Birleşik Kamu-İş Genel Başkanı Orhan Yıldırım toplusözleşme için uyardı: Memur devletin itibarıdır

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Genel Başkanı Orhan Yıldırım Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı.

•⁠ ⁠En büyük üçüncü konfederasyon olarak bakan ile masaya oturacaksınız. Bu sizin birinci toplantınız olacak değil mi?

Birleşik Kamu İş Konfederasyonu 2008’de kuruldu. 17 yılda Türkiye’nin üçüncü büyük üye sayısına sahip memur konfederasyonu sayısına ulaştık. Aslında geçen yıl üçüncüydük lakin toplu kontrat iki yılda bir yapıldığı için masa bu yıl kurulunca görüşmede yer aldık.

•⁠ ⁠KESK’in yerine geldiniz. Geriye baktığınızda memurların memnun olduğu bir tablo ortaya çıkmadı, nasıl bir sorumluluk var üzerinizde?

Evet, KESK’in üye sayısının azalmasından daha çok, bizim üye sayımız sendikal çaba sürecinde arttı. Kamu Vazifelileri Sendikaları Yasası çıktığından beri birinci defa masada konfederasyon değişti. 20 yıldan uzun bir mühletten kelam ediyoruz. Münasebetiyle bize yüklenen sorumluluğun farkındayız. Beşerler bize üye olup, “Mücadeleyi siz yürütün, hakkımızı siz savunun” dediler, beklentiler yüksek ki yüksek olması çok doğal.

•⁠ ⁠Masadaki öteki konfederasyonlarla görüştünüz mü?

Masada olacağımız resmi olarak katılaştıktan sonra, mayıs sonu itibariyle süreci tüm memurların lehine kazanım elde etmek ismine daha evvel yapılmayanı yapmalıydık. Bu yüzden de Memur-Sen’i ve Kamu-Sen’i heyet olarak genel merkezlerinde ziyaret ettik.

– Ortaklaştığınız hususlar hangileri?

11 iş kolunun her birinde farklı yüzlerce talep var. 4688 sayılı yasanın kontrat süreci için tanımladığı bir ay içinde yüzlerce talebi sonuca bağlamak mümkün değil. 2026 ve 2027 yıllarında yüzde kaç artırım olacağı, vergi dilimi, kira yardımı, kreş dayanağı, seyyanen artırımların emekliliğe yansıtılması, aylık enflasyon farkı ödemesi, çalışmayan eş ve çocuk yardımı, eşit işe eşit fiyat üzere genel taleplerde örtüşüyoruz. O nedenle “Ortaklaştığımız unsurları daraltalım, binden fazla hususla masaya oturacağımıza 15/20 unsurla görüşmeler yapalım. Süreyi verimli kullanalım” dedik. Bu mevzuda olumlu görüş bildirdiler. Hükümetin birinci teklifini açıklaması sonrasında tekrar bir ortaya gelip ortaklaştığımız hususlar üzerinden üç konfederasyon ortak talepte bulunma biçiminde bir kelamlı mutabakatımız var. Natürel pratiğini göreceğiz.

‘MEMUR ÇATIŞMA İSTEMİYOR’

Memurlar toplu mukavele sürecinde konfederasyonların kendi haklarını savunmak yerine birbirleri ile çatışmalarını istemiyor. Memurlar onların haklarını nasıl savunacağımızı izliyor. Biz memurların hakkını almak ismine bir aylık dahi olsa farklılıklarınızı bir tarafa bırakıp masada güçleri birleştirmenin hakikat hal olacağını düşünüyoruz.

•⁠ ⁠Toplam kaç milyon kişinin gözü bu masaya?

Dört milyon etkin memur, iki buçuk milyon da memur emeklisi var. Altı buçuk milyon bireyi ilgilendiriyor. Bunların ailelerini de kattığımızda 25 milyonun gözü bu masada.

