Okyanuslarda gizlenen şeffaf başlı balık
Okyanusların derinliklerinde evrimsel süreçlerin ortaya çıkardığı değişik adaptasyonlar ortasında, şeffaf başlı balıklar (barreleye balığı), tahminen de en dikkat alımlı örneklerden biri. Bu balıklar, isimlerinden da anlaşılacağı üzere büsbütün şeffaf bir başa sahip ve boru formundaki gözleri üste gerçek bakıyor.
Adeta bir arabanın açılan tavan penceresinden gökyüzüne bakmak üzere, bu sıradışı göz yapısı onlara, karanlık sularda avlarının siluetlerini görme yeteneği kazandırıyor. Bu özelliğiyle, bu balıklar derin okyanuslarda varlıklarını sürdürürken epeyce tesirli bir formda hayatta kalabiliyorlar.
Chip’te yer verilen detaylara nazaran Barreleye balıkları, ekseriyetle derin ve karanlık sularda, başlarını üste gerçek çevirip hareketsiz bir biçimde bekler. Hassas görme yetenekleri sayesinde, sırf su yüzeyinden gelen zayıf ışığı kullanarak üzerinde süzülen avlarını fark edebilirler. Gözlerinde bulunan yeşil pigmentlerin, su altındaki biyolüminesans ışıklarını engelleyerek deniz anası üzere ışıldayan canlıları daha uygun görmelerini sağladığı düşünülüyor.
Bu avlar ekseriyetle, denizanalarının sürüklediği küçük kabuklular ve minik hayvanlardan oluşuyor. Şeffaf ve sıvıyla dolu başları ise, denizanalarının yakıcı hücrelerinden gözetici bir fonksiyon üstleniyor. Bu eşsiz müşahede yetenekleri sayesinde balıklar, daima olarak avlarını izleyebilmekte ve hayatta kalmak için gerekli besinleri çarçabuk bulabilmektedirler.
Bilimsel ismi: Macropinna microstoma
Barreleye balığının bilimsel ismi Macropinna microstoma olup, birinci sefer 1939 yılında tanımlanmış. Okyanuslarda ne kadar yaygın oldukları hala tam olarak bilinmemekle birlikte, en çok Kuzey Pasifik’teki Bering Denizi’nden Japonya’ya ve Baja California’ya kadar olan bölgelerde gözlemleniyorlar. Fakat, bu balıklar yüzeye çıkarıldığında, başlarını koruyan sıvı dolu şeffaf zırhlarının düşük basınç nedeniyle çökmesi sonucu, nadiren bilimsel kayıtlarda yer alırlar.
2009 yılında Monterey Bay Aquarium Research Institute (MBARI) araştırmacıları, bir barreleye balığını yakalayıp birkaç saat boyunca gemilerindeki akvaryumda hayatta tutarak bu canlı üzerinde kapsamlı bir inceleme yapma fırsatı buldular. Bu müşahedeler, balığın gözlerini öne çevirerek karşısındaki besinlere odaklanabildiğini ortaya koydu. Uzun müddettir gözlerinin sadece üste gerçek sabitlenmiş olduğuna inanılıyordu, lakin bu buluş, balığın görme alanının çok daha dinamik olduğunu gösterdi. Tıpkı davranış, Kaliforniya kıyılarında yapılan denizaltı müşahedelerinde de kaydedildi.
Barreleye balıkları ve misal çeşitler, tabiatın ne kadar yaratıcı olabileceğini ve evrimsel süreçlerin, hayatta kalmak için ne kadar farklı tahliller geliştirebileceğini gösteren değişik örnekler sunuyor. Bu balıkların şeffaf başları ve sıradışı görme yetenekleri, derin okyanuslarda ömrün ne kadar güçlü olabileceğini lakin birebir vakitte bu zorluklara karşı geliştirilen harikulâde adaptasyonları da gözler önüne seriyor.
