İnsan evriminin anahtarı bulundu: DNA’nın yüzde 8’inin antik virüslerden geldiği keşfedildi

CNN Science’nin haberine nazaran, insan genomu, 23 çift kromozomdan oluşan karmaşık bir biyolojik harita. Fakat bu haritanın yaklaşık yüzde 8’i, atalarımızın milyonlarca yıl evvel geçirdiği virüs enfeksiyonlarının kalıntılarından ibaret. Uzun mühlet “işlevsiz” kabul edilen bu antik viral DNA dizileri, yeni bir araştırmaya nazaran erken insan gelişimi ve evriminde kilit rol oynuyor.

ANTİK VİRÜSLER VE “ZIPLAYAN GENLER”

İnsan DNA’sının yaklaşık yarısını oluşturan ve “transpoze elementler” (TE) olarak bilinen diziler, genom içinde kopyalanıp öteki bölgelere taşınabiliyor. Bunların bir kısmı eski virüslerden miras kalan “endogen retrovirüsler” (ERV) olarak tanımlanıyor. Kyoto Üniversitesi ve Çin Bilimler Akademisi’nden araştırmacılar, bu dizilerin erken gelişim devirlerinde genlerin açılıp kapanmasını denetim eden düzenleyici fonksiyonlara sahip olabileceğini belirledi.

YENİ KEŞİF: MER11 DİZİLERİ

Araştırma, primat genomlarında yer alan MER11 isimli TE kümesine odaklandı. Bilim insanları, bu kümenin dört yeni alt ailesini keşfetti. Bunlardan MER11_G4 isimli dizi, insan kök hücreleri ve erken devir hudut hücrelerinde gen sözlerini güçlü biçimde aktive etme özelliğiyle öne çıktı. Bu durum, bu DNA dizilerinin erken beyin gelişimi ve çevresel sinyallere biyolojik cevaplarımızda rol oynadığını gösteriyor.

MER11’İN EVRİMDEKİ ROLÜ

MER11 alt ailelerinin farklı primat çeşitlerinde evrimsel olarak değiştiği tespit edildi. Bu değişimlerin, insanların şempanzelerden ve makaklardan ayrışmasında tesirli olduğu düşünülüyor. Uzmanlara nazaran bu diziler, evrimsel süreçte genetik çeşitliliği artırarak biyolojik adaptasyonlarımızı şekillendirmiş olabilir.

BAZI KANSER ÇEŞİTLERİNE ŞİFA OLABİLİR

Araştırmacılar, bu antik viral DNA bölgelerinin daha âlâ anlaşılması halinde yeni tedavi yolları geliştirilebileceğini belirtiyor. Bilhassa gen terapisi, metabolik hastalıklar ve nörodejeneratif rahatsızlıkların tedavisinde gaye alınabilecek potansiyel gen düzenleyiciler olarak görülüyorlar. Ayrıyeten birtakım kanser tedavilerinde TE dizilerinin susturulmasının tedavi muvaffakiyetini artırabileceği de öngörülüyor.