•⁠ ⁠Konfederasyonlarla teklif konuştunuz mu?

Memur-Sen “İlk yıl, 10 bin TL seyyanen artırım, yüzde 10 refah hissesi, yüzde 25 artı 20 birinci yıl, ikinci yılda 25 artı 20 ve 7 bin 500 TL seyyanen zam” dedi. Kamu-Sen de buna benzeri, biraz daha üstünde sayılar paylaştı. Bizim teklifimiz şu; Geçmişte artırım yapılırken refah hissesi da ekleniyordu, Türkiye’nin büyümesinden hisse alınıyordu. AKP periyodunda bu iptal oldu. Türkiye’nin kalkınmasında memurların ve emekçilerin çok büyük katkısı var. AKP geldiğinden beri verilmeyen fark kapatılsın istiyoruz.

•⁠ ⁠Nasıl bir sayıdan kelam ediyoruz?

Fark dediğimiz yüzde 72. Bu da yaklaşık en düşük memur maaşının bugün prestijiyle 90 bin lira civarında olması. Bu, Ocak 2026’dan itibaren uygulanacak. Biz diyoruz ki “Önce maaşı olması gereken yere çıkaralım, sonra yüzdelik artırımı konuşuruz”.

•⁠ ⁠Masada geriye dönük hakların kazanımı mümkün olur mu?

Olabilir. Mesela personel konfederasyonları birinci talep sayılarına nazaran düşük sayılara imza attılar. Daha fazla direnebilirler miydi, açıkladıkları greve gidebilirler miydi, evet. Grev haklarını kullanabilirlerdi.

•⁠ ⁠Grevler de “milli güvenlik” gerekçesiyle erteleniyor…

Sayın cumhurbaşkanının grev erteleme hakkı var fakat iki münasebetle. Biri ulusal güvenlik, oburu genel sıhhat. Madencilerin grevini erteledi. Madencilerin grevi Türkiye’nin önemli bir bekâ meselesine mı neden olacak? O lakin savaş vaktinde olabilir. Sayın cumhurbaşkanı kendine verilen yetkiyi berbata kullanıyor. Bir taraftan “Yapamazsınız” diyor, bir taraftan da konfederasyon yetkililerini külliyeye çağırıyor. Kendilerine nazaran uzlaşı noktası buldular ve anlaştılar. Onlar ismine daha farklı olabilirdi diye düşünüyorum.

•⁠ ⁠Bakan ile birinci görüşmeniz nasıl geçti?

Sayın bakana heyette ifade ettik; bugün tüm memur ve memur emeklileri, açlık ve yoksulluk hududu ortasında bir hayat sürmeye çalışıyorsa, burada belirli ki yedi periyot boyunca masada sendikalar kaybetmiş lakin Birleşik Kamu-İş olarak , “Bu periyot birebir sonucun olmasını izlemeyeceğiz. Biz buraya onun için gelmedik. İnsanları açlıkla, kirasını ödeyememekle, okula gönderdiği çocuğuna harçlık verememekle sınamayın. Toplumsal huzursuzluğun oluşmasına yer hazırlamayın. Sorumluluğunuzun gereğini yapın. Kitleleri bu kadar ezemezsiniz” dedim. Bakan ve heyeti karşımızda oturuyordu, ben bunları söylerken başını salladı.

•⁠ ⁠Anlaşamazsanız ne olacak?

Hakem heyetine gidiyor. Heyetteki 11 bireyden yedisi cumhurbaşkanının atadığı bürokratlar. Heyete bugüne kadar üç sefer gitmiş. Üçünde de Çalışma Bakanının önerdiği teklif ne ise hakem heyeti tıpkı sayıları onaylamış.

‘GREV HAKKI YOK’ BİZE MAHZUR DEĞİL’

•⁠ ⁠Memurların süreci hem 1 ay ile kısıtlı hem de grev hakkı yok. Nasıl bir yaptırım olabilir?

