Uzman: ‘Akran zorbalığı çocukları intihara sürükleyebilir’
Yeni eğitim-öğretim yılının başlamasıyla birlikte çalan ders zili, sınıfları doldururken tıpkı vakitte büyük bir sorun olan akran zorbalığı tekrar gündeme geldi. Bir çocuğun bir yahut birden fazla akranı tarafından tekrar tekrar ve kasıtlı biçimde berbat muameleye maruz kalması olarak tanımlanan akran zorbalığı, güç kazanma isteği ve ailevi meseleler üzere nedenlerle hem zorbalığa maruz kalabiliyor hem de zorbalığı uygulayabiliyor. Yalnızca bir kezlik tartışma yahut hengame olarak değerlendirilmemesi gereken bu durum, fizikî, ruhsal, toplumsal ve duygusal zorbalık olmak üzere farklı biçimlerde ortaya çıkabiliyor. Zorbalığa maruz kalan çocukların yaşadığı ruhsal tesirler, kısa vadede okul muvaffakiyetinin düşmesinden gelecek yaşantısına kadar uzanırken, uzun vadede çok daha ağır sonuçlara neden olabiliyor. Hususa ilişkin açıklamalarda bulunan Medicana Sivas Hastanesinde görevli Uzman Klinik Psikolog Kerime Begüm Özkaya, okullarda öğretmenlere, meskenlerde ise anne babalara büyük sorumluluk düştüğünü belirterek, zorbalığın fark edilmezse çocukların kendilerine ziyan verme, intihar etme, arkadaşlarına kötü davranma üzere önemli meselelerle karşı karşıya kalabileceğini vurguladı.
“SİSTEMLİ OLUMSUZ DAVRANIŞLARDIR”
Akran zorbalığının her yaşta görülebileceğini belirten Kerime Begüm Özkaya, “Akran zorbalığı, bir çocuğun bir yahut daha fazla akranı tarafından tekrar tekrar ve kasıtlı biçimde berbat muameleye maruz kaldığı bir istismar türüdür. Genel olarak fizikî, ruhsal, ruhsal ve duygusal zorbalık olarak bilinmektedir. Yalnızca bir defa yapılan tartışma ya da arbede değil, sistemli ve süreklilik gösteren olumsuz davranışlardır. Her yaş kümesinde görülür fakat 7-15 yaş ortasındaki çocuklarda sıklıkla karşımıza çıkar. Nedenleri ortasında çocuklar arası kendini güçlü gösterme çabası, ailevi sıkıntılar, öfke kontrolsüzlüğü, çocuğun kendi öfkesini denetim edemeyip etrafındaki çocuklara ziyan vermesi yer alır. Çocuklar toplumsal medyada kendilerine bir karakter belirleyebilir ve belirledikleri karakteri yansıtabilmek ismine onun kötü hareket ve davranışlarını tekrar edebilir. Medyada şiddetin olağanlaştırılması, cinsiyet kalıpları, arkadaş kümelerinde güç, popülerlik ve baskın olma isteği de nedenleri ortasında bulunmaktadır” dedi.
“SINIR KOYMAYI ÖĞRETMELİLERDİR”
Özkaya, akran zorbalığı konusunda bilinçli olunması gerektiğine dikkat çekerek, “Zorbalığa maruz kalan çocuklarda kaygı, depresyon, özgüven kaybı, okula gitmek istememe, akademik muvaffakiyetin düşmesi, toplumsal çekilme ve yalnızlık görülür. Uyku ve iştah bozuklukları sıklıkla karşımıza çıkar. Okulla ilgili hususlar sorulduğunda öfke, nefret ya da sessiz kalma üzere davranışlarda bulunabilir. Ani ses ve olaylarda kendini müdafaaya çalışmak, savunma durumu almak, çok içine kapanma yahut aşırı öfke durumları gözlemlenebilir. Okullarda öğretmenlere, meskenlerde ise anne babalara büyük sorumluluk düşmektedir. En temel görev, öğretmenlerin ve ailelerin bilinçli bir şekilde bu durumlara müdahale etmesidir. Okullarda verilen eğitimlerde öğretmenler, ebeveynler ve öğrenciler bu bahiste bilinçlendirilmeli, tahlil için iletişim kurulabilecek kurumlar anlatılmalıdır. Ders ortalarında öğrenciler gözlemlenmeli, mümkün bir durumda öğretmenler tarafından müdahale edilmelidir. Aileler, çocuklarıyla akran zorbalığı hakkında konuşurken hassas ve destekleyici bir yaklaşım benimsemeli, çocuklara ‘hayır’ demeyi ve hudut koymayı öğretmelidir. Açça konuşabilecekleri bir diyalog ortamı oluşturulmalıdır. Çocukların ihtiyaç duydukları duygusal dayanak sağlanmalı ve ‘Biz senin yanındayız’ bildirisi verilmelidir” diye konuştu.
“KENDİNE ZİYAN VEREBİLİR”
Zorbalığı yapan çocuğun da en az maruz kalan çocuk kadar yardıma muhtaçlığı olduğunu söyleyen Özkaya, “Sosyal hünerlerini geliştirecek etkinliklere, spor ve sanat üzere alanlara yönlendirilmeli, gerektiğinde ruhsal dayanak almaları sağlanmalıdır. Zorbalığı yapan çocuğun da en az maruz kalan çocuk kadar yardıma muhtaçlığı olduğu unutulmamalıdır. Özellikle toplumsal medyada akran zorbalığına dair çok sayıda içerik karşımıza çıkmaktadır. Zorbalığın devam ettiğini anne ve baba bunu fark etmediği sürece çocuklar, kendilerine ziyan verme, intihar etme, arkadaşlarına kötü davranma üzere önemli sıkıntılarla karşı karşıya kalabilir. Bu nedenle anne babalar, çocuklarının toplumsal medyada neler izlediğini ve nelere baktığını takip etmeyi bırakmamalı, onların güven içinde hayatlarına devam edebilmeleri için ellerinden geleni yapmalıdır. Özellikle 7-15 yaş ortasındaki çocuklar akran zorbalığına maruz kaldığında ilerleyen yaşlarında depresyon, tasa, özgüven sorunları üzere sıkıntılar yaşayabilir, hatta bunun daha ileri boyutu olan kendine ziyan verme durumlarıyla karşılaşılabilir” formunda konuştu.
