Eczanedeki Kırmızı Dolap: Hafızanın Gizli Rafları
Bir dolabın kapağını açmak… Bazen sıradan bir hareket üzere görünür. Lakin kimi vakit gerisinde bir ömür gizlidir; kimi vakit da bir milletin bahtı. Sinem Us’un Eczanedeki Kırmızı Dolap adlı kitabı, Melih Yıldız editörlüğünde Remzi Kitabevi tarafından yayımlandı ve işte tam da bu türlü bir kapının gerisine çağırıyor okuru.
İşgal altındaki İstanbul’da, Eminönü’nde bir eczanenin kırmızıya boyalı dolabının gerisinde gizlenen odada direnişçiler buluşur. Genç bir eczacı olan Hüseyin Hüsnü Arsan, ilaç şişelerinin gerisinde Anadolu’ya haber taşır. O kırmızı dolap, hem zehir şişelerinin ihtarıdır, hem de kapalı örgütlerin yüreğine açılan bir kapı. Sinem Us, mesleğinin titizliğini edebiyatın inceliğiyle birleştirerek bu dolabı bir metafora dönüştürüyor: hafızanın unutulmuş raflarına açılan bir kapak.
Kitap sırf eczacılığın tarihini anlatmıyor. Dioscorides’in Anadolu bitkilerinde aradığı şifayı Yaşar Kemal’in romanlarındaki toprakla buluşturuyor. Nâzım Hikmet’in bir ilaca umut katan dizeleri, Muhsin Ertuğrul’un bir broşürde beliren cümleleri, Van Gogh’un köklerinden Red Kit’in bir macerasına uzanan seyahat, eczane raflarını bir kültür atlasına dönüştürüyor.
Her sayfa, geçmişten bugüne uzanan bir belleğin izini sürüyor. Bazen bir reçetede, bazen bir kavanozun kapağında, bazen de unutulmuş bir kahramanın alçakgönüllü hayatında beliriyor bu izler. Sinem Us, on yıllık bir koleksiyon çalışmasının eseri olan evrakları kuru arşiv materyali olmaktan çıkarıp, onları hikayeye dönüştürüyor.
Kitap, çok sayıda isim ve anekdot ortasında okuru kimi vakit yorabilir; ama tahminen de bu da onun tabiatıdır. Zira bir eczanenin raflarında dolaşmak üzeredir okumak: her şişede öbür bir tat, öbür bir koku, öbür bir hafıza. Ve o rafların ortasında gezinirken, asıl şifanın hatırlamak olduğunu fark ederiz.
Eczanedeki Kırmızı Dolap, bize eczacılığın sırf bir meslek değil, birebir vakitte bir direniş ve kültür tarihi olduğunu hatırlatıyor. Sinem Us, kırmızı dolabın kapağını aralayarak, unuttuğumuz kahramanları, sanatla yoğrulmuş anıları ve belleğin gizli raflarını tekrar görünür kılıyor. Bu kitap, şişelerin içinde gizli ilaçlardan çok daha fazlasını sunuyor: Hafızanın kendisini.