4688 sayılı yasa, “Grev hakkı yok ” diyor lakin Türkiye’nin imzacı olduğu memleketler arası kontratlar var, bunlar maddelerin üstünde kabul edilmiş. Mesela ILO’da grev hakkı var. O nedenle hükümetin “Grev yapamazsınız” söylemi bizi geçmişte engellemedi, yeniden pürüz olamayacak.

•⁠ ⁠Greve öteki konfederasyonlar nasıl bakıyor?

Diğer konfederasyonlara “Eğer hükümet, kabul edemeyeceğimiz bir teklif yaparsa, gerekirse birlikte hareket, miting, açıklamalar yapalım, birlikte iş bırakalım” dedik. “Hayır” demediler. “Grev ya da aksiyonlarla ilgili hususları süreç içinde tekrar görüşelim ancak herkes bağımsız da yapabilir” dediler. Geçmişte yaptık fakat iki günden fazla olmadı. Tekrar iş bırakma olabilir. Konfederasyonlarla uzlaşırsak birlikte yaparız, uzlaşamazsak bizim iş bırakma ve alan aksiyon takvimimiz var.

•⁠ ⁠Bakan ile bir dahaki görüşmeniz ne vakit?

Yasanın orta görüşmeleri yetkili konfederasyona tanımlaması nedeniyle Memur-Sen yetkili olduğu için görüşüyor. Bakan genel teklifini yapacağında üç konfederasyonu da çağıracak. Bize verdikleri birinci takvim 16 Ağustos’tu, artık 15 Ağustos üzere duruyor. Memur-Sen ise 12 Ağustos olduğunu söyledi. O husus şu an net değil. Görüşme olduktan ve teklif açıklandıktan sonra dört gün müzakere var.

‘EN MAKÛS AY AĞUSTOS’

•⁠ ⁠Siz masa öncesi 11 vilayette açıklamalar yaptınız, neden?

Ağustos ayı mukavele görüşmeleri için en makûs ay. 4 milyon memurdan, üç milyonunun sendikalı olma hakkı var. Bunların bir milyondan fazlası eğitimci, şu an tatilde. Öteki memurların da bir kısmı tatile gidiyor. Bize, “Üç milyon sendikalı memurun üçte ikisi tatildeyken “Başla, görüş ve bitir” deniyor.

İnsanlar bu türlü kısa bir devirde toplu kontrat olduğunu dahi duymuyor.

‘GERÇEK GÜNDEM AÇLIK’

Biz de mevzuyu gündemde tutmak için Diyarbakır’dan başladık, Sivas, Trabzon, Samsun, Zonguldak, Edirne, Bursa, Antalya, Adana, İstanbul ve sonra da İzmir’e gittik. Sırf 11 kentle sonlu kalmadık, etrafındaki vilayetlerle bir arada 81 ili de kapsayan aksiyonlar yaptık. Bu hareketlilik sürecinde halkın büyük kısmının gerçek gündemi olan açlık ve yoksulluk, kira, işsizliği konuşuyoruz, anlatıyoruz ve uyarıyoruz: Herkesi açlık yoksulluk içinde bırakarak susturup korkutarak ülkeyi yönetemezsiniz. İşçiler köle değil, maraba değil. Bu ülkenin zenginliğinden hakkını istiyor. “Padişahım çok yaşa” rolünü biz üstlenmiyoruz. Maaşlar hesaplanırken çay simit hesabı üzerinden hesap yapılmasından son derece rahatsızız. Biz çay ve simit yiyerek hayat geçirmeye gelmedik. Lüks meskenler, otomobiller, beş yıldızlı otel talebimizde yok. İnsanca yaşayacak bir fiyat istiyoruz.

‘RAHAT ETMELERİ GEREMEN YAŞTA SERSEFİLLER’

•⁠ ⁠70 yaşındaki emekçi emeklileri inşaatlarda bekçilik yapıyor, emekli memurlar hangi işlerde çalışıyor?

