İzmir’de toplu ulaşımda yeni dönem: Resmen kabul edildi
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin ağustos ayı son birleşimi, Büyükşehir Belediyesi Lider Vekili Zafer Levent Yıldır’ın idaresinde yapıldı.
Oturumda İzmir’in kent içi nakliyatında kıymetli bir yere sahip olan İzmir Banliyö Sistemi’nde (İZBAN), 90 dakika aktarma ile Halk Taşıt uygulaması, meclis kararı ile kaldırıldı.
“2022 YILINDA GÜÇ ÜNİTE FİYATLARINA YÜZDE 300’DEN FAZLA ARTIRIM GELDİ”
İZBAN projesinin sürdürülebilir olması için bir fizibilite raporu hazırlandığını belirten Zafer Levent Yıldır, şunları kaydetti:
“Hazırlanan protokolde imza altına alınan mali tablo şöyle gösteriliyor, taşınması öngörülen yolcu sayısı yılda en az 200 milyon. Bu kadar yolcunun mevcut çizgi kapasitesi ile taşınması mümkün değil. Elde edilmesi gereken yıllık bilet geliri yaklaşık 200 milyon dolar. TCDD’ye ödenmesi gereken sınır kullanımı, en fazla bilet gelirlerinin yüzde 5’i. Bunlar protokolde var. Fakat 2024’te tablo farklı gelişiyor. Bir yılda taşınması öngörülen yolcu sayısı 200 milyon derken bakıyoruz sayı 82 milyon.
Bu yolcuların yaklaşık yüzde 15’i fiyatsız taşınıyor. Elde edilen yıllık bilet geliri ise 22,18 milyon dolar. Beklenen 200 milyondu. Protokole nazaran TCDD’ye sınır kullanım bedeli için yüzde 5 kira ödememiz gerekiyor. Lakin burada çizgi kiralama bedeli 7,56 milyon dolar. Yani bilet gelirlerinin yüzde 34’ünü oluşturuyor. Bu protokol unsurunun uygulanması halinde, bilet gelirlerinin yaklaşık 1 dolar seviyesinde olması gerekiyor.
Fakat protokol imzasından sonra çıkan UKOME kanunu ile kent içi ulaşım fiyatları tespiti UKOME’ye devrediliyor. Protokolün bu unsuru uygulanmamış oluyor. Hem fizibilite raporunda hem de protokolde öngörülen yaklaşık 1 dolar olması gereken yol başı biniş geliri, 0,44 dolardan bugün 0,33 dolara kadar geriliyor. 2022 yılında güç ünite fiyatlarına yüzde 300’den fazla artırım geldi. Bu artış hiçbir vakit bilet fiyatlarına yansıtılmadı.”
“HEPİMİZ BU KENTİN UYGUNLUĞU İÇİN ÇALIŞIYORUZ”
CHP Küme Lider Vekili Altan İnanç da İZBAN’ın ziyan ettiğini belirterek, “İZBAN uygulaması sahiden merkezi hükümet ile mahallî idarelerin birlikte hayata geçirdiği değerli bir çalışma. Kent ulaşımına önemli katkı sağlıyor. İzmir trafiğinin yüzde 20’sini İZBAN ile çözüyoruz. Geri kalan yüzde 80’ini de ESHOT, İZULAŞ, İZDENİZ, İzmir Metro ve tramvay sistemi ile çözüyoruz. Dolaysıyla 90 dakika uygulaması ile İzmirlinin bütçesine katkı devam ediyor. Yalnızca yüzde 20’lik kısımda yeni bir düzenleme yapılıyor. Hepimiz bu kentin güzelliği için çalışıyoruz. Gerçek şeyler yapmaya çalışıyoruz. Dünya, ülkemiz değişiyor. ‘İZBAN güzel gitmiyor fakat bu değişmesin. Bu berbat gidiş devam etsin.’ Bu türlü olmaz. Aklını, bilimi kullanan beşerler yanlış giden şeyi düzeltme gereği hisseder. Bu maddeyi oylarken hepimizin İzmirliye daha güzel hizmet etme çabası içerisinde olduğumuzdan kuşku duymayın” diye konuştu.
“DÖNEM ZİYANI KELAM KONUSU”
CHP Karşıyaka Meclis Üyesi Candaş Kâfi de “Plan ve Bütçe Komitesi olarak değerlendirmeleri yaparken, şirketin mali yapısı hakkında ayrıntılı bilgi içeren ve İZBAN Genel Heyeti’nde da görüşülen bağımsız kontrol raporunu kendimize referans aldık. Bu raporda 2023 ile 2024 yıllarına ilişkin kar ve ziyan tablolarına yer verilmiş. Tablodaki bilgilere nazaran İzmir Banliyö Nakliyeciliği Anonim Şirketi’nin 2023 takvim yılında 1 milyar 563 milyon 168 bin 578 TL, 2024 takvim yılında ise 906 milyon 391 bin 898 TL periyot ziyanı kelam konusu” dedi. İZBAN’da 900 milyon liralık sermaye artışı yapılacağı da belirtildi. Kurullarda görüşüldükten sonra meclis gündemine gelen husus, oy çokluğuyla kabul edildi. Yeni sistem,
İZBAN AŞ tarafından yapılacak teknik altyapı çalışmaları tamamlanınca hayata geçirilecek. İzmirim Kart, İZBAN’da hala geçerli” tabirlerini kullandı.
İZMİR’DE TOPLU TAŞIMA FİYATLARINA DÜZENLEME
İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisi, toplu ulaşım araçlarına biniş tarifelerinde düzenlemeye de gitti. 1 Eylül 2025’ten itibaren geçerli olacak yeni tarifeye nazaran kent merkezinde uygulanan A Tarifesi kapsamında tam biniş fiyatı 25 TL’den 30 TL’ye, öğrenci fiyatı 10 TL’den 15 TL’ye çıkarıldı.
Öğretmen binişi 17,72 TL’den 20 TL’ye, 60 yaş üstü biniş fiyatı ise 20 TL’den 25 TL’ye yükseltildi. Aylık öğrenci abonman kontör fiyatı de 4,80 TL’den 6,34 TL’ye çıktı. 90 dakika uygulaması ise değişmedi. Buna nazaran birinci binişten sonraki 90 dakika içinde yapılan aktarmalar fiyatsız olacak.
HALK TAŞIT’TA TARİFE DEĞİŞMEDİ
Öte yandan, Halk Taşıt uygulaması da İZBAN dışındaki ulaşım sistemlerinde devam ediyor. Karara nazaran her gün 05.00-07.00 ve 19.00–20.00 saatleri ortasında, biniş fiyatının yüzde 50 indirimli olarak uygulanması sürecek. Bu saatlerde yeni tarife üzerinden tam biniş 15 TL, öğrenci 7,5 TL, öğretmen 10 TL, 60 yaş üstü 12,5 TL olacak.
MALİYETLER BÜTÇEYİ ZORLUYOR
İzmir Büyükşehir Belediyesi, fiyat düzenlemesinin mecburî hale gelmesinde akaryakıt, güç, döviz bazlı yedek kesim, işçi masrafları ve amortisman maliyetlerindeki artışın tesirine dikkat çekti.
2025 yılı Ağustos ayı prestijiyle, toplu ulaşım hizmetlerinin devamı için belediye bütçesinden 7,3 milyar TL sübvanse edilerek, bilet fiyatlarının bu düzeyde tutulduğu vurgulandı.
