muadil büyüklükte müsaade verilecek. Maden alanlarının bulunduğu ilçe ve vilayet hudutlarına öncelik verilmek suretiyle zeytin alanı tesis edilmesi zarurî olacak.

– Zeytinlik olarak kayıtlı alanlar yahut fiili olarak üzerinde zeytinlik bulunan alanlarda madencilik faaliyeti yürütülen her yıl için, bu alanların rehabilitasyon çalışmalarını temin etmek üzere ruhsat sahibinden işletme ruhsat bedeli kadar ayrıyeten tahsilat yapılacak. Bu alanlar madencilik faaliyetlerinin öncesinde alanda bulunan zeytin ağacı sayısı ile tıpkı sayıda zeytin ağacı dikilerek rehabilite edilecek.

– Zeytin ağaçlarının taşınması ile zeytin alanı tesis edilmesine ait adap ve temeller Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nca belirlenecek. Yeni tesis edilecek zeytin bahçeleri ile taşınacak zeytin ağaçları için Hazine taşınmazlarına muhtaçlık duyulması halinde, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca uygun görülenler, zeytinliği kamulaştırılan taşınmaz maliklerinden talep edenlere rayiç bedel üzerinden 10 yıl mühletle direkt kiraya verilebilecek.

– Meralar, yenilenebilir güç kaynak alanları için kullanılabilecek.

– 31 Aralık 2030’a kadar işletmeye girecek yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı üretim tesislerinin müsaade, kira ve irtifak süreçlerinde yüzde 85 indirim uygulanacak.

– Yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı ön lisans yahut üretim lisansı bulunan üretim tesisleri için gerekli özel mülkiyete mevzu taşınmazların temini gayesiyle EPDK tarafından 31 Aralık 2030’a kadar Kamulaştırma Kanunu kapsamında “acele kamulaştırma” kararı alınabilecek. Bu mühlet Cumhurbaşkanı tarafından bir sefere mahsus olmak üzere 5 yıl müddetle uzatılabilecek.

KAÇAĞA ‘AF’ DA VAR

– Yapı ruhsatı ve/veya yapı kullanma müsaade evrakı olmadan tesis edilerek 31 Aralık 2024’ten evvel kısmen yahut büsbütün işletmeye girmiş lisanslı elektrik üretim tesisleri ve bunların mecburî altyapı ögeleri için imar planlarına işlenmiş bulunmak ve üretim lisansı sahibi hukuksal bireylerce bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde müracaat edilmek kaidesiyle statik bakımdan uygun olduğuna dair inşaat mühendislerince hazırlanacak rapor ve fenni mesuliyetin ilgili mühendislerce üstlenildiğine dair doküman sunulması durumunda Bakanlıkça bedeli mukabilinde Üretim Tesisi Uygunluk Evrakı düzenlenecek. Üretim Tesisi Uygunluk Evrakı, elektrik üretim tesisi ve elektrik üretiminin zarurî altyapı ögeleri kapsamındaki tüm yapılar için tek doküman olarak düzenlenecek ve iş yeri açma ve çalışma ruhsatı yerine de geçecek.

– Elektrik üretim tesisleri için bu düzenlemelerin yürürlük tarihinden evvel İmar Yasası uyarınca alınmış idari yaptırım kararları, yıkım kararları ve idari para cezaları uygulanmayacak. Yapılmış itirazlar yahut açılmış davalar hakkında resen karar verilmesine yer olmadığına karar verilecek, yargılama ve takip sarfiyatları taraflar üzerinde bırakılacak ve vekalet fiyatına hükmedilmeyecek. Bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten evvel tahsil edilmiş meblağlar iade edilmeyecek.