Memur emeklileri geçmişte çalışmayı düşünmezdi. Fakat son iki yılda emekli olanlar inanılmaz bir hayal kırıklığı içinde. 2 yıl evvel memura seyyanen 8 bin lira artırım yapıldı ancak emekliye yansıtılmadı. Son iki yıldır yüzlerce öğretmen emeklisi “Mesleğe geri dönebilir miyim” diye soruyor. Evvelden o hak vardı, artık yok. İnsanları tam rahat etmeleri gereken yaşta mağdur, sersefil ettiniz. Hiç kimse emeklilik dilekçesi vermiyor. Zira vazife yaparken aldığı maaşın yüzde 40’ı ile geçinemeyeceğini biliyor. Hükümet düşük maaş vererek insanları emekli olmaktan vazgeçirdi. Münasebetiyle gençlerin de memur olma hakkını elinden aldı. Çok net; emekli memurların yasal hakkı olan seyyanen artırımı emekliye versin, durumu eski periyoda çevirsin, tüm kurumlardan emekli hakkı kazanmış en az 300 bine yakın memur emekli olur.

‘TOPLUMSAL HUZURSUZLUK TETİKLENİYOR’

Bu, toplumsal huzursuzluğun tetiklenme biçimidir. Siz gençleri işsiz bırakır, emekliliği geleni emekli olamaz duruma sokarsanız bu sistem bir yerde patlar. Zira beşerler siyaseten yapılan birtakım yanlışlıkları görmezden gelebilir lakin kirasını, faturasını ödeyemiyorsa, besin alamıyorsa görmezden gelemez.

‘VATANDAŞ MEMURU DEVLET GÖRÜR’

•⁠ ⁠Eskiden de iktisattan şikayet edilirdi ancak bir memur yahut personel baba ile mesken hanımı annenin konutu arabası olur, 3 çocuğunu da okuturdu …

Şikayet edilirdi ancak insanların alım gücü uygundu. Hepsi çocuklarının düğününü yaptı, hatta meskenini alanlar oldu. Artık o iş bitti. Hükümet diyor ki ;“Bütçede para yok”. Bütçede para gereğince var lakin hükümetin tercihi işçiler değil faizciler. Ülkedeki prestij yalnızca cumhurbaşkanının kendisine dayalı olamaz Trabzon’a da Hakkari’ye de Edirne’ye de gitseniz köyde kasabada bir devlet memuru var. Vatandaş, devlet olarak o memuru görür. Şayet halk, Anadolu’nun rastgele bir kasabasındaki bir devlet memurunun besinini almakta zorlandığını, uygun olmayan bir meskende oturduğunu, çocuğunu okutamadığını görüyorsa yani memurlar güçlü değilse halkın gözünde devletin prestiji yerlerde olur.

•⁠ ⁠Bu noktaya nasıl geldik?

23 yıldır ülkeyi tek başına yöneten iktidar, bu sorunun birinci sebebi ve sorumlusudur. Daima dış güçleri, öbür ülkelerdeki savaşları mazeret etmeyecek. İşçinin alın teri üzerinden hazinenin borcunu kapatmasını kabul etmiyoruz. Kavgamızın da hareketlerimizin de sebebi de bu. Cumhurbaşkanın da dediği üzere Türkiye varlıklı bir ülke. Biz de buna katılıyoruz. Sorun şu: zenginlik adil bir halde dağıtılmıyor. Ülkenin bütün malını, mülkünü, fabrikalarını satıyorlar ancak ortada para yok. Biz ülkenin şu an olduğundan çok daha güzel yönetilebileceğinden eminiz. Hangi parti olduğu umurumuzda bile değil. Ancak ülkeyi daha düzgün yönetecek, ülkenin kuruluş bedellerini daha güzel koruyacak, hukuk devleti özelliğinden uzaklaşmayan, sermayeden yana değil işçiden yana olacak bir iktidar istiyoruz.

•⁠ ⁠AKP’nin memurlardan da çok oy aldığı söyleniyor…

23 yıldır atadığı, liyakate nazaran değil torpille üst vazifelere getirdiği memurların AKP’ye oy vermeleri de olağandır. Lakin tekrar de memurların büyük çoğunluğunun şu an ki iktidarı onaylamadığından eminiz. Geçersiz diplomayla atanan bürokratlar, liyakatsiz vazifeye gelenler iktidar değişirse hak etmediği makamları kaybedeceği için doğal ki kendisini oraya getiren ve orada tutacak olana yakın durmaya devam ediyorlar.

•⁠ ⁠Konfederasyonların üye sayılarından da belirli değil mi?

İnsanların birden fazla ekmeğini kaybetmekten korkuyor. Bu tehlikeli bir şey. Kimsenin ekmeğini kaybetme korkusu yaşamaması gerek. Birçok kamu çalışanı emek uğraşını kâfi görmediği halde baskı sebebiyle beğenmediği bir sendikaya üye oluyor.

•⁠ ⁠Sizin üyelerinizin üzerinde baskı var mı?

Bizim üyeler işini en güzel yapan çalışanlardır. Bu nedenle iş yerinde yasa ve kuralları uygulamaktan geri kalmazlar. Yasa ve yönetmelik dışı işleri yapmadıkları ve yapılmasına müsaade vermedikleri için bazen vazife yerleri değiştiriliyor, terfi ettirilmiyorlar lakin gayrette hakikat olmanın bedeli bu. Sık sık şöyle bilgiler geliyor: “Bizim sendikaya geçersen, öğretmense istediğin okula veririz. Müdür yaparız, müdür yardımcısı yaparız. Hemşire ise istediğin bölümde çalışmanı sağlarız” üzere. Üyelerimiz

baskı görüyor ancak buna karşın “Ben kanunlara ve yönetmeliğe nazaran hareket etmekten vazgeçmem. Nereye kadar korkacağım, yeter” diyen 200 bin üyemiz var. Ancak bu baskıya karşı koyamayıp geçenlere de bir şey diyemiyoruz “Niye geçtin” diye sorunca boynunu büküyor, “Ailem, çocuğum, işim, kiram” diyor. O kaygı iklimini ortadan kaldırmak da bizim işimiz.

‘EMEKÇİ KENDİNİ YOK SAYANA ONAY VERMEZ’

•⁠ ⁠İktidar değişmeden nasıl kalkacak, erken seçimle mi?

Demokratik kuralları çiğneyen, cumhuriyet kıymetlerini yıpratan, işçiyi ezen, yoksullaştıran siyasetleri inatla sürdürdüğü surece iktidar; sandığı ister erken, ister geç getirsin, işçi kendini yok sayan, sermayeyi sahiplenenlere asla onay vermeyecektir.

ORHAN YILDIRIM KİMDİR?

Osmaniye’de doğdu. Birinci, orta ve lise eğitimini Adana ve Mersin’in farklı ilçelerinde tamamladı.

Ankara Üniversitesi Elektrik/Elektronik Bölümü’nü siyasi olaylar nedeniyle bırakmak zorunda kaldı. 1993’te coğrafya öğretmeni olarak mesleğe başladı. 2012’de Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu genel sekreterliği misyonu sırasında 2005 yılında 8 Mart Dünya İşçi Bayanlar Günü’nde yaptığı basın açıklaması nedeniyle 18 ay mahpus cezası Yargıtay tarafından onanınca meslekten ihraç ile birlikte tutuklanarak cezaevine konuldu. 4 ay mahpus yattıktan sonra tüm hakları iade edilerek beraat etti.

2025 prestijiyle Birleşik Kamu İş Konfederasyonu Genel Başkanlığı vazifesini sürdürüyor.