Erdoğan’ın Trump görüşmesi öncesi ek vergileri kaldırması politik jest olarak yorumlandı: Tek taraflı yumuşama

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler 80. Genel Kurulu kapsamında 25 Eylül’de ABD Başkanı Donald Trump ile yapacağı görüşme öncesinde dikkat çeken bir karara imza attı. Binek arabaları, kozmetik ve cilt bakım eserleri, alkollü içecekler, yaprak tütün, pirinç, sert kabuklu meyveler, plastik eserler, kâğıt ve kartonlar üzere çok sayıda eserdeki ek vergiler kaldırıldı. Görüşme karşılığı “politik jest” olarak yorumlanan karar, bilhassa tarım ve araba bölümünde reaksiyon çekti.

OTOMOTİVE VERGİ AYARI

Türkiye 2018 yılında ABD ile yaşanan “Rahip Brunson” krizi sırasında Trump idaresinin çelik ve alüminyuma getirdiği vergilere karşılık birtakım eserlere ek vergi getirerek “misilleme” yapmıştı. Ticaret Bakanlığı yaptığı açıklamada, kaldırılan vergilerin Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) çerçevesinde yürütülen müzakereler ve ABD ile olumlu ilerleyen ikili görüşmeler sonucunda sona erdirildiğini bildirse de kararın zamanlaması “geri adım” olarak yorumlandı. Erdoğan’ın New York ziyareti sırasında alınan bu karar, Washington’a yönelik tek taraflı bir yumuşama adımı olarak yorumlanıyor.

Ekonomistler Türkiye’ye yüzde 15 vergi uygulayan ABD’den ithalatın kolaylaşmasının Türkiye’nin dış ticaret açığını daha da artırabileceğine dikkat çekerken kararın bilhassa tütün, badem, pirinç üzere tarım eserlerinde üreticiyi etkileyeceği vurgulanıyor. Reis Gıda Yönetim Kurulu Lideri Mehmet Reis ise pirinçte yüzde 25 olan ek verginin kaldırılmasını “Türkiye’ye kalite standardına yakın çeltik ve pirinç girmesini sağlar ancak tüketiciye fiyat avantajı sağlamaz” dedi.

Aynı gün Avrupa Birliği ve Özgür Ticaret Mutabakatı dışındaki ülkelerden yapılacak binek araba ithalatına ise yeni ek vergiler getirildi. Resmi Gazete’de yayımlanan cumhurbaşkanı kararına nazaran konvansiyonel ve hibrit arabalar için yüzde 25 yahut en az 6 bin dolar, plug-in hibritler için yüzde 30 yahut en az 7 bin dolar, elektrikli arabalar için ise yüzde 30 yahut en az 8 bin 500 dolar ek mali yükümlülük uygulanacak. Ticaret Bakanlığı, kararın amacını yerli üretimi ve istihdamı korumak, ithalat baskısı ve haksız rekabete karşı tedbir almak olarak açıkladı.

‘BELİRSİZLİK YARATILIYOR’

Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) Başkanı Ali Haydar Bozkurt ise Türkiye’de otomotive uygulanan vergi oranlarının AB ve öbür ülkelerin çok üzerinde olduğuna dikkat çekti. Mobilitenin lüks değil gereksinim olduğunu vurgulayan Bozkurt şu değerlendirmeyi yaptı:

“Krediye erişim zorlukları ve yüksek vergilendirme siyasetleri satışları sonlandırmaya, tüketicilere sunulan ulaşılabilir eser seçeneklerini daraltmaya devam ediyor. Hazırlık yapmaya imkân tanımadan ani olarak hayata geçirilen ve dalı değerli ölçüde etkileyen bu üzere düzenlemeler de kesimimizde öngörülebilirliği zorlaştırmakta. 60 günlük müddet, siparişlerin revize edilmesi ve yine planlanması ismine kâfi olamayabilir. Daima yeni bir kural konması küresel otomotiv kesiminin parçası olan markaların rekabet gücünü etkiliyor